«انسان بالدار» سالم‌ترین و زیباترین نقش به جای مانده از هخامنشیان در «پاسارگاد» است؛ مردی با ریش انبوه، ردای بلند و تاجی بر سر که چهار بال او را در برگرفته و نشانی از اندیشه کوروش هخامنشی است.

به گزارش سفربازی، به نقل از ایسنا، این سنگ‌نگاره در ضلع شمال‌غربی کاخ دروازه در محوطه میراث جهانی پاسارگاد واقع شده است. نقش مرد، بزرگتر از اندازه طبیعی است، طوری که از فرق سر تا کف پا حدود دو و نیم متر می‌شود و اگر تاجش را حساب کنیم به دو متر و ۹۰ سانتی‌متر هم خواهد رسید. نیم‌رخ این مرد به سمت چپ و به سمت مرکز تالار کاخ است.

نقش انسان بالدار به کتیبه‌ای سه زبانه در چهار سطر مزین بوده که نوشته آن، این مضمون را داشت: «آدم کوروش خشایَثی یَه هخامنشی یَه»، یعنی «من کوروش [ام] شاه هخامنشی».

به عقیده باستان‌شناسان، عناصر تزئینی و هنری سنگ‌نگاره «انسان بالدار» بسیار زیبا، چشمگیر و معنادار است. بر بلندای نقش، تاجی زیبا است که روی شاخ‌‌های بلند و تاب‌دار یک قوچ حبشی قرار گرفته است، در حالی که دو مار کبرا پشت به هم کرده‌اند، هر یک گویی را به نماد خورشید بر سر دارند و تاج را در میان گرفته ‌اند. سه دسته گل نِی بخش اصلی تاج را که هر یک گوی خورشید را بر فراز دارند و با پر شترمرغ احاطه شده‌اند، تشکیل داده‌اند.

نقش‌برجسته بیان‌کننده حضور نماینده‌‌ای از ملت‌ها

انتهای این سه دسته گل را سه گوی بزرگ خورشید پوشانده است. بال‌ها با ظرافت و زیبایی دو سوی مرد را در بر گرفته، در حالی که دو بال به سوی آسمان و دو بال به سمت زمین گسترده شده است. اندام این مرد با ردایی بلند و حاشیه‌دار پوشانده شده که مزین به گل ‌های «روزت» است. دست‌‌ها یکی به سوی جلو و دیگری در امتداد بال به سوی بالا قرار گرفته‌‌اند، در حالی که پاها عریان هستند. دست‌ها حالتی از درود و سلام و یا نیایش را تداعی می‌کند.

این نقش برجسته از هنر و فرهنگ‌‌های ملل مختلف آن روزگار الهام گرفته است؛ از جمله تاج که پیشینه‌‌ای مصری دارد، لباس بلند مرد که عیلامی است و بال‌‌ها که ریشه در فرهنگ و هنر آشور دارد. به کارگیری هنر ملل مختلف در این سنگ‌‌نگاره برگرفته از اندیشه‌های انسانی کوروش است. در واقع هر قسمت نقش‌برجسته بیان‌کننده حضور نماینده‌‌ای از ملت‌های گوناگون بوده است. ظاهرا قصد بر این بوده که با نقش انسان بالدار نوعی از اتحاد و همدلی میان مردمان سرزمین‌‌های مختلف با اندیشه برابری انسان‌‌ها با هر رنگ، نژاد و زبانی نشان داده شود.

تسلط کوروش بر چهار جهت

گریشمن، باستان‌شناس فرانسوی بال‌های این نقش را نمادی از تسلط کوروش بر چهار جهت (شرق، غرب، شمال و جنوب) دانسته است. نقش انسان بالدار را یک مفسر هندی به نام «مولانا ابوالکلام آزاد» و همچنین «علامه طباطبایی» با شخصیت ذوالقرنین (صاحب دو شاخ) که در قرآن مجید از او به عنوان شاهی جهانگیر و دادگر و نظرکرده یاد شده، یکی دانسته و بیان می‌‌کنند که «ذوالقرنین» یاد شده در قرآن، همان کوروش بزرگ است.

طرحی از انسان بالدار برای نخستین‌بار در بازدید «جمیز موریه» و «سر ویلیام اوزلی» (دیپلمات و شرق‌شناس) در سال ۱۸۱۱ میلادی ثبت شد، قبل از این‌که توسط «سر رابرت کارپُرتر» (جهانگرد و دیپلمات انگلیسی) در سال ۱۸۱۸ میلادی و دوباره به وسلیه «شارل تکسیه» و «پاسکال کست» (از معماران فرانسوی) ‌در حدود سال ۱۸۴۰ میلادی به دقت طراحی و نقاشی شود.

آیا این مطلب مفید بوده؟

میانگین امتیازات ۴ از ۵
از مجموع ۵ رای