مراسم گلابگیری کاشان امسال رو از دست نده
گلابگیری مراسمیه که هر سال توی ۱۴ تا استان ایران به صورت عمده از اوایل اردیبهشت تا اواخر خرداد، برگزار میشه. معروفترین گلاب در جهان، گلاب قمصر کاشانه که دیگه همه از عطر و طعم نابش باخبریم. شروع آیین گلابگیری توی ایران، در ابتدای اردیبهشت هست و گلابگیران شهر میمند فارس در ٩٠ کیلومتری جنوب شرقی شیراز، به دلیل شرایط آبوهوایی همه ساله آغازگر مراسم گلابگیری در ایران هستن و همهساله جشنواره گل و گلاب در میمند فارس از اوایل اردیبهشت آغاز میشه و نهایتا پیش از رسیدن به پایان اردیبهشت کار برداشت گل محمدی و گلابگیری هم به پایان میرسه. دلیلش هم اینه که میمند فارس نسبت به کاشان، هوای گرمتری داره و از ابتدای خرداد دیگه کسی زیاد به این شهر سفر نمیکنه. آیین گلابگیری در شهرستانهای کاشان همچون قمصر و نیاسر و روستای دهآباد از توابع شهرستان نطنز و شهر سمنان و شهر بادرود، هر سال برگزار میشه و کلی ادم سر و دست میشکنن که خودشون رو به این مراسم برسونن. گلابگیری معمولا توی شهرهای کوهستانی کاشان برگزار میشه دلیلش هم اینه که گل محمدی در اون مناطق کیفیت مناسبتری داره. البته مناطق کویری هم گل محمدی کاشته میشه ولی خوب به دلیل گرمتر بودن این مناطق، سریع پژمرده میشه. شهرهایی چون قمصر، نیاسر، برزُک و روستاهایی مثل ون، سار، وادقان، خاوه، مشهد اردهال، قالهر، مرق، ویدوج، آذران، کامو از جمله شهرهایی هستن که گلابگیری در اونا انجام میشه. این مراسم سالانه بیش از یک میلیون نفر گردشگر به خودش جذب میکنه از گلهای سرخی که توی این مناطق کاشته شدن، گلاب تهیه میشه. کارگاههای گلابگیری شهرستان کاشان سالانه پانزده هزار تن، گلاب سنگین تولید میکنن.
با من در ادامه این نوشتار همراه باشین، چون میخوام درباره گلاب و گلابگیری کلی حرفهای شنیدنی و خوندنی براتون تعریف کنم. اینکه کلا گلابگیری چیه، چند نوع گلاب داریم و برای اینکه به این مراسم برسید بهتره که چه موقع از سال به کاشان و بقیه شهرها سفر کنین. اگر شما تا حالا توی این مراسم شرکت کردید از تجربههاتون برامون بنویسید.
اولین بار چه زمانی مراسم گلابگیری کاشان شروع شد؟
منابع تاریخی اینطوری میگه که گل محمدی یکی از گیاهان بومی ایران به شمار میره و تا حدود ۳۵۰ سال قبل تنها در ایران مشاهده میشده، اما زمان حکومت صفوی، گل محمدی در کنار دستگاههای گلابگیری از ایران به عثمانی صادر شده و در قرن نهم میلادی، گلاب از طریق جادهی ابریشم به چین و هند به عنوان یکی از کالاهای مهم تجاری صادر میشده. پس، هزاران ساله که ایرانیها، گل سرخ میکارن و آیین گلابگیری رو زنده نگه داشتن. جالبه که بدونید، باوجود پیشرفت علم و ابزارآلات، مراسم گلابگیری کاشان تقریبا به همون شکل سنتی اجرا میشه و فقط تغییراتی در جنس ابزارآلات انجام شده.
این مراسم سنتی گلابگیری چی هست که هر سال تو کاشان برگزار میشه؟
مراسم گلابگیری کاشان انقدر فراگیر شده که خردادماه به بعد کمتر باغی هنوز گل محمدی داره. گلابگیرای کاشانی برای این مراسم وسایل زیادی نیاز دارن و شما برای اینکه همه چیز درباره گلابگیری کاشان بدونید، بد نیست پیش از سفر از شیوهی گلابگیری هم مطلع باشید. برای گلابگیری به روش سنتی به وسایلی مثل دیگ، قرابه، پارج و نی و شیشه نیاز هست. دیگ مسی ظرف اصلی گلابگیریه. درِ دیگ گذاشته میشه و یه واشر پلاستیکی بین در دیگ و قابلمه جا میگیره تا بخار داخل قابلمه محفوظ بمونه. روی در دیگ، سوراخی تعبیه شده که لولههای استیل از اون میگذره و یه سر لوله به پارچی مسی میرسه و گلاب آماده داخل پارچ ریخته میشه.
این فرآیند حدود ۷ ساعت طول میکشه. برای چیدن گلای این مراسم، گلابگیرها صبح زود مراسم گل چیدن رو شروع میکنن. دلیل اینکه صبح زود گل چیده میشه اینه که گلچینها معتقدن گل، قبل از طلوع خورشید بوی بیشتری داره و برای همین باید تمام گلها پیش از طلوع آفتاب چیده بشن. اونا، گل رو به کمک ناخنهای دو انگشت شست و سبابه از ساقه جدا میکنن و توی سبدهای مخصوص میذارن. درباره پارچهای گلابگیری هم باید این رو بدونید که، باید حداقل ۳۰ سانتیمتر لبه پارچ از آب بیرون باشه تا آب و گلاب با هم مخلوط نشن.
گلاب اصل از کجا بخریم؟
متأسفانه توی این سالها تولید گلاب تقلبی رواج زیادی پیدا کرده، چون با این روش میتونن در زمانی کوتاه و با هزینهای کم، مقدار زیادی گلاب بیکیفیت و تقلبی تولید و روانه بازار کنن. توی این قسمت بهتون یاد میدم که چطوری گلاب اصل رو از تقلبی تشخیص بدید. در قدم اول، سعی کنید گلاب و عرقیات خودتون رو از مکانهای معتبر تهیه کنید. گلاب کاشان از قدیمالایام معروف بوده و هست، اما خود مردم کاشان هم میدونن که تمام گلابهایی که توی کاشان به فروش میرسه، الزاماً خوب و باکیفیت نیستن و باید از مکانهای شناختهشده گلاب و عرقیات طبیعی تهیه کرد. با من همراه باشین تا روشهای تشخیص یه گلاب اصل رو بهتون بگم:
- بررسی رنگ و شفافیت گلاب
گلاب اصل و باکیفیت، شفاف و بیرنگه و ناخالصی و رسوبی نداره. بنابراین اگه ذرات معلقی درون گلاب دیدید، به کیفیت اون شک کنید.
- بررسی عطر و بوی گلاب
اگه زمانی فرصت دیدن گل محمدی رو از نزدیک داشتید، حتماً اون رو بو کنید و عطرش رو به خاطر بسپارید. گلاب اصل کاشان، عطر گل محمدی داره، ولی این عطر ملایمه. اگه گلابی که میخرید عطر تندی داره به کیفیت اون شک کنید و بدونید، الزاماً عطر زیاد و تند، نشوندهنده کیفیت گلاب نیست؛ چراکه این عطر تند، میتونه ناشی از اسانسهای تقلبی اضافه شده به گلاب باشه. برای تشخیص بهتر میتونید مقدار کمی از گلاب رو درون ظرفی ریخته و اون رو بو کنید. اگه گلاب اصل باشه، همین مقدار کم از گلاب، بوی فوقالعادهای داره و عطر اون توی فضای اطراف ظرف میپیچه.
- بررسی طعم گلاب
مقداری از گلاب رو بچشید. مزه گلاب اصل، تلخ و گسه؛ اما این تلخی اذیتکننده نیست و سریع از بین میره. هر چهقدر گلاب سنگینتر باشه و میزان گل محمدی بیشتری برای تهیه اون استفاده شده باشه، گلاب تلختره. مثلاً گلاب دو آتیشه مزهی تلختری داره؛ اما دقت کنید که مزهی گلاب نباید بههیچعنوان تند باشه و یا سر زبون رو بسوزونه. گلابی که تقلبی باشه و اسانس داشته باشه، سر زبون رو میسوزونه.
- اما نکتهی آخری که باید بدونید
گذر زمان میتونه گلاب اصل رو از تقلبی متمایز کنه. گلابی که اصل و خالص باشه، ماندگاری بالایی داره و یه سال بعد هم که در اون رو باز کنید همچنان همون عطر و بوی قبل رو داره؛ اما گلابهای تقلبی که از اسانس در اونها استفاده شده بعد از مدتی عطر خودشون رو از دست میدن و مثل آب میشن.
انواع گلاب که ممکنه تو کاشان بهتون معرفی کنن رو بشناسید
شاید براتون جالب باشه که بدونید گلابها انواع مختلفی دارن و فقط برخی از اونا برای مصارف خوراکی مجاز هستن یا به عبارت دیگه با گلابهایی که مصارف درمانی دارن، متفاوتن. در واقع هر چه اندازه گلهای سرخ در فرآیند گلابگیری بیشتر باشه، گلاب غلیظتر و سنگینتری تولید میشه.
- گلاب سنگین
این نوع گلاب از مخلوط ۸۰ لیتر آب و ۳۰ کیلوگرم گل سرخ به دست میاد که به عنوان گلاب درجه یک شناخته میشه.
- گلاب سبک
برای تهیه این نوع گلاب، ۸۰ لیتر آب و ۱۰ تا ۲۰ کیلوگرم گل سرخ لازمه که گلاب حاصل از اونن عطر کمتری داره و برای مصارف خانگی مناسبه.
- گلاب دو آتیشه
در تهیه این گلاب به جای آب، گلاب و گلهای محمدی رو داخل دیگ مسی میریزن و در نتیجه گلاب حاصل از ۲ بار تقطیر غلظت بالا، طعم گس و تلخی خواهد داشت.
- گلاب سه آتیشه
در این روش هم با ترکیب گلاب دو آتیشه و گل محمدی، فرآیند گلابگیری انجام میشه.
- گلاب پسآب
بعد از گلابگیری، تفالههای گل محمدی یه بار دیگه در دیگ مسی ریخته میشه و گلاب حاصل از اون، گلاب رقیقی با عطر و کیفیت کمه.
حالا که همه اینارو یاد گرفتیم، باید بدونیم که چه زمانی بهترین موقع برای سفر به مراسم گلابگیری کاشانه.
فصل و زمان مراسم گلابگیری کاشان و تاریخ جشنواره در سال ۱۴۰۳
تماشای مراسم گلابگیری و چیدن گلهای محمدی هرساله عده زیادی رو به کاشان میکشونه و هزاران گردشگر داخلی و خارجی، از مراسم گلابگیری کاشان دیدن میکنن. فصل مراسم گلابگیری کاشان، در بهار و معمولا از اواسط اردیبهشت شروع میشه و تا اواسط خردادماه (۱۵ اردیبهشت تا ۱۵ خردادماه) ادامه داره. البته، گاهی این زمان با توجه به شریط آبوهوایی کمی جلو یا عقب میافته.
زمان مراسم گلابگیری کاشان در سال ۱۴۰۳ در شهرها و مکانهای مختلف بسته به آبوهوای اون منطقه، متفاوته. با توجه به اینکه شهر کاشان نسبت به شهرهای اطرافش مثل قمصر و نیاسر گرمتره و گلهای محمدی چند روزی زودتر میشکفن، مراسم گلابگیری کاشان زودتر شروع میشه.
پس، بهترین زمان برای سفر به کاشان، فصل بهاره و از نیمه این فصل، گلهای محمدی در مزارع گل کاشان به چشم میخورن. نیمه اردیبهشت رو به هیچ عنوان فراموش نکنید. نیمه بهار، بهترین زمان برای رفتن به مراسم گلابگیری کاشان میتونه باشه. فقط یادتون باشه که نیمه خرداد این مراسم تموم میش پس عقب نمونید. در طول روز بهترین زمان برای حضور در مراسم گلابگیری و گلچینی ساعات اولیه روز، یعنی زمانی که هنوز آفتاب کاملا گرم نشده، است. گلهایی که در ساعات پیش از طلوع چیده شدن، تازهترن و طبیعتا گلاب بهتری از اونا به دست مییاد.
به جز کاشان به چه شهر و روستاهایی میشه سفر کرد؟
روستاهای اطراف کاشان هم از بهترین مناطق پرورش گل محمدی به شمار میرن و بعضی از اونا محصول قابلتوجهی دارن. روستاهای ون، سار، وادقان، خاوه، قالهر، مرق، ویدوج، کامو، جوشقان قالی و آذران از جمله روستاهایی هستن که مزارع گل سرخ توی اونا قرار داره. این روستاها بهدلیل داشتن آبوهوای خنکتر و محیط سرسبزتر، به نسبت سایر نقاط اطراف کاشان، مورد توجه گردشگران زیادی قرار میگیرن.
روستاهای وادقان و ون، در فاصله ۵۰ کیلومتری شمال غربی کاشان، باکیفیتترین گل محمدی و در نتیجه مرغوبترین محصول گلاب رو دارن. غلظت گلاب به دست اومده در این روستاها بسیار بالاست و توی مزارع اونا محصولات دیگهای هم به عمل میاد. انواع عرقیات سنتی از گیاهان کوهپایهای توی این مناطق تولید میشن. کتیرا یکی از گیاهانیه که توی این روستاها کشت میشه و محصولات تولید شده از اون کیفیت بالایی دارن.
در ادامه مراسم گلابگیری توی چندتا از شهرهای کاشان رو با هم مرور میکنیم.
جشنوارهی گلابگیری قمصر
شهر قمصر با گلاب مرغوبش میشناسن و بخش اعظم گردشگران در ماههای اردیبهشت و خرداد از این منطقه بازدید میکنن. اطراف این شهر، پره از باغهای گل سرخ. اردیبهشت که میشه عطر گل و گلاب فضای شهر رو عطرآگین کرده؛ در تمام کارگاههای گلابگیری به روی گردشگران بازه و مردم خونگرم و مهماندوست قمصر با رویی گشاده، نحوه صحیح گلابگیری رو توضیح میدن. قدمزدن توی شهر حال و هوایی معنوی داره.
چطوری خودمون رو به قمصر برسونیم؟
قمصر در ۲۷ کیلومتری جنوب شهرستان کاشان و به صورت درهای با ابعاد تقریبی ۹ و ۵ کیلومتره. شهرت قمصر به اعتبار گلاب و کیفیت گل محمدی اونه. به علت آبوهوا و خاک مناسب (لوم: مخلوطی از شن و رس)، گل محمدی این منطقه مرغوبیت بسیاری داره.
به قمصر رفتیم کجا بخوابیم؟
قرار نیست شب رو بیرون بمونید، اصلا نگران نباشید. سفربازی یعنی هرجای ایران که رفتین بهترین اقامتگاهها رو میتونید رزرو کنین و از سفرتون نهایت لذت رو ببرین.
- هتل ارگ محتشم قمصر
هتل ارگ محتشم قمصر – arge mohtasham ghamsar hotel از هتلهای نوساز شهر قمصره که در سال ۱۳۹۷ در ۴ طبقه و ۱۹ واحد اقامتی با بهترین امکانات رفاهی افتتاح و مورد بهرهبرداری قرار گرفت. از مزایای این هتل علاوه بر کافیشاپ، سفرهخونه، رستوران ایرانی و فستفود، میشه از سونا و جکوزی و باشگاه بدنسازی و بیلیارد نام برد. این هتل دسترسی بسیار راحت و فاصله ۵ دقیقهای تا موزه گلابگیری قمصر و فاصله ۱۰ دقیقهای تا باغ پرندگان و خزندگان داره. هتل ارگ محتشم با کادری کارآزموده و مجرب میزبان مسافران و گردشگران این شهر زیباست.
- هتل گلستان قمصر
هتل گلستان قمصر – Golestan Hotel از هتلهای دو ستاره شهر قمصر کاشان هست که با قدمتی ۳۰ ساله از هتلای معروف این شهر به حساب میاد. این هتل توی یه طبقه و ۳۰ واحد اقامتی و با تراسی دلباز در سال ۱۳۹۶ به منظور ارتقای خدمات میزبانی، مجددا مورد بازسازی قرار گرفت. هتل گلستان با معماری منحصر به فرد خودش از جاذبههای شهر کاشان هست. این هتل با کادری مجرب و حرفهای در تمام فصول سال میزبان مسافران و گردشگرانه.
جشنواره گلابگیری نیاسر
یکی از بخشهای اصلی مراسم گلابگیری کاشان، روستای تاریخی نیاسره که هرساله از اواسط اردیبهشتماه مراسم گلابگیری در نیاسر برگزار میشه و گردشگران بسیاری رو از اقصی نقاط کشور بهسمت خودش جذب میکنه.
چطوری خودمون رو به نیاسر برسونیم؟
فاصلهی کاشان از تهران، چندان طولانی و زیاد نیست. مسیر پیش رو تنها نزدیک به ۲۵۰ کیلومتر راه رو باید طی کنید. در این صورت به مدت زمان تقریبی ۲:۴۰ دقیقه نیازه. بسته به اینکه با اتوبوس سفر میکنید یا خودرو شخصی، مدت بیشتر یا کمتری در انتظار شماست.
حالا، شهر نیاسر ۲۰ کیلومتری کاشانه. خیلی ازش دور نیست.
نیاسر رفتیم، کجا بخوابیم؟
اینجا هم قرار نیست بی جا و مکان بمونید. یه اقامتگاه خیلی خوب داره که بهتون معرفی میکنم.
اقامتگاه بومگردی عمو حسین نیاسر
اقامتگاه بومگردی عموحسین در شهر نیاسر قرار داره. این خونه بومی با قدمت حدود ۳۰ سال پس از مرمت و بازسازی در سال ۱۳۹۵ به بهرهبرداری رسید و فعالیت خودش رو در حوزه بومگردی شروع کرد. معمولا کسایی که به این شهرها سفر میکنن، اینو میدونن که میتونن شب رو در شهر کاشان بگذرونن. به هر حال تعداد اقامتگاههای شهر کاشان بیشتر هم هست و میتونید از بین گزینههای بیشتری انتخاب بهتری داشته باشین. به این نکته دقت کنید، اردیبهشت تمام اقامتگاهها پر میشن و بهتره که رزرو رو برای دقیقه نود نذارید. من اینجا چند تا از اقامتگاههای شهر کاشان رو بهتون معرفی میکنم که اگه تو قمصر و نیاسر نتونستید جا بگیرید، به کاشان برید.
کاشان رفتیم، کجا بخوابیم؟
شهر کاشان توی اردیبهشت تا خرداد پر از گردشگره. خیلی از گردشگرا و مسافرا هم از راههای دور میان و دغدغه اقامتگاه دارن. واسه همینم هست که توی این شهر انواع اقامتگاهها رو میتونید، ببینید. از هتل گرفته تا خونههای مردم بومی و حتی اقامتگاههایی که یه روزی خونههایی قدیمی بودن. اگه قراره مثلا ۱۵ اردیبهشت تو شهر کاشان باشید، از اول اردیبهشت به فکر رزرو جا باشید.
- اقامتگاه سنتی خانه مرشدی کاشان
اقامتگاه سنتی خانه مرشدی کاشان، جزء زیباترین بناهای شهر تاریخی کاشانه که در چند سال اخیر تغییر کاربری داده و از اون به عنوان اقامتگاه سنتی استفاده میشه. این خونه تاریخی، بیش از ۲ قرن قدمت داره و معماریش به دوره قاجار برمیگرده. مسافران این اقامتگاه هر صبح با کنار زدن پردههای اتاقشون با منظره حیاط این خونه تاریخی که حوض بزرگی در بین اون قرار گرفته، روز خودشون رو شروع میکنن و برای صرف صبحانهای لذیذ در رستوران هتل آماده میشن.
- هتل ادیب کاشان
هتل ادیب کاشان، یکی از زیباترین واحدهای اقامتی این شهره که توی بافت تاریخی شهر کاشان واقع شده. ساختمون هتل ادیب، یکی از قدیمیترین خونههای تاریخی شهر کاشانه که به هتل تغییر کاربری داده. ساختمان این هتل بیش از ۲۵۰ سال قدمت داره. این هتل در حال حاضر به عنوان فاز ۲ خونه مرشدی فعالیت میکنه و جز مجهزترین واحدهای اقامتی شهر کاشانه. اتاقهای هتل در دو طبقه و دور تا دور حیاط قرار گرفتن و مسافران از پنجرههای چوبی اتاقشون میتونن حیاط باصفا هتل رو که در میان اون یه حوض بزرگ قرار گرفته رو تماشا کنن.
- اقامتگاه سنتی سرای عامریها کاشان
اقامتگاه سنتی سرای عامریها متعلق به خاندان عامریه و زمان ساخت اون هم مربوط به دوره زندیه هست. این خونه در واقع از چند خونه تو در تو و متصل به هم تشکیل شده و از قدیمیترین خانههای کاشانه. اقامتگاه سنتی سرای عامریها، در چند نوبت مورد بازسازی قرار گرفته و حالا دیگه با یه قیاس ساده، میشه فهمید خونهای که مردم امروزه در اون زندگی میکنن در مقابل خونههایی که بر اساس اصول معماری و زیباییشناسی ایرانی ساخته شدن، شبیه به یه شوخی زشت و بچگانه به نظر میرسن.
رزرو اقامتگاه سرای عامری ها کاشان
- هتل صباغیان کاشان
اقامتگاه سنتی سرای صباغیان در ۳ طبقه بنا و ۱۷ واحد اقامتی با قدمتی ۲۵۰ ساله از معدود خانههای تاریخی کاشانه.
- هتل خانه رز کاشان
از هتلهای دو ستاره شهر کاشانه که در یه طبقه و شش واحد اقامتی در سال ۱۳۹۰ در منطقهی توریستی فین و سیلک تأسیس شد. از لحاظ موقعیت جغرافیایی، هتل خانه رز کاشان چیزی کم نداره. محوطه فضای سبز هتل بر اساس باغ ایرانی ساخته شده و معماری ساختمان اصلی هتل هم بسیار جذاب و چشمنوازه. هتل دو ستاره خانه رز کاشان، با کادری مجرب و کارآزموده میزبان مسافران و گردشگران این شهره.
- هتل نگارستان کاشان
هتلی سه ستاره و مقرون به صرفه هست که در شهر کاشان واقع شده. این هتل به جاذبههای گردشگری کاشان و مراکز تجاری اون دسترسی خوبی داره و خارج از محدودهی طرح ترافیک قرار گرفته. هتل نگارستان دارای واحدهای اقامتی مجهز و متنوعی هست که چشمانداز زیبایی رو به محوطه هتل و مناظر شهری دارن. هتل نگارستان کاشان از هتلهای شناخته شده این شهره که در سال ۱۳۹۰ افتتاح شده. این هتل خدمات و امکانات خوبی برای گردشگران شهر کاشان فراهم آورده که از بهترین اونا میشه به سالن بیلیارد، پارکینگ، رستوران، اینترنت و کافینت اشاره کرد.
- هتل سنتی تقی خان کاشان
این هتل در ۲ طبقه و ۱۴ باب اتاق بنا شده. این هتل خوش قیمت از امکانات رفاهی مناسب و کادری کارآزموده و مجرب برخورداره. از مزایای این هتل میشه به دسترسی راحت به خانه تاریخی عباسیان و بقعه تاجالدین اشاره کرد. هتل تقیخان در تمام فصول سال میزبان مسافرین گرامی هست.
این حرف آخر بنده رو هم به گوش جان بسپارید
مراسم گلابگیری کاشان یکی از پرطرفداترین مراسمهای کشور حساب میشه واسه همینم خیل عظیمی ار مردم هر سال تصمیم میگیرن به این شهر سفر کنن و خرید گلاب سالشون رو توی این فصل داشته باشن. پیشنهاد من به شما اینه که از همین الان به فکر اون موقع باشید و همه کاراتون از مرخصی گرفتن تا رزرو جا رو نذارید واسه لحظه آخر. درسته که تعداد اقامتگاههای شهر کاشان زیاده، ولی خوب اقامتگاههای خوب و درجه یک، همون اول پر میشه و دستتون میمونه تو پوست گردو. سعی کنید برنامه داشته باشید تا آخرش مجبور نشید هرچیزی که بهتون پیشنهاد کردن رو انتخاب کنید بعدشم شاکی بشید که امکانات نداره شهر و پیشبینی این تعداد مسافر رو نکرده. کاشان یکی از شهرهایی که تعداد اقامتگاههاش زبانزده. پس در این مورد واقعا نمیشه بهونهای آورد.
هتل های محبوب کاشان
- هتل باران آران و بیدگل
- هتل صباغیان کاشان
- هتل سرای باقی کاشان
- هتل روناک کاشان
- هتل وندا کاشان
- هتل نگارستان کاشان