غارهای هنامه بر سینه کوهی معروف به گرمه‌دره در دره باریک و حاصلخیز هنامه که یکی از دره‌های فرعی دره رود اترک علیا است، قرار گرفته و غارها در میانه دیواره عمودی جبهه غربی کوه حفر شده و در پای این دامنه رودخانه فصلی هنامه جریان دارد.

به گزارش سفربازی، به نقل از ایسنا، کوه‌های مذکور که زاغه‌های معروف به غارهای هنامه در آن حفر شده رشته‌های فرعی ارتفاعات کپه‌داغ به شمار می‌رود و جنس آن‌ها رسوبی است؛ بدین معنی که جنس کوه‌ها در اینجا سنگی نیست و بافت گراولی دارد که امکان حفر در آن‌ها نسبتاً آسان است. غارهای هنامه حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ متر بالاتر از کف دره حفر شده‌اند.

شهرستان شیروان در شمال‌شرقی استان خراسان‌شمالی قرار گرفته که از طرف شمال با کشور ترکمنستان هم مرز بوده از جنوب به شهرستان اسفراین از شرق به شهرستان فاروج و از غرب به شهرستان بجنورد محدود می‌شود.

استقرار در دامنه کوهی به نام گرمه‌دره

روستای هنامه (=رحیم‌آباد) که مجموعه معماری دستکندی متشکل از زاغه‌های متعدد حفر شده در سینه کوه در نزدیکی آن قرار گرفته، از توابع شیروان است و در ۱۵ کیلومتری شمال شرق شهر شیروان قرار گرفته. هنامه از شمال با ذاکرانلو و از جنوب با باغان و از شرق بگدوکانلو، دره اوغاز و از غرب به قلعه چه و قلجق ارتباط دارد. مجموعه معماری دستکند معروف به غارهای هنامه در سینه کوهی آهکی در جنوب روستای هنامه قرار دارد و رودخانه اوغاز و قلجق از مجاورت جنوب‌شرق و ۴ کیلومتری شمال‌غرب آبادی می‌گذرد. کوه چاهک با ارتفاع ۲۳۸۰ متر در ۵/۳ کیلومتری شرق و جنوب‌شرق و کوه پدلگاه با ارتفاع ۲۶۳۴ متر در ۵ کیلومتری شمال شرق آبادی واقع شده‌اند. این غارها در ۱۸ کیلومتری شمال‌شرقی شیروان در حاشیه شرقی دامنه کوهی به نام گرمه‌دره که حدود ۱۰۰ متر از کف دره بالاتر است، قرار گرفته‌اند و ظاهراً زمانی به‌عنوان پناهگاه در دوره‌های آشوب و ناامنی سیاسی مورداستفاده بومیان منطقه بوده است.

رودخانه‌های فصلی در دامنه کوه جاری است و در منطقه بقایای فرهنگی مربوط به قرون میانی دوره اسلامی به چشم می‌خورد.

غارهای هنامه در ۱۵ کیلومتری شمال‌شرق شهرستان شیروان بخش مرکزی، دهستان سیوکانلو یک کیلومتری جنوب روستای هنامه قرار گرفته است. محوطه در یکی از دره‌های فرعی دره رود اترک علیا به ارتفاع حدود ۱۴۴۵ متر بالاتر از سطح دریا و به مختصات طول جغرافیایی´۳۲۱ ۳۰ ۳۷ و عرض جغرافیایی ۶۳۱ ۰۱ ۵۸ قرار دارد.

 

 

تاریخ‌گذاری غارها به قرون ۴-۶ هجری

باتوجه‌به اینکه زاغه‌ها/غارها پلان هندسی منظم و ازپیش‌طراحی‌شده ندارند، نمی‌توان تاریخ دقیقی برای آنها مشخص کرد. ولی با توجه به پیدا شدن قطعاتی از سفال با لعاب سبز و زرد که نقوش شعاعی در آنها نقش شده و برخی سفال‌های نخودی با نقش کنده مواج که از محوطه پای غارها، می‌توان غارها را به قرون ۴-۶ هجری تاریخ‌گذاری کرد. نمونه مشابه این‌گونه معماری دستکند در سایر نقاط ایران به‌ویژه در جنوب کشور که جنس تشکیلات زمین‌شناسی آنها با منطقه موردبحث شباهت دارد و امکان حفر در سینه کوه وجود دارد مشاهده شده که از جمله آنها می‌توان به غارهای خربس در جزیره قشم اشاره کرد.

معروف است که نام هنامه در اصل «هانا می» بوده که در گویش کرمانجی یعنی «می کجاست» و این را به دلیل پیدا شدن کوزه‌های فراوان در اطراف غارها و محوطه پای غارها به منطقه اطلاق کرده‌اند. بومیان معتقدند این کوزه‌ها مِی قومی بوده که در دوره مغول در منطقه سکونت داشته‌اند.

آیا این مطلب مفید بوده؟

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای