آبشار بابا رمضان کلات و خونه‌هایی که سقف یکی حیاط اون یکیه

ایران از جمله کشورهاییه که رودخانه و آبشار رو می‌تونید توی اکثر شهرهاش ببینید. آبخیز بودن این کشور باعث شده توی اکثر شهرهاش جایی برای خنک شدن داشته باشید. آب‌هایی که از آسمون به زمین می‌ریزن و منظره‌ی خیلی زیبایی رو درست می‌کنن یعنی آبشارها، انقدر حس خوبی در مردم ایجاد کردن که می‌بینیم سالانه افراد زیادی از نقاط مختلف کشور خودشون رو به آبشارهای معروف می‌رسونن تا اون عظمت رو از نزدیک ببینن. آبشار بابا رمضان کلات هم یکی از همین آبشارهای زیباست. در این متن از مجله گردشگری سفربازی می‌خوام براتون از آبشار بابا رمضان کلات بگم. اینکه این آبشار دقیقا کجاست و چطوری می‌تونید بهش دسترسی پیدا کنید. در ادامه از جاهای دیدنی نزدیک به این آبشار می‌نویسم و امیدوارم شما هم اگر به این منطقه سفری داشتید حتما برامون از تجربیات خودتون بنویسید.

آبشار بابا رمضان کلات

آبشار بابا رمضان کلات دقیقا کجاست؟

آبشار بابا رمضان کلات در ۵ کیلومتری روستای بابا رمضان قرار داره و این روستا، در ۴۳ کیلومتری شمال غرب شهرستان کلات واقع شده. بهتره از مردم محلی، بهترین مسیر رفتن به آبشار از روستا رو بپرسید. دلیلش اینه که اونا همیشه بهترین مسیر رو می‌دونن و می‌تونن جایی رو به شما معرفی کنن که هم کفش‌هاتون و هم ماشینتون کمتر آسیب ببینه. شما در سفر به مناطق طبیعی همیشه باید این موضوع رو مد نظر داشته باشید که، لذت بردن از طبیعت باید با کمترین هزینه باشه. پس ماشین شما و یا لوازمتون باید توی مسیری باشن که استهلاک کمتری رو تجربه کنن.

اگه بخواید از مشهد به آبشار بابا رمضان کلات برید بهتره که در جاده‌ی مشهد به کلات، به سمت درگز حرکت کنید. بعد از طی کردن مسافتی ۱۵ کیلومتری، به حصار می‌رسید. به راه خودتون ادامه بدید و از روستاهای قاباخ و کریم‌آباد عبور کنید. قبل از رسیدن به روستای لاین، دوراهی رو به سمت روستای احمدآباد ادامه بدید. روستاهای احمدآباد و روبات رو پشت سر بذارید و مسیر رودخانه رو پیش بگیرید. بعد از حدود ۴ کیلومتر به روستای بابا رمضان کلات می‌رسید. فاصله‌ی این روستای زیبا از مشهد، حدود ۲۰۰ کیلومتر و از کلات حدود ۵۰ کیلومتره.

منظره این آبشار

آب‌وهوای این منطقه چجوریه و باید چه لباسی با خودمون ببریم؟

کلات وسعتی در حدود۳٬۵۱۸ کیلومتر مربع داره که از شرق و شمال به کشور ترکمنستان، از غرب به شهرستان‌های مشهد و چناران و از جنوب به سرخس محدود شده. کلات در میان رشته کوه هزار مسجد قرار گرفته و این رشته کوه از جانب جنوب غربی حائلی طبیعیه که این شهر رو از مشهد و چناران جدا کرده. آب‌وهوای کلات معتدل کوهستانیه و ارتفاعش از سطح دریا بالغ بر ۲۱۰۰ متره. بارونای مستمر بهاری و پاییزی باعث سرسبزی دامنه‌ها و کوهپایه‌ها شده و گله‌داری و دامداری رو در منطقه رونق داده.

رودخانه‌ی پرآب ارچنگان و ایده لیک و دره‌ی قره‌سو از نواحی خوش آب‌وهوای کلات هستن. بزرگترین دره‌های عمیق ایران در منطقه روستای قله‌زو هستن. شهرستان کلات شامل دهستان‌های لایین، کبود گنبد، پساکوه و زاوینه که مجموعاً دارای ۱۴۰ پارچه آبادی و در حدود ۱۰ هزار نفر ساکنین شهری و ۴۰ هزار نفر در بخش‌ها و روستاها زندگی می‌کنن. پس بدونید که به دلیل کوهستانی بودن این منطقه اگه در فصل زمستون به آبشار بابا رمضان کلات رفتید حتما لباس گرم با خودتون داشته باشید.

کمپ در این منطقه

بهترین زمان سفر برای دیدن آبشار بابا رمضان کلات چه زمانیه؟

تعطیلی مدارس و همچنین شروع فصل گرما در تابستان فرصتی رو فراهم می‌کنه تا گردشگران و علاقه‌مندان به آبشار بابا رمضان کلات، به جاده‌ بزنن و به این منطقه‌ی خنک ایران سفر کنن. اگرچه بسیاری از گردشگران، فقط شهرهای شمالی رو برای سفر تابستونی مناسب می‌دونن، روستاها و شهرهای کوهستانی مثل کلات در سایر نقاط کشور وجود دارن که هر یک با طبیعت بکر، هوای مطبوع، حیات‌وحش زیبا،‌ جاذبه‌های متعدد و مردم مهمان‌نواز می‌تونن اوقات خوش و به‌یادماندنی‌ای رو برای هر مسافری رقم بزنن؛

منطقه آبشار بابا رمضان نسبت به مناطق شمالی بسیار خلوت‌تره و از ازدحام و شلوغی جمعیت هم خبری نیست. پس بهترین زمان سفر به آبشار بابا رمضان کلات فصل تابستانه. نباید اصلا از بهار غافل شد. بهار فصلی نیست که بشه اون رو توی خونه گذروند. سرسبزی طبیعت، شادابی گیاهان، سرزندگی پرندگان و آوازخوانی اونا همگی باعث می‌شن تا علاوه بر هستی، انسان هم به وجد بیاد. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم که حتما توی این فصل به آبشار بابا رمضان کلات سفر کنید و از جاذبه های دیدنی این منطقه لذت ببرید. البته یه مقدار تو این فصل این منطقه کوهستانی خنکه پس حتما با خودتون لباس گرم داشته باشید.

بهترین زمان سفر آبشار بابا رمضان کلات

روستای بابا رمضان خودش یکی از جاذبه‌های این منطقه است

اولین عامل برای جاذب بودن این روستا، وجود رودخانه پرآب و دائمی لاین نو یا بابا رمضانه که از دل ارتفاعات هزار مسجد سرچشمه می‌گیره. بعد از طی کردن مسیر طولانی به روستای بابا رمضان می‌رسه و محیط رو سرسبز و باطراوت می‌کنه. این روستا از بخش مرکزی شهرستان کلات به عنوان اولین دهکده ارگانیک کشور موفق به دریافت گواهی بین‌المللی از شرکت BCS آلمان به عنوان اولین شرکت بازرسی محصولات ارگانیک در اروپا شده. پس شما با رفتن به این روستا می‌تونید ارگانیک‌ترین خوراکی‌های ایران رو بخرید و نوش‌جان کنید. روستای بابا رمضان یه روستای دیدنی با ارتفاعات جذاب برای کوهنوردی، دره‌های سرسبز و رودهای خروشانه.

اون چیزی که باعث رونق روستای بابا رمضان کلات نادری شده، کشاورزی و صنعت گردشگریه. طبیعت تقریبا دست‌نخورده و آب‌وهوای مطلوب از مهم‌ترین دلایل گردشگران برای اقامت در روستای بابا رمضان به‌شمار میاد. زبان مردم این روستا، ترکی و کردیه. این بکر بودن و البته کار مردم این منطقه باعث شده کسایی که به اونجا سفر می‌کنن اصلا نگران چیزی که می‌خورن هم نباشن و لذت طعم طبیعت رو به چشم ببینن و با تمام وجودشون حس کنن.

کاخ خورشید کلات

کاخ خورشید کلات رو حتما ببینید

کاخ کلات (کاخ خورشید) در سال ۱۱۵۱ ه‍جری قمری به دستور نادرشاه برای اقامت و خزانه برای جواهرات و غنایم در کلات (نادر دژ) ساخته شده. کلات به معنی قلعه و برج و باروئه. پیش از اسلام تقریباً تمامی شهرها رو به شکل کلات می‌ساختن که مسئله‌ی نظام طبقاتی رعایت می‌شده. این طبقات اجتماعی قبل‌تر سه طبقه بوده که بعدها به چهار طبقه تبدیل شده و شامل ارتشداران، موبدان، استریوشان و صنعتگران می‌شده. البته این‌ها هر کدوم توی شهر جای خودشون رو داشتن. این بنا مربوط به سال‌های اول به قدرت رسیدن نادرشاه افشاره. عملیات ساخت کاخ در تمام درازای پادشاهیش ادامه داشته و حتی تا آخرین سال‌های زندگی نادرشاه یعنی سال ۱۱۶۰ هجری قمری در دست ساخت بوده؛ چون کتیبه‌ی ثلث بسیار زیبای «سوره‌ی نباء» که در قسمت دورتادور فضای گنبد نوشته شده، به همین تاریخ اشاره داره. این کاخ وسط باغ بزرگی قرار داره که یه بنای سه طبقه داره ارتفاعش قبلا، حدود ۲۵ متر بوده؛  اما الان به‌خاطر خرابی طبقه‌ی سوم، ارتفاعش بیش از ۲۰ متر نیست.

طبقه‌ی یکمش ۸ ضلعیه که اون رو روی چهار ردیف پلکان به شکل هرم برپا کردن. ورودی‌های کاخ، در ضلع‌های هشتگانه هستن که به سالن اصلی کاخ منتهی می‌شه. این کاخ مجموعاً ۱۲ اتاق داره که داخل هر اتاقش تزئیناتی از نقاشی و گچ‌بری دیده می‌شه. تا چند دهه پیش بین این تزئینات، تصاویری از شاهزادگان نادری هم وجود داشت. در بین این بنای هشت ضلعی، برج استوانه‌ای شکل، در دو طبقه قرار داره که محل اقامت شاه و خانواده‌اش بوده. زیبایی این کاخ بیشتر در آرایش نمای خارجی کنگره‌دار ساختمونه که در اون معماری گورکانی-هندی به چشم می‌خوره. داخل اتاق‌ها با نقاشی و گچبری تزئین شدن. در میانه‌ی این بنا از سطح پشت‌بام برجی مدور با ترک‌های شبیه نیم‌ستون معروف به خیاری ساخته شده. با این اوصاف ارزشش رو داره بعد از دیدن آبشار بابا رمضان کلات حتما به دیدن کاخ خورشید هم برید.

بند یا سد نادری

بند یا سد نادری دوره افشاریه

بند نادری یه سد قدیمی خاکیه که بنا به برخی گفته‌ها مربوط به دوره افشاریه میشه و در ۵ کیلومتری شهرستان کلات، واقع شده. مصالح اصلی به کار رفته در این بند طبق گفته سازمان میراث فرهنگی از سنگ و ساروجه. البته این بند از زمان ساخت، بالاخص در چند سال دهه اخیر، چندین بار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته و به دلیل حفاظت از این بنای تاریخی، در دهه ۹۰ شمسی، رفتن به روی خود سد توسط سازمان میراث فرهنگی ممنوع شد و به دورش میله‌های آهنی برای حفاظت بیشتر، قرار گرفت. در نما و پوشش این بند از آجرای قرمز رنگ استفاده شده. دیوار سد دارای حالت نیم دایره و شبیه سدهای هلالی با فرورفتگی بسیار کمه.

به طوری که اگه از نزدیک به مصالح درون بند نگاه کنید، متوجه ساروج و سنگ‌های به کار رفته می‌شید. ارتفاع این بنا از کف رودخانه طبق گفته سازمان میراث فرهنگی ۲۵ متر و عرضش بیش از ۷ الی ۱۲ متره. گفتنیه هرچقدر از خود بند به سمت خارج از شهر کلات حرکت کنید و به روستای قله‌زو نزدیک‌تر بشید، ارتفاع و عرض کوه‌های اطراف شما زیاد میشه و دره‌ها عمیق. به طوری که برخی از افراد، دره‌های اطراف شهر قله‌زو رو به‌عنوان یکی از عمیق‌ترین دره‌های ایران می‌شناسن. این بند سه دهانه عمودی به فواصل مختلف داره که دو دهانه زیری برای کاهش فشار آب و دهانه سوم که در قسمت بالااست به منظور تقسیم آب تعبیه شده. هدف کلی از احداث این سد، تقسیم آب بین مزارع کشاورزی و جلوگیری از هدر رفت اون به کشور ترکمنستان بوده.

آب‌انبارهای روستای خشت

آب‌انبارهایی که برای نگهداشت آب در دوران افشاریه استفاده می‌شدن

آب‌انبارهای روستای خشت مربوط به دوره افشاریه هستن و در ۱۲ کیلومتری شمال غرب کلات واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۴۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. از دیگر شاهکارهای دوره نادر برای تامین آب مورد نیاز در کنار تاسیسات انتقال آب قره‌سو به کلات، تعمیرات بند نادری و تاسیسات دروازه‌های مختلف ورودی ساخت حوض انبارهای روستای خشت بوده. این تاسیسات منحصربه‌فرد که جلوه‌ای از ذکاوت نادر شاهه تامین‌کننده‌ی آب مورد نیاز عمارت خشت که در یکی از مرتفع‌ترین نقاط کلات که فاقد هیچگونه چشمه یا رودخانه‌ای بوده، هستن. به دستور نادرشاه ۳۶۶ حوض به تعداد روزهای سال با احتساب یه روز کبیسه در روستای خشت ساخته شد که برای هدایت آب به داخل اونا راه‌آب‌هایی در نقاط مختلف ارتفاعات با سنگ و خشت و ساروج ایجاد و آب بارون و برف به سمت این حوض‌ها هدایت می‌شد.

در مسیر انتقال آب به حوضچه‌ها با قرار دادن خار و خاشاک و احداث حوضچه‌های کوچیک با کم کردن سرعت آب، یه سیستم تصفیه آب اجرا شد. سقف حوضچه‌ها رو برای دور موندن از نور خورشید با طاق‌هایی هلالی شکل پوشونده بودندکه متاسفانه هیچ اثری ازشون  نیست. ابعاد خشت‌های بکار رفته در این تاسیسات ۲۷*۲۷ سانتی‌متره. ایجاد تاسیسات آب‌انبارهای خشت این مجموعه رو به طور کامل از نظر آب مورد نیاز به دیگر نقاط بی‌بهره می‌کرد. اینم بگم که با تخریب حوض‌های نادری عمارت خشت و اهالیش که خودشون بانیان اصلی تخریب حوض‌ها بودن با مشکل تامین آب مورد نیاز روبرو شدن و به اجبار برای تامین آب شرب با استفاده از چهارپا از کوه بالا می‌رفتن که البته در حال حاضر با حفر یه حلقه چاه در دهانه ورودی دربند ارغوان شاه و احداث یه منبع ذخیره، آب مورد نیاز این روستا و روستای گرو تامین می‌شه.

مسجد کبود گنبد

مسجد کبود گنبد یه هنر تمام عیاره

مسجد کبود گنبد، یا مسجد جامع بنای مذهبیه که مورد احترام و توجه اقوام مختلف در طول تاریخ شهرستان کلات نادر بوده و به همین علت، کامل‌ترین هنر هنرمندان در خدمت معماری و تزئین نقوش این بنا بکار رفته. این مسجد چهار ایوانه، دارای گنبدی دو پوشه و نیلگون، صحن و طاقه و ساقه گنبد استوانه‌ای شکل و فضای زیر گنبد یه هشت ضلعی منظمه و طول هر ضلعش حدود ۴ متره. صحن مسجد مستطیل شکل با عرض ۱۹ متر و طول ۲۷ متره. استفاده از کاشی هفت‌رنگ، مهم‌ترین عامل تزئین در بنای مسجد کبود گنبد شهرستان کلات نادره، که با استفاده از نقوش اسلیمی و گل و بوته در لچکی‌های بالای ایوان و رواق‌ها به کار رفته.

آبشار ارتکند

بهشت اطراف آبشار ارتکند رو از دست ندید

برای رسیدن به آبشار جذاب و رؤیایی ارتکند لازمه جادۀ زیبا و چشم‌نواز ارتکند رو طی کنید؛ اما باید مراقب باشید که پیش از رسیدن به شهر کلات از آبشار رؤیایی ارتکند عبور نکنید. جادۀ کلات در زیبایی و طراوت زبان‌زد عام و خاصه. مخصوصاً در اردیبهشت‌ماه که گل‌های وحشی همراه با سبزه‌های دشتی این منطقه رو پر و مسیر رو به دشتی از سبزه‌زار تبدیل می‌کنن. آبشار ارتکند چهل کیلومتر قبل از شهرستان کلات و در همین جاده واقع شده. منطقه‌ی حوالی آبشار ارتکند با اسم روستای قطعه نو شناخته می‌شه؛ اما برای رسیدن به آبشار لازمه از چند روستای جذاب و تماشایی دیگه هم عبور کنید. اولین روستایی که بهش برخورد می‌کنید، روستای سرروده.

روستای سررود فقط و فقط ۷ کیلومتر از جادۀ اصلی فاصله داره. روستای سررود آب‌وهوایی خشک داره. در سمت غربی این روستا با فاصله ۸ کیلومتر رشته کوه‌های تک‌خانه قابل مشاهده هستن. همچنین در جهت شمال شرق این روستا با فاصله ۳ کیلومتر سرشاو جای خوش کرده. با پشت سر گذاشتن روستای سررود جاده‌ای فرعی و خاکی رو می‌بینید. لازمه این جاده خاکی رو پیاده برید که حدود ۲ ساعت طول می‌کشه.

حوض‌های آبشار قره‌سو

سنگ‌های سیاه رو کف حوض‌های آبشار قره‌سو ببینید

آبشار قره‌سو در جنوب غربی شهرستان کلات نادری در روستایی بنام قره‌سوئه. ارتفاعش حدود ۱۲۵۰ متر از سطح دریاست و در قسمت غرب شهر کلات و درحدود ۱۶۰ کیلومتری شمال مشهده. جاده‌اش پیش از تونل ورودی شهر از ابتدای جاده کلات – درگز جدا شده و پس از ۵ کیلومتر در جهت جنوب غرب به روستای قره‌سو می‌رسه. قره‌سو اسمی ترکیه که معنیش آب سیاهه. دلیل انتخاب این اسم برای آبشار اینه که کف رودخونه رو سنگ‌های سیاه پوشونده و وقتی آب روی اونا حرکت می‌کنه، مسیر رودخونه سیاه دیده می‌شه. آب‌وهوای ییلاقی و طبیعت زیبا، آبشارهای بلند با دره‌های تنگ، موقعیت قره‌سو رو بسیار ممتاز کرده. وجود هشت آبشار و چشمه‌های خنک و نردبان‌های فلزی تعبیه‌شده برای رفتن به بالای آبشار، از جمله مواردی هستن که باعث جذب مسافران شدن.

آبشار چرم، اسمی که بارها در شاهنامه اومده

آبشار روستای چرم کهنه‌ی کلات زیبایی‌های خاص خودش رو داره. از کلات و چرم در شاهنامه فردوسی بارها و بارها نام برده شده. چرم کهنه در ۳ کیلومتری چرم نوئه و ۲۰۰ خانوار کرد زبان ( کرد شـــادیلو) داره. در مسیر چرم نو تا چرم کهنه اطراف مسیر رودخانه، باغ‌های میوه قرار گرفتن. دره چرم کهنه به‌خاطر عرض تقریبا کمش، جای زیادی برای کشت و باغات نداره و باغاتش بیشتر در محدوده ابتدای دره هستن و زیباترین مکان  دیدنی اون آبشار قورکن  در ابتدای دره است. زمان گذشتن از روستای چرم کهنه، سمت چپ یه دره فرعی بزرگ و خشک وجود داره که بعدا به دو شاخه تقسیم می‌شه و تا نزدیکی قله قره‌سو پیش می‌ره. بعد از مدتی که راه رفتید، در دره اصلی به آخر رود در کف دره می‌رسید. دریال (یعنی برجستگی بین  دو دره )  سمت راست راه به نظر محلی کاروانی دیده می‌شه که از این محل به انتهای دره و گذرگاه چرم (شهسواران) ختم می‌شه. اختلاف ارتفاع این منطقه تا گذرگاه زیاده. دره چرم و ارتفاعاتش بدون جنگل‌های اورسه. این راه یکی از سرشاخه‌های جاده قدیم مشهد – کارده و بلغور به کلاته.

جنگل پسته خواجه

خاص‌ترین جای کلات جنگل پسته خواجه

جنگل پسته خواجه کلات نادر از زیباترین و خاص‌ترین جنگل‌ها و باغات اطراف این شهره. مساحت جنگل پسته خواجه کلات ۴۶۸۰ هکتاره. در جنگل‌های پسته درخت‌هایی رو می‌بینید که باتوجه به جثه کوچیکی که دارن، قدمت هرکدومشان به ۲۰۰ سال می‌رسه. ارتفاع این درخت‌ها بین ۱ تا ۳ متره؛ اما گاهی ارتفاعشون به ۷ متر هم می‌رسه. اینم بگم که در شهرهای مشهد، کلات، درگز، تربت جام و سرخس هم جنگل‌های پسته وجود دارن؛ اما زیباترینشون، جنگل پسته خواجه کلات نادریه.

کتیبه نادری

سنگ‌نوشته‌ای قدیمی به اسم کتیبه نادری

این کتیبه در مدخل دربند ارغوان شاه در شهرستان کلاته. فاصله این بنا تا برج ارغوان‌شاه حدود ۱۰۰ متر و تا ورودی شهرستان کلات کمتر از ۱ کیلومتره. ارتفاع این بنا از سطح رودخونه بیش از ۱۵ متره. به دلیل قرارگرفتنش در کوه، نزدیک شدن بهش دشواره. به دلیل ارتفاع بالای کتیبه، در حالت عادی متون و اشعار نوشته شده بر روی اون با چشم غیرمسلح قابل خوندن نیست. همچنین این بنا به صورت یک سنگ نوشته داخل کوه بدون تغییر باقی مونده و در بعد از غروب آفتاب به دلیل تاریک شدن هوا و نبود لامپ، دیدنش برای گردشگران سخته.

غارهایی کوچیک به اسم خانه گبرهای سررود

خانه گبرها در سر رود کلات، یکی از جاهای دیدنی کلاته. منطقه خوش‌آب‌وهوا و ییلاقی روستای سررود مثل بقیه روستاهای کلات، با باغ‌ها، کشتزارها و رودخانه‌های پرآب، بهترین مکان برای لذت‌بردن از زیبایی‌های طبیعته؛ اما نکته جالب توجه این روستا، حفره‌هاییه که در بدو ورود به روستا مثل غارهای کوچیک و بزرگ در دل کوه به چشم می‌خورن. اهالی این منطقه به گویش محلی بهش «سوراخه» می‌گن. مجموع این سوراخ‌ها، همون قلعه یا خانه گبرهاست. بعد از حدود نیم ساعت پیاده‌روی در روستا و عبور از عرض رودخانه، مزارع، باغات و کشتزارها به این اثر باستانی می‌رسید.

در نهایت اینکه

جاهای دیدنی اطراف آبشار بابا رمضان کلات خیلی بیشتر از این مواردی هستن که توی متن گفته شد. دلیلش هم اینه که این منطقه خیلی مورد متوجه افشاریه بوده و جاهای تاریخی مربوط به اون دوره رو توی این منطقه زیاد می‌بینید. پس حتما برای دیدن آبشار به این منطقه سفر کنید و جاهای دیگه رو هم از دست ندید.