امروز بیشتر به فکر زمین باش! | روز جهانی زمین پاک و جشن گیاه آوری
میخوام در مورد یکی از مهمترین مسائل دنیا باهات صحبت کنم و اون چیزی نیست جز “کره زمین”. وجود کره زمین چقدر تو زندگی ما اهمیت داره؟ حتما با خودت میگی این چه سوالیه، ما روی کره زمین زندگی میکنیم و اگه کره زمین نباشه، ما هم نیستیم. دقیقا همینطوره! اگه کره زمین نباشه، حیات تموم میشه، در نتیجه دیگه ما هم وجود نخواهیم داشت. پس باید بیشتر از هرچیزی برای حفظ کره زمین تلاش کنیم. برای حفظ منابعش، پوششهای گیاهی، جانوران که هر کدوم نقشی تو چرخه طبیعت دارن و آب و هوا. آلودگی محیط زیست یکی از دغدغههای اصلی این روزهاست. با پیشرفت تکنولوژی و صنعت، منابع آلودهکننده کره زمین هم بیشتر میشن. ما باید یادبگیریم چجوری به کاهش این منابع کمک کنیم و آقرشون رو تو محیط زیست خنثی کنیم. به خاطر این سطح از اهمیت، روزی رو به عنوان “روز جهانی زمین پاک” در نظر گرفتن.
روز جهانی زمین پاک
روز جهانی زمین پاک، روزی برای آگاهی و قدردانی نسبت به محیط زیست و کرهی زمینه. این روز دوبار در سال برگزار میشه. یک بار تو فصل بهار، تاریخ ۲۲ آوریل که تو نیمکرهی شمالی برگزار میشه. و یک بار تو فصل پاییز نیمکرهی جنوبی (که بهار اون قسمت محسوب میشه). تو ایران دوم اردیبهشت روز زمین پاک و فردای این روز، روز جهانی کرهی زمین برگزار میشه. چرا این تاریخ؟ این رسمی بود که توسط جان مککانل، فعال صلح، پایهگذاری شد. ایشون در سال ۱۹۶۹ در اجلاس یونسکو پیشنهاد داد و با پذیرش و استقبال اکثریت مواجه شد. سازمان ملل متحد هم هر سال تو این تاریخ (اعتدال بهاری) این روز رو جشن میگیره.
علت اختصاص ۲۲ آوریل به روز جهانی زمین
دلیل اصلی و هدف از روز جهانی زمین، افزایش آگاهی در مورد کرهی زمین و محیط زیسته. اما از چه طریق؟ از طریق انجام فعالیتهای موثر، تحولات سیاسی و اعتراض در کمال آرامش و صلح. تمرکز اصلی روز جهانی زمین، روی تغییرات آب و هوا، منابع طبیعی، آب و محیط زیست سالم برای کودکان هست. تو این روز اهمیت این موارد رو بیشتر درک میکنیم و اطلاعاتمون رو بالا میبریم. این روز و فعالیتهای جانبیش به مردم یادآوری میکنه که نتیجه رفتارشون چه تاثیراتی روی اکوسیستم داره. این تاثیرات نه تنها باعث آسیب رسوندن به محیط زیست میشه، بلکه رو یسلامت افراد هم تاثیر منفی میذاره. پس شروع میکنیم به اصلاح عادات زندگی که تاثیرش رو روی سلامت جسم و روح خودمون هم ببینیم. اما این روز از کجا و چجوری به وجود اومد؟
جان مککائل
جان مککانل، اسمی که برای دوستداران و حامیان محیط زیست خیلی آشناست. در واقع میشه گفت ایشون پدر محیط زیست دنیا هستن. جناب جان مککانل که تاریخ ۲۲ اکتبر سال ۱۹۱۵ تو دیویس سیتی آیووا به دنیا اومد، مبدع روز زمین هست. ایشون در یک آزمایشگاه تحقیقاتی با شیمیدانی به نام “آلبرت نوبل” همکاری میکرد. اولین نشونههای علاقه به کره زمین و مخیط زیست، از همون زمان شروع شد. حالا جریان چی بود؟ آقای نوبل کارخانهای برای تولید پلاستیک ساخته بود. تولید پلاستیک به تولید آلایندههایی منجر میشد که به شدت باعث آلودگی محیط زیست میشد. همین قضیه بهانهای شد تا مککانل شروع کنه به مطالعات بومشناسی و همواره از حامیان کره زمین باشه. اون باورهای انسان دوستانه و مذهبی هم داشت. همچنین به عنوان طراح پرچم زمین و پیگیریکننده قوانین مرتبط با صلح، دین و دانش هم شناخته میشه. بذار تا کمی بیشتر راجعبه اون بهت بگم.
جان مککانل و روز زمین
دغدغه محیط زیستی مککانل از اواخر دهه ۵۰ و اوایل دهه ۷۰، بیشتر شد. اون باور داشت که منابع کره زمین باید به صورت عادلانه بین انسانها تقسیم بشه. به همین دلیل باورش بر این بود که انسانها متعهد به مراقبت از زمین هستن. جان مککانل اولین تصویر ماهوارهای که از کره زمین در نشریه “لایف” منتشر شد رو دید. دیدن اونهمه زیبایی انگیزه بیشتری به او داد و بعدها همین تصویر رو به پرچمی تبدیل کرد که با اسم “پرچم کره زمین” میشناسیم. در کنفرانس یونسکو که سال ۱۹۶۹در سانفرانسیسکو برگزار شد، مککانل یک روز رو برای تجلیل رسمی از زمین پیشنهاد داد. این پیشنهاد با استقبال خوبی مواجه شد. در نهایت مککانل در سال ۱۹۷۰ اعلامیه مربوط به “روز زمین” رو منتشر کرد و به امضای ۳۶ نفر از رهبران دنیا رسید. همچنین مککانل در سال ۱۹۷۳ “انجمن زمین” رو تاسیس کرد و در سال ۲۰۱۲ فوت شد.
فعالیتهای صلحطلبانه جان مککانل
مککانل در زمینه صلح جهانی هم دغدغه داشت. از اونجایی که در مورد اهداف و دغدغههاش بسیار پیگیر بود، راهی کالیفرنیا شد. در نظر داشت که در کالیفرنیا با همکاری “ارلینگ تنس” نشریه “مانتاین ویو” رو راهاندازی کنه. در همین راستا در سال ۱۹۶۲ کارزار “خوراک برای میلیونها تن” رو در کالیفرنیا راهاندازی کرد. هدف این کارزار غذا دادن به پناهجوهای هنگکنگی بود. یک سال بعد کارزار “دقیقهای برای صلح” رو راهاندازی کرد. همینطور که دیدی مککانل فعالیتهای زیادی در راستای صلح جهانی انجام داد که واقعا قابل تقدیره. یکی از درخواستهای جالب او در مورد صلح زمانی بود که اولین ماهواره روسی در سال ۱۹۵۷ به فضا فرستاده شد. او درخواست کرد که همکاری صلحطلبانهای برای کشف فضا در سطح بینالمللی انجام بشه.
بیایم برای بهترشن حال زمین کارهای زیر رو انجام بدیم
خب با حرفهایی که زدیم، فهمیدیم وجود کره زمین و محیط زیست چقدر بااهمیته. باید حواسمون باشه که کمترین آسیبی بهش وارد نکنیم و امانتدرا خوبی باشیم. کره زمین و محیط زیست یکی از مهمترین منابعی هست که از ما به نسلهای دیگه منتقل میشه. برای این قضیه حرکتهای زیادی تو دنیا انجام شده. انجمنهای مختلف که با هدف حفظ محیط زیست فعالیتهای دستهجمعی انجام میدن یکی از این موارد هست. مورد دیگه، افرادی که در رسانههای برای آگاهی دادن به افراد در حال تولید و انتشار محتواهای مختلف هستن. سازمانهای حفاظت از محیط زیست، سازمان ملل، یونسکو و جنبشهای جهانی که با هدف حفظ محیط زیست شکل گرفتن. اما در کنا
همه این مواردی که گفتیم، هر کدوم از ما به عنوان یک انسان وظیفهای داریم. در واقع یک مسئولیت اجتماعی که باید با دقت بیشتر در سبک زندگی خودمون، به حفظ کره زمین کمک کنیم. مثلا:
برق کمتری مصرف کن
یه شعار معروف تلویزیونی داریم “لامپ اضافی خاموش”! باید بهت بگم که وسایل برقی حتی اگه استفاده نشن اما روشن باشن، باز هم برق مصرف میکنن. لامپ اتاقی که کسی داخلش نیست رو روشن نذار. اگه در حال استفاده از کامپیوتر، سشوار، اتو، جاروبرقی و .. نیستی، خاموششون کن. شارژری که در حال شارژ کردن وسیلهای نیست رو از برق خارج کن. بیشتر از لامپهای کممصرف استفاده کن. سعی کن استفاده از وسایل برقی رو تو ساعتهای اوج مصرف به حداقل برسونی. با رعایت همین نکات میتونی کلی به کاهش مصرف برق و کره زمین کمک کنی.
با پیشرفت تکنولوژی همراه شو
تو عصری زندگی میکنیم که هر روز شاهد پیشرفت تکنولوژی و راحتتر شدن روند انجام کارهامون هستیم. مثلا دیگه مثل قدیم نیازی نیست برای پرداخت یه قبض یا انجام یه کار بانکی ساده، حضوری بریم بانک. سیستم بانکداری الکترونیک بهمون کمک کرده تا با صرف زمان کمتری به راحتی از خونه بتونیم کارهامون رو انجام بدیم. شاید با خودت بگی درسته که کار من راحت شده اما این چه کمکی به محیط زیست میکنه؟ خب باید بگم که استفاده از خدمات الکترونیک باعث میشه مراجعه مردم به بانکها کمتر بشه. علاوهبر اینکه منابع انرژی کمتری نیاز هست، کاغذ کمتری هم تو روند کارهای بانکی مصرف میشه.
مصرف انرژی رو به حداقل برسون
خوبه که مصرف انرژی برای مقاصد مختلف کمتر بشه. ما عموما از انرژیهای تجدیدناپذیر استفاده میکنیم. بنابراین جایگزین کردن انرژی مصرف شده، منایع زیادی رو میطلبه و اصلا به نفع محیط زیست نیست. برای کمک به این قضیه چه کاری میتونیم بکنیم؟ میتونیم تو مصرف انرژی صرفهجویی کنیم. مثلا تو خونه از فرش استفاده کنیم که برای گرم کردنش، به انرژی کمتری نیاز باشه. زمستونهای از لباس بیستری برای گرم کردن خودمون استفاده کنیم. یا برای خسک کردن موها و لباسها از سشوار و خشککن استفاده نکنیم و اجازه بدیم به صورت طبیعی خشک بشن.
استفاده از وان حمام ممنوع
آب یکی از منابع طبیعی هست که در حال حاضر با بحران جهانی مواجه هست. کمبود آب آشامیدنی تو نقاط مختلف کره زمین مساله نگرانکنندهای هست که برای رفعش تلاشهای زیادی در حال انجامه. باید حواسمون باشه که از آب به صورت بهینه استفاده کنیم. مثلا برای شستشوی ماشین از آب شرب استفاده نکنیم و تا جایی که ممکنه ماشین رو به کارواش ببریم. برای استحمام نیازی نیست که هر بار وان حمام رو پر از آب کنیم. اینجوری حجم زیادی از آب رو هدر میدیم چون میتونیم با دوش گرفتن، مصرف کمتری داشته باشیم. پس حواست باشه که آب هست اما کمه!
بازیافت یادت نره
بعضی از اقلامی که تو تهیه مواد غذایی مصرف میشن، قابلیت بازیافت دارن. پس با تفکیک زبالهها، مخصوصا زبالههای غذایی میتونی کمک بزرگی به این چرخه بکنی. مثلا با جدا کردن زباله خشک که بیشتر شامل کاغذ میشه، میتونی به برگردوندن اونها به چرخه تولید کمک کنی. از بعضی زبالههای تر هم برای تولید کودهای طبیعی استفاده میشه که کمک بزرگی به محیط زیست میکنه.
گوشت و مرغ کمتری مصرف کن
بدن ما به انواع ویتامینها و مواد مغذی نیاز داره. بنابراین مصرف گوشت و مرغ به اندازه مصرف میوه و سبزیجات اهمیت داره. شاید جالب باشه که بدونی برای تولید مواد گوشتی و مرغی مقدار آب بیشتری در مقایسه با گیاهان مصرف میشه. بنابراین بهت پیشنهاد میکنم که حجم مواد گیاهی رژیم غذایی رو بیشتر کن . از گوشت و مرغ کمتری استفاده کن. اینجوری هم به سلامت خودت کمک میکنی هم به حفظ منابع محیط زیستی.
هم ورزشه هم تفریح
یکی دیگه از منابع مهمی که روزانه استفاده میکنیم، منابع سوختی مثل بنزین و گازوئیل هست. با رفتن به محل کارمون یا هرجای دیگه به وسیله ماشینهامون، در حال استفاده این منابع هستیم. اگه از ماشینهامون استفاده نکنیم، پس چجوری به کارهای روزانه برسیم؟ پیشنهاد اول من بهت استفاده از وسایل نقلیه عمومیه. اینجوری به کاهش ترافیک شهری هم کمک میکنی. پیشنهاد بعدی استفاده از دوچرخهست. آره دوچرخه، فکرش رو بکن هر روز صبح با دوچرخه مسیر خونه تا محل کارت رو بری. مخصوصا اگه هوا مساعد باشه. هم ورزش اول صبحت رو انجام دادی، هم به محیط زیست کمک کردی و هم کلی بهت انرژی میده.
چرا یکبار مصرف؟
تا جایی که امکان داره از ظروف یکبار مصرف استفاده نکن. استفاده از طروف پلاستیکی یکبار مصرف زباله غیرقابل بازیافت بیشتری رو وارد طبیعت میکنه. همچنین استفاده از برخی از اونها به سلامت خودمون هم آسیب میزنه. پس بهتره به استفاده از ظروف یکبار مصرف رو تا جایی که ممکنه کاهش بدیم.
همراهی بقیه با من
راههای زیادی برای همراه کردن بقیه وجود داره. مثلا با تولید محتواهای مفید و موثق و قرار دادن در اختیار اطرافیان، میتونیم به آگاهسازی کمک کنیم. چه محتواهایی مدنظرمه؟ هر محتوای مفیدی مثل انواع مقالات، ویدئوهای کوتاه، فیلم مستند، اخبار مروبط به این حوزه و … میتونه باشه. با قدمهای کوچیک اما موثر، جلو برو. فعالیت تو انجمنهای محیط زیستی میتونه راه دیگهای باشه. با کسب تجربه، هم اطلاعات خودت مستند و بیشتر میشه، هم تواناییت برای توجیه کردن بقیه. تو این مسیر میتونی از رسانههای جمعی و شبکههای اجتماعی هم کمک بگیری. این روزا اکثر افراد بیشتر وقت خالیشون رو تو فضای مجازی میگذرونن. پس یه فرصتی هست که بتونی از این طریق تاثیر مثبتی بذاری و صدات رو به گوش آدمها برسونی.
میخوام تو جشن گیاهآوری شریک باشم
جشن گیاهآوری روز مناسبیه برای انجام یک حرکت سبز. میگی حرکت سبز دیگه چه صیغهایه؟ منظورم از حرکت سبز، اینه که این روز زمان مناسبی برای کمک به سرسبزی زمین و محیط اطرافمون هست. میگن برای ایجاد تغییر تو دنیا، اول از خودت و اطرافت شروع کن. پس ما هم برای کمک به سبز و زنده نگهداشتن زمین، اول از خودمون شروع میکنیم. حالا به نظرت چه کارهایی میتونیم انجام بدیم؟ بذار یکم راهنماییت کنم. این روزا به خاطر پیشرفت زندگی شهری و افزایش جمعیت، تعداد خونههای حیاطی کمتر و آپارتمانها بیشتر شدن. دیگه از حیاطهای بزرگ و باغهای خونگی خبری نیست. اما تو آپارتمان هم میتونی باغ کوچیک داشته باشی. یه بخشی از خونه رو درنظر بگیر برای تبدیل به باغ! گیاههای آپارتمانی زیادی هستن که میتونی تو خونه ازشون مراقبت کنی. من میخوام چند تا از معروفترین اونها رو بهت معرفی کنم پس همراهم باش!
روز جهانی زمین و جشن گیاهآوری
فلسفه روز زمین، پاک نگهداشتن کرهی زمین از آلایندهها و آلودگیهاست. تو این روز مسئولیت بیشتری در قبال زمین حس میکنیم. دوست داریم تا هرچند کم اما تو پاک کردن زمین نقشی داشته باشیم. همانطور که قبلا گفتم، این روز یک رویداد جهانی هست اما از دوران باستان در ایران وجود داشته. مطابق با سالنمای ایران، سومین روز اردیبهشت از تاریخ زرتشتیان و دوم اردیبهشت از تاریخ خورشیدی، جشن اردیبهشتگان یا کلستان هست. تو این تاریخها سعی میکنیم که چهار عنصر خاک، آب، باد و آتش رو آلوده نکنیم. در این صورت محیط زیست و کرهی زمین رو آلوده نکردیم. از دوران باستان ایران، انسان جایگاه ویژهای داشته و قابل احترام بوده. تو این دو روز اهمیت به تن و روان آدم هم از مواردی هست که به اون توجه میشه. هدف مشترک تمام این رویدادها مهربان بودن با زمین و انتقال نعمت زندگی به نسلهای آینده هست.
سانسوریا
سانسوریا که نام انگلیسی Mother in Law’s Tongue داره، گیاهی همیشه سبز با برگهای نیزهای شکل با خطوط و نقشهای موازیه. به کمآبی مقاومه اما هر ۱۰ تا ۱۵ روز یکبار به آبیاری نیاز داره. با زرگ شدن گیاه، ارتفاع برگهاش هم بیشتر میشه. تکثیر گیاه سانسوریا به راحتی از طریق برگ انجام میشه. این روزها مدلهای مختلفی از سانسوریا تو بازار پیدا میشه: رنگ شده، بافته شده، لولهای و ….
آگلونما
گیاهی همیشه سبز با ساقه کوتاه و برگهای نیزهای شکل و پهن که با نام Chinese Evergreen هم شناخته میشه. طول برگهای این گیاه به ۱۰ الی ۲۵ و پهنای آن ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر میرسه. برگهای گیاه آگلونما معمولا لکههای رنگی سبز کمرنگ، سفید، صورتی یا قرمز دارن که در عین تفاوت، نظم خاصی دارن. این گیاه زیبا به سایه و خشکی مقاومه و هفتهای یکبار به آبیاری نیاز داره. گلهای آگلونما معمولا سفید رنگ هستن.
برگ انجیری
برگ انجیری یا Swiss Cheese Plant گیاهی همیشه سبز با برگهای پهن که بریدگیهای عمیقی در اونها دیده میشه. این گیاه بالارونده، ریشههای هوایی داره که از طریق اونها میتونه به اطراف تکیه کنه. شاید برات جالب باشه که بگم برگهای این گیاه در ابتدا به شکل قلب هستن. با رشد گیاه، بریدگیهای برگها ظاهر شده و عمیق میشن. رنگ غالب برگها سبز تیره هست و طول اون در گیاه بالغ میتونه به یک متر هم برسه!
بگونیا
بگونیا یا Begonia Soli اسم دسته بزرگی از گیاهان هست که تنوع زیادی از نظر ظاهر، برگ، گل و … دارن. نوعی از گیاه بگونیا که برگهای مخملی شکل دارن، یکی از مناسبترین انواع بگونیا برای نگهداری آپارتمانی هست. برگهای ضخیم و مخملی با لبههای مواج که زیبایی خیرهکنندهای دارن. این گیاه که از طریق تفسیم ریشه یا قلمه برگی تکثیر میشه، به هفتهای یکبار آبیاری نیاز داره.
پیرومیا
گیاه پیرومیا یا برگ قاشقی که با اسم انگلیسی Desert Privet هم شناخته میشه، تنوع زیادی در رنگ و طرح برگ داره. برگهای نیمه گوشتی این گیاه میتونه به شکل ساده یا ابلق وجود داشته باشه. که در نوع ابلق، معمولا رگههای سفید یا کرم روی برگ ظاهر میشه. پیرومیا که با قلمه ساقه و برگی تکثیر میشه، هر ۱۰ الی ۱۲ روز به یکبار آبیاری نیاز داره.
پوتوس
گیاه پوتوس یا Sweetheart Plant با برگهای قلبی نوکتیز، گیاهی همیشه سبز و زیباست. این گیاه که به صورت بالارونده رشد میکنه، گزینه مناسبیه که بخشی از دیوار یا ستون خونه رو باهاش بپوشونی. پوتوس هر ۴ الی ۱۰ روز به یکبار آبیاری نیاز داره و گیاه ارزونی هم هست. پوتوس هم مثل بعضی گیاهان دیگه، انواع ابلق داره که در اونها لکههای سفید، کرم یا سبز روشن دیده میشه. تکثیر پوتوسهای به سادگی انجام میشه و این گیاه تو آب ریشه میده.
پیلهآ
پیلهآ یا Aluminum Plant پیشنهاد بعدیم برای نگهداری تو آپارتمانه. این گیاه همیشه سبز و جثه کوچکی داره اما طولش تا ۳۰ سانتیمتر هم میرسه. نام انگلیسی پیلهآ از برگهاش گرفته شده. برگهای این گیاه که دلیل شهرتش هستن، به طوی ۸ سانتیمتر میرسن و بسیار زیبا هستن.
برگ بیدی
گیاه زینتی برگ بیدی یا Wandering Jew یکی از مقاومترین و بیدردسرترین گیاههاست. این گیاه که به تنهایی از پس خودش برمیاد، برگهایی بسیار زیبا با نقشهای موازی داره. شاخههای برگ بیدی به صورت آویزان رشد میکنن و میتونن بخشی از خونه رو به زیبایی هرچه تمامتر تزیین کنن.
دراسنا
گیاه دراسنا یا Dragon Tree، درختچهای همیشه سبز با برگهای نیزهای و دراز هست. این درختچه با ساقههای استوارش نسبت به اکثر تنشهای محیطی مقاومه و از برگها مراقبت میکنه. نکته مهم تو نگهداری این گیاه اینه که به فتهای دوبار آبیاری نیاز داره. راستی اگه روی برگها لکههای زرد دیدی، حتما نور بیشتری در اختیارش بذار.
دیفن باخیا
تو نگاه اول ممکنه این گیاه رو با آگلونما اشتباه بگیری. دیفن باخیا یا Dumb Cane با برگهای پهن و نوکتیز، یکی از مشهورترین گیاههای آپارتمانیه. شهرت این گیاه بیشتر به خاطر برگها و مقاومت زیادش در برابر تنشهای محیطیه. شیره این گیاه به شدت سمیه و میتونه باعث آشیب بشه. آبیاری دیفن باخیا تو تابستون به دلیل گرمی هوا، هفتهای دوبار و تو زمستون هفتهای یکبار باید باشه.
شفلرا
شفلرا یا Umbrella Tree درختچهای زینتی با برگهای پنجهای و دمبرگ دراز هست.روی هر شاخه منشعب شده، در ابتدا تعداد برگها کم هست اما همزمان با رشد گیاه به ۸ تا هم میرسه. این گیاه که از طریق قلمه ساقه و کاشت بذر منتشر میشه، ممکنه ارتفاعی در حد چند متر هم داشته باشه. درختچه شفلرا به هفتهای دوبار آبیاری نیاز داره.
سخن آخر
تا حد خوبی با فلسفه روز زمین، زمین پاک و جشن گیاهآوری آشنا شدیم. توجه به محیط زیست و کرهی زمین به این مناسبات محدود نمیشه. ما تو هر روز از زندگی باید بیشتر مراقب منابع طبیعی، محیط زیست و کرهی زمین باشیم. آلودگیهای محیط زیست چیزی جز بیماری و مشکلات بیشتر برای خودمون نداره. ضمن اینکه باید امانتدار خوبی برای آیندگان باشیم. پس همیشه اطلاعاتت رو بیشتر کن و مراقب خونه یعنی کرهی زمین باش!
تو روز جهانی کرهی زمین برنامههای مختلفی در جهان برگزار میشه. اگه تو برنامهای شرکت کردی که دوست داری به بقیه هم معرفی کنی، اطلاعاتت رو همینجا با ما به اشتراک بگذار!