کاوش باستانشناسی در اوجان در ایستگاه پنجم
فصل پنجم کاوش باستانشناسی، ساماندهی و انجام طرح حفاظت قلعه و ارگ حکومتی شهر تاریخی اوجان در آذربایجانشرقی انجام شد.
به گزارش سفربازی، به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، سرپرست هیئت باستانشناسی این شهر تاریخی گفت: اوجان از جمله شهرهای مهم قبل از اسلام و دوره سلجوقی- ایلخانی است که بنای اولیه آن بر اساس منابع تاریخی از قبل از اسلام بوده اما در دوره سلجوقیان بنیان نهاده و در دوره غازانخان ایلخانی بازسازی شده و مورد استفاده قرار گرفته است.
محمدرحیم ولایتی درباره چگونگی کشف شهر تاریخی اوجان توسط هیات باستانشناسی دانشگاه تهران، افزود: نخستین پژوهش دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۵ با انجام فصل اول بررسی شد؛ این کاوش به صورت بررسی روشمند باستانشناسی در دو دهستان شرقی منطقه عمومی اوجان (شهرستان بستانآباد امروز) عباس شرقی و غربی شروع شد.
شناسایی ۷۰۰ محوطه تاریخی
به گفته او، فصل دوم این بررسی تابستان ۱۳۹۲در سه دهستان سهندآباد و اوجان شرقی و غربی، فصل سوم تابستان ۱۳۹۳ در دو دهستان مهرآنرود جنوبی و مرکزی و فصل چهارم تابستان ۱۳۹۵ در دو دهستان شبلی و قوریگل به انجام رسید و در نتیجه این چهار فصل بررسی حدود ۷۰۰ محوطه تاریخی از جمله شهر تاریخی اوجان شناسایی شد.
او شناسایی محل دقیق شهر تاریخی اوجان را توسط هیئت باستانشناسی دانشگاه تهران در بررسی باستانشناسی منطقه اوجان در سال ۱۳۹۲ اعلام کرد و گفت: از مستندات مهم این شهر میتوان به توصیفهای ارائه شده از شهر اوجان در متون تاریخی و جغرافیایی اشاره کرد؛ بهخصوص تصویری که مطراقچی نقاش سلطان سلیمان عثمانی از این شهر ارائه کرده است.
سرپرست هیئت باستانشناسی کاوشهای اوجان در تشریح فعالیتهای انجام شده در فصل پنجم کاوش باستانشناسی این محوطه در سال ۱۴۰۱، گفت: این فصل از کاوش به چهار ترانشه روی قلعه اختصاص یافت که هیئت باستانشناسی پایگاه ملی اوجان بتواند وارد فضای داخلی قلعه حکومتی این شهر تاریخی شود.
کشف یک تالار ستوندار بزرگ در قلعه
به گفته ولایتی، تصور و انتظار ما از فضای داخلی قلعه این بود که براساس نمای بیرونی سقف در این چهار ترانشه فضای داخلی قلعه حکومتی بین چند اتاق با دیوار سنگی با ملاط گچ تقسیم شده بهدست آید، اما بعد از شروع کاوش و آواربرداری و پیدا شدن ستونها با پایه مربع مشخص شد فضای داخلی قلعه از یک تالار ستوندار بزرگ تشکیل شده است.
این باستانشناس با اشاره به اینکه طبق منابع مکتوب ورودی قلعه در دوره سلجوقیان و ایلخانان در جبهه شرقی بوده است، افزود: بنابراین یکی از ترانشهها درست روی ورودی شرقی تنظیم شد و تعدادی از دانشجویان دانشگاه تهران مسئولیت این ترانشه را برعهده داشتند.
ولایتی اظهار کرد: پس از کاوش این ترانشه در عمق ۳۰ سانتیمتری بخش بزرگی از ستون دروازه با گچبری و مقرنسکاری بیرون آمد اما پس از ادامه کاوش مشخص شد که در دوره صفویه ورودی شرقی قلعه پس از یک زلزله شدید و تخریب گسترده قلعه با یک دیوار سنگی به سبک صفوی بسته شده و در مقابل از جبهه غربی ورودی دیگری به سبک معماری صفوی باز شده است.
ایجاد کمپ گردشگری با هدف توسعه اقتصادی
او درباره اهداف این پروژه توضیح داد: کاوش و آواربرداری کامل داخل قلعه حکومتی و مرمت و حفاظت آن و کاربری موزه پژوهشی تمدن اسلامی شهر تاریخی اوجان، جذب سرمایهگذار و تاسیس و ایجاد کمپ گردشگری برای توسعه اقتصاد منطقه اوجان ازجمله اهداف این برنامه است.
به گفته سرپرست هیئت باستانشناسی کاوشهای اوجان، امضای تفاهمنامه دانشگاه تهران و ادارهکل میراثفرهنگی استان آذربایجانشرقی برای همکاری پژوهشی در این پایگاه و تداوم مطالعات باستانشناسی در بخش جنوبی بعد از قلعه بر روی قصر سلطنتی و غار معبد بودایی شهر تاریخی اوجان از دیگر اهداف تعریف شده در این طرح است.
ولایتی افزود: همچنین در این برنامه، جذب همکار دانشگاهی اروپایی بهمنظور همکاری مشترک برای کاوش و حفاظت و مرمت آثار معماری شهر تاریخی اوجان و توسعه گردشگری دانشگاهی خارجی با هدف معرفی و جذب گردشگر برای محوطه نیز پیگیری میشود.