سرنوشت مبهم ساخت نخستین شهرک صنایعدستی رامسر
ساخت نخستین شهرک صنایعدستی تخصصی و گردشگری کشور در شهرستان رامسر از سال ۱۳۹۴ مطرح شد و با وجود پیگیریهای انجام شده هنوز اجرایی نشده است؛ طرحی که به تاکید کارشناسان انتظار است با تصمیم دولت به نتیجه برسد.
به گزارش سفربازی، به نقل از ایرنا، احداث نخستین شهرک صنایعدستی و گردشگری کشور در هفتم آذر ماه سال ۱۳۹۴ توسط روابط عمومی شرکت شهرکهای صنعتی مازندران به نقل از مدیرعامل وقت این شهرک رسانهای شد و بر اساس اعلام این روابطعمومی سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران، مجوز احداث و راهاندازی شهرک تخصصی گردشگری در شهرستان رامسر صادر شد.
روابطعمومی این شرکت در آن زمان به نقل از مدیرعامل شرکت صنعتی مازندران نوشت: ایجاد شهرک صنعتی تخصصی صنایعدستی و گردشگری نقش مهم در درآمد و اشتغالزایی دارد و میتواند به رفع مشکلات اقتصادی و بیکاری و ایجاد توسعه و رونق شهرستان رامسر و استان کمک کند ضمن اینکه رامسر به خاطر داشتن جاذبهها و قابلیتهای فراوان بهترین مکان برای معرفی خوشه صنایعدستی و گردشگری بهشمار میرود.
ساخت این شهرک ایدهای بود که از سوی شرکت شهرکهای صنعتی استان مازندران مطرح و سرانجام مصوبه این طرح هم از سوی هیات وزیران در آن زمان اخذ شد اما کماکان با گذشت سالها روند اجرایی شدن آن مسکوت مانده است.
در مرداد سال ۱۳۹۸ هم در جلسهای که با حضور مدیرعامل وقت شرکت شهرکهای صنعتی، بههمراه مدیرانکل وقت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و منابع طبیعی و آبخیزداری غرب مازندران – نوشهر و فرماندار وقت رامسر در این فرمانداری برگزار شد اعلام شد که این طرح در زمینی به گستره ۲۲ هکتار در منطقه گاورمک رامسر احداث میشود.
گاورمک یکی از روستاهای سرسبز و زیبا از توابع بخش مرکزی شهرستان رامسر که در فاصله حدود هشت کیلومتری این شهر قرار دارد و از سال ۱۳۹۶ با همکاری مسئولان محلی و اهالی بومی این منطقه بهعنوان یکی از روستاهای پاک نمونه گردشگری در استان مازندران معرفی شده است.
نامهنگاری بدون استعلام؛ ابطال واگذاری زمین
گفته میشود یکی از فرمانداران سابق شهرستان رامسر در آن زمان مکاتباتی، بدون اطلاع شرکت شهرکهای صنعتی مازندران با مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران منطقه نوشهر انجام میدهد تا در این منطقه تجهیزات زبالهسوز ایجاد کنند.
نتیجه این نامهنگاریهای بدون استعلام شرکت شهرکهای صنعتی منجر به آن شد که به علت کمبود زمین موردنیاز برای استقرار تاسیسات زبالهسوز درصدد بودند تا تصمیماتی در این مورد بگیرند به این نتیجه رسیدند این منطقه و حتی بخشی از زمین شهرک را برای این کار اختصاص بدهند و سرانجام از سوی مدیریت وقت منابع طبیعی غرب استان نامهای مبنی بر اینکه این واگذاری ابطال شود و متاسفانه این ابطال در سامانه سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور ثبت شد.
اقدامی که به باور کارشناسان غیرقانونی صورت گرفت و بنا به گزارشها زمانی که مسئولان امر درصدد هماهنگی با تعدادی سرمایهگذاران برای ساخت این شهرک بودند ناگهان با چنین نامهای مواجه شدند و با اینکه مسئولان امور اراضی و شهرکهای صنعتی حدود یکسال به دنبال رفع این مشکل برآمدند تا به علت ابطال شدن این زمین برای این منظور متاسفانه موفق نشدند.
نبود مکانی مناسب برای فروش دغدغه جدی هنرمندان
امروزه یکی از مهمترین دغدغههای هنرمندان صنایعدستی در مازندران، ایجاد مکانی مناسب و ساماندهی شده برای ارایه و فروش مستقیم محصولات صنایعدستی به گردشگران و مسافران در این استان و شهرستان رامسر است و بنا به گفته برخی از صاحبنظران و کارشناسان به واسطه همین ضعف و نارسایی است که غربت و بیرنگی صنایعدستی استان در خاطره گردشگران نمود پیدا کرده است.
درحالی که این استان بنا به گزارش مسئولان گردشگری استان، سالانه پذیرای حدود ۴۰ میلیون مسافر و گردشگر است و چراغ فعالیت هنرمندان صنایعدستی زمانی روشن میشود و فضای کسب و کار آنان بهبود مییابد که مسئولان امر بستر فعالیت آنان را با فراهمسازی زیرساختها و ایجاد مکانی مناسب و تعریف شده مهیا سازند که متاسفانه هنوز چنین بستری فراهم نشده و یکی از خواستههای بهحق این قشر خلاق جامعه از دولت جهادی تعیین تکلیف و به سرانجام رساندن این طرح بسیار حیاتی و مهم است.
برابر آمار منابع رسمی، استان مازندران دارای هشت هزار صنعت گر دست و ۶۰ نوع تولید صنایعدستی ثبت شده ملی است و از این تعداد ۱۹ اثر صنایعدستی استان در عرصه جهانی به نام مازندران ثبت شده است.
در این پیوند رییس اداره میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری رامسر گفت: بنا بود پس از تامین زیرساختها، بستر سرمایهگذاری در این شهرک را فراهم کنیم درحالی که پس از صدور مجوز راهاندازی آن و نشستهای متعددی در فرمانداری با حضور مسئولان استانی برای آخرین بار در سال ۱۳۹۸ دیگر از آن زمان تاکنون هیچ یادی از سرنوشت این طرح نشد انگار به باد فراموشی سپرده شد.
نادر سحرخیز افزود: منطقهای که برای ساخت این شهرک جانمایی و در نظر گرفته شد به «گاورمک» شهرت دارد و از لحاظ مکانیابی نقطهای بسیار کارشناسی بود چراکه در طول مسیر خیلی از هنرمندان از جمله بانوان هنرمند مشغول بافتنیها مانند روسری شال، جورابهای پشمی و عروسکسازی هستند و افزونبر آن در جوار این مکان مدنظر دهکدههای بومگردی و صنایعدستی هم وجود دارد.
ایجاد شهرک بسترساز تحول صنایعدستی
رییس اداره میراثفرهنگی صنایعدستی و گردشگری رامسر ایجاد چنین زیرساختی در این شهرستان را به عنوان اتفاقی بزرگ بهویژه در حوزه برندسازی صنایعدستی برشمرد و توضیح داد: مشابه این زیرساخت در شهری مانند اصفهان ایجاد و صنایعدستی در این شهر به برند تبدیل شده است.
این مسئول گفت: در منطقه مدنظر که محل ساخت این شهرک صنعتی پیشبینی شده چند بار مورد بازدید قرار گرفت و این منطقه به دلیل جاذبههای طبیعی و منحصربهفرد میتوانست محل مناسبی برای حضور بیشمار مسافران و گردشگران باشد ضمن اینکه وجود خانههای قدیمی در این منطقه باعث رونق بومگردی میشود.
به گفته سحرخیز، زمانی که زیرساخت بومگردی در فضایی فراهم باشد به معنی آن است که صنایعدستی، بازیهای بومی محلی، تولیدات گردشگری، استند اپها و نوآوریها میتواند به صورت یک مجموعه در این ۲۲ هکتار رقم بخورد که به اعتقاد من چنین اتفاقی برای شکوفایی و تحول گردشگری، برندسازی صنایعدستی امتیاز بینظیر است.
آمادگی بخش خصوصی برای سرمایهگذاری
وی گفت: با چند سرمایهگذار در این زمینه مکاتباتی انجام شد تا بتوان سرمایهگذاری که با توان مالی بتواند این مجموعه را راهاندازی کند ضمن اینکه برخی از سرمایهگذاران نمیخواهند هیچ هزینهای انجام دهند و تنها به دنبال اطمینانخاطر از نحوه واگذاری زمین و مدت زمان واگذاری برای شروع این فعالیت هستند.
رییس اداره میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری رامسر خاطرنشان کرد: در مسیر منتهی به روستای گاورمک خیلی از هنرمندان هم مشغول فعالیت هستند به عنوان نمونه میتوان به بافندههای منطقه لات محله در محدوده همین روستا تعداد زیادی بافنده خانم صنایعدستی برای عرضه محصولات خود در کنار خیابان حضور دارند چنانچه همین بافندهها در مجموعه شهرک صنعتی قرار گیرند مانند یک موزه عمل کرده و محل توزیع خوبی برای عرضه محصولات باشند.
وی با بیان اینکه کار گردشگری تنها به عهده بومیان منطقه است و سرمایهگذار تنها متولی آن است در خصوص سرمایهگذاری بومی هم توضیح داد: تا این لحظه از بومیان منطقه کسی برای سرمایهگذاری به ما مراجعه نکرده ضمن آنکه مدیرعامل شهرک صنعتی در این مورد تصمیمگیرنده است، ضمن آنکه برای ما از این نظر مهم است که توانایی مالی شرکت به اثبات برسد و چنانچه شرکتی با توان مالی کم این پروژه را شروع کند و به سرانجام نرساند ضرر بزرگی متوجه شهرستان میشود.
رییس اداره میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری رامسر آمار هنرمندان صنایعدستی شهرستان را بیش از ۵۰۰ نفر اعلام کرد و گفت: حدود نیمی هم هنوز شناسایی نشدهاند و افزون بر آن چادر شببافی و نمدمالی در این شهرستان یک قدمت حدودا سه قرن را دارد و صنعت نمدمالی رامسر ثبت یونسکو هم شده است.
سحر خیزی افزود: نزدیکی روستاها به نقاط شهری یکی از مزیتهای رامسر است چراکه حدفاصل نقاط روستایی تا مرکز شهر بهجز مناطق اشکورات تا مرکز شهر رامسر از لحاظ زمانی ۱۰ دقیقه زمان نبرد بنابراین خیلی از هنرمندان این منطقه که در تولید سفالگری، معرق کاری، منبتکاری، نمدمالی، چادر شببافی و عروسکسازی فعالیت دارند میتوانند تولیدات خودشان را در این شهرک پس از ساخت ارائه دهند.
این مسئول با اشاره به حضور چشمگیر مسافران و گردشگران به رامسر و بهرهمندی آنان از مواهب طبیعی شهرستان خاطرنشان کرد: در نوروز امسال دستکم یک میلیون و ۳۰۰ هزار اقامت در شب در رامسر ثبت شد و با توجه به برپایی نمایشگاههای صنایعدستی در سه نقطه شهر برای خرید محصولات به نمایش گذاشته شده در این نمایشگاه استقبال خوبی کردند و این اتفاق در پویای اقتصاد و رونق کسب و کار مردم و هنرمندان این شهرستان بسیار موثر است.
موافقت محیط زیست با واگذاری زمین
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی مازندران هم گفت: ادارهکل حفاظت محیط زیست در سال ۱۳۹۶ مجوز ساخت این شهرک را صادر کرد منتهی در سال ۱۳۹۸ اقدام به باطل کردن مجوز کرد و موضوع از طریق امور اراضی استان هم پیگیری شد منتهی مسئولان این مجموعه هم در قبال پیگیری این طرح پاسخ دادند هرگاه محیط زیست برای اجرایی شدن طرح موافقت و مجوز صادر کند در واگذاری زمین مشکلی وجود ندارد.
یاسر امینی افزود: مدیران وقت حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی غرب مازندران هم بارها از مکان اجرای طرح بازدید کرده بودند و افزون بر آن اعتباراتی هم بابت تامین بخشی از زیرساختها نظیر راههای دسترسی برای اجرای این طرح انجام گرفت.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی مازندران بیان کرد: زمین ساخت این شهرک حدود ۲۸ هکتار در نظر گرفته شده بود که حدود ۶ هکتار آن پس از آزادسازی خریداری کردیم درمان حاضر حرف مسئولان محیط زیست استان این است که بابت ساخت ۶ هکتار مجوز داده میشود اما برای مجوز بقیه اراضی به زمان راهاندازی شهرک موکول خواهد شد درحالی که از مسئولان این دستگاه خواسته شد که برای مجموع این ۲۸ هکتار مجوز صادر کنند که تا این لحظه به این خواسته توجه نکردند.
امینی افزود: هماینک پرونده ساخت شهرک تخصصی صنایعدستی و گردشگری در سازمان امور اراضی همچنان باز است و در ۶ ماه گذشته هم این موضوع پیگیری شد اما نتیجهای به دست نیامد و در زمان حاضر این آمادگی وجود دارد که ادارهکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران منطقه نوشهر در نقطهای دیگر زمین بهعنوان معوض در اختیار شهرک صنعتی قرار دهد تا بتوان این طرح را اجرا کرد.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان رامسر گفت: از سوی کارشناسان کمیته فنی امور اراضی ادارهکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران در ماههای اخیر بازدیدی از مکان اجرای این طرح داشتند منتهی تاکنون پاسخی رد یا پذیرش این مکان برای ساخت شهرک ندادهاند.
حسن باهری افزود: زمینی که برای اجرای این طرح ادارهکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران منطقه نوشهر در نظر گرفته حدود ۱۶ هکتار است و فرم اعلام وضعیت از سوی کارشناسان کمیته فنی طرح از ۲ سال گذشته برای این ادارهکل سال گذشته ارسال شده و در انتظار پاسخ آن هستیم.
وی اظهار کرد: نکته دیگر آنکه زمینی که شرکت شهرکهای صنعتی مازندران خریداری کرده هنوز اقدام به محصور کردن آن نیز نکرده است و به نظر میرسد که عزم و اراده جدی برای اجرایی شدن این طرح وجود ندارد.
به اعتقاد کارشناسان، صنایعدستی، سنتی است که به عنوان یکی از مظاهر فرهنگی و هنری محسوب میشود و نظر به اینکه هر فرآورده دستی بازگوکننده خصوصیات تاریخی اجتماعی و فرهنگی محل تولید آن است میتواند هم عامل مهمی در شناساندن فرهنگ منطقه تولید خود به حساب آید هم آنکه بستر مناسبی برای جلب و جذب گردشگران داخلی و خارجی و توسعه پایدار گردشگری قلمداد شود بنابراین صنایعدستی مازندران به عنوان شاخصترین هنر کاربردی ایران و یکی از قطبهای برتر صنایعدستی جهان محسوب میشود که ریشههای عمیق و استوار در فرهنگ غنی و بارور ایران دارد.
بنابراین ضرورت دارد مسوولان امر برای توسعه گردشگری پایدار که با ساخت این شهرک یک ارتباط مستقیم دارد بیش از پیش تلاش و نسبت به گرههای کور در مسیر اجرایی شدن این طرح بسیار مهم برنامهریزی کنند.
رامسر که به عروس شهرهای ایران شهرت دارد از شرق به تنکابن، غرب به استان گیلان، جنوب به کوههای البرز و شمال نیز به دریای خزر محدود است.
روستاهای سرسبز با بافت گردشگری، بوستانهای جنگلی و آبشار صفارود، چشمههای آبگرم معدنی، سد خاکی میجران، پارک جنگلی دالخانی، تلهکابین، مرکز تفریحی و سرگرمی دهکدههای ساحلی، کاخ موزه تماشای خزر، قلعه تاریخی مارکو، تلهکابین، باغ ۳۳ هکتاری و بلوار تاریخی معلم، هتلهای قدیم و جدید، همه این جاذبهها تابلویی از شاهکار خلقت الهی است که در تمامی فصول بهویژه نیمه نخست سال پذیرای میلیونها مسافر و گردشگر است.
این شهرستان با داشتن سه شهر، یک بخش، ۱۳۷ روستا و جمعیتی بیش از ۷۰ هزار نفر جزو غربیترین شهرستانهای گردشگرپذیر مازندران است.