سرنوشت خانههای مصدق و آیتالله طالقانی در هالهای از ابهام
خانه دکتر مصدق چند سالی است که با وعده موزه شدن سر کرده، اما سرنوشت این خانه قاجاری همچنان نامعلوم است. از سوی دیگر، مرمت خانه آیتالله طالقانی در البرز که سالهاست وارد یک کشمکش شده، هنوز وضعیتی مبهم دارد.
به گزارش سفربازی، به نقل از ایسنا، فریدون محمدی، مدیرکل میراثفرهنگی و گردشگری البرز درباره آخرین وضعیت خانه مصدق گفت: درباره خانه دکتر مصدق همچنان پیگیر هستیم که این خانه را در قالب موزه آماده کنیم، اما هنوز موافقتی در اینباره وجود ندارد. همچنان منتظر موافقت نهایی از سوی مراجع ذینفع هستیم.
طبق این گزارش، خانه مصدق که در سال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، سالهای زیادی را در فراموشی به سر برد و بعد از آن هم که حرفش بر سر زبانها افتاد، چندان توفیری به حالش نکرد. از بهمن سال ۱۳۹۷ وعده مرمت این خانه را دادند و اعلام کردند که درهای این خانه که در روستای نظرآباد استان البرز واقع شده است، باید به عنوان موزه به روی عموم باز شود.
مدیرکل میراثفرهنگی و گردشگری البرز در بهمن سال ۱۴۰۰ درباره وضعیت خانه مصدق، گفته بود: رایزنیهایی با خانواده ایشان صورت گرفته، اما هنوز به نتیجه قطعی در اینباره نرسیدهایم و امیدواریم هرچه سریعتر شرایطی پیش بیاید که امکان بازدید عمومی از خانه مصدق فراهم شود.
مرمت در انتظار تامین اعتبار
مدیرکل میراثفرهنگی و گردشگری البرز همچنین درباره آخرین تصمیمها و اقدامات برای خانه آیتالله طالقانی، گفت: درباره مرمت خانه آیتالله طالقانی پارسال اعتباری داشتیم، اما با پسرهای ایشان به توافق نرسیدیم و برنامه مرمتی در این خانه اجرا نشد. در عین حال، امسال دوباره برنامه مرمت این خانه را در دستور کار قرار دادهایم که با همکاری خانواده آیتالله طالقانی انجام میشود.
او افزود: طرح مرمتی خانه آیتالله طالقانی از سوی میراثفرهنگی ارائه میشود و کار مرمتی را خانواده ایشان با هماهنگی میراث فرهنگی انجام میدهند. همچنین اعتبارات مرمت این خانه در سال ۱۴۰۱ تخصیص داده میشود.
بیتوجهی مسئولان از خانه قاجاری
خانه آیتالله طالقانی در منطقه طالقان که سه نسل از خانواده طالقانی (آیتالله طالقانی، پدر و پدربزرگش) در آن زندگی کردند و در سال ۱۳۷۷ با شماره ۲۰۰۹ در فهرست آثار ملی ثبت شده است، از دیگر خانههای تاریخی استان البرز است که به دلیل بیتوجهی و حفاظت نشدن دچار تخریب و آسیبدیدگی شده و مرمت آن همچنان معطل مانده است؛ به طوریکه مهدی طالقانی (فزند آیتالله طالقانی) در سال ۱۳۹۲، درباره خطر تخریب خانه پدریاش در طالقان هشدار داده و گفته بود: «وقتی خانهای به لحاظ تاریخی ارزشمند است باید تدابیری اندیشید تا از هرگونه گزند در امان بماند تا برای آیندگان ثروتی تاریخی محسوب شود، اما متأسفانه خانهی آیتالله طالقانی به علت بیتوجهی مسؤولان رو به تخریب است.»
به دنبال آن اظهارات، سرپرست وقت معاونت میراث فرهنگی استان البرز در سال ۱۳۹۳ از انجام پروژه حفاظت و مرمت خانه آیتالله طالقانی خبر داده و گفته بود: طرح مرمت بخشهایی از این خانه از جمله مرمت موضعی اندود سنتی داخل اتاقها، مرمت موضعی خرپای چوبی و شیروانی ورودی خانه، آجرفرش تمامی فضاهای داخلی خانه (تمامی اتاقها) و اصلاح آن، ساماندهی و ترازبندی فضای سبز داخل حیاط از سال ۹۲ تاکنون از محل اعتبارات ملی در حال انجام است.
مرمت اثر در گروی اجازه خانواده
اما در سالهای بعد خبری از مرمت این خانه شنیده نشد و گویی وضعیت خانه بدتر شده بود تا جایی که در شهریور ماه ۱۴۰۰ مدیرکل میراث فرهنگی البرز درباره وضعیت نامناسب خانه آیتالله طالقانی هشدار داد و گفته بود: «تا زمانی که خانواده و فرزندان آیتالله طالقانی به میراثفرهنگی اجازه مرمت بنا را ندهند ما نمیتوانیم در این خصوص اقدامی کنیم، چون درست است که این خانه به ثبت ملی رسیده، اما ملک شخصی است. با مکاتبه با وزارتخانه، ۱۵۰میلیون تومان اعتبار برای مرمت این خانه تاریخی اختصاص پیدا کرد که با تخصیص و هزینه کرد آن میشد خانه را به طور کامل مرمت کرد و نجات داد، اما متاسفانه خانواده آیتالله طالقانی باز هم مانع از این کار شدند و گفتند به هیچ وجه اجازه نمیدهند دولت برای مرمت خانه پدری آنها کاری انجام دهد. خانواده آیتالله طالقانی گفتهاند میراث فرهنگی اعتبار مرمت را به طور کامل در اختیار آنها قرار دهد تا خودشان این کار را انجام دهند، اما قانون به ما اجازه چنین کاری نمیدهد.»
این در حالی بود که فرزند آیتالله طالقانی این نقل و قول مدیرکل میراث فرهنگی را تکذیب کرد و گفته بود: «سال گذشته میراث فرهنگی به ما اعلام کرد که ۱۵۰ میلیون تومان بودجه برای مرمت خانه آیتالله طالقانی در نظر گرفته شده است و به ما گفتند بخشی از هزینه هم از سوی خانواده تأمین شود تا با کمک هم، خانه را مرمت کنیم. اگر قرار بود ما هم هزینه را متقبل شویم باید ۴۰۰ میلیون تومان دیگر را خودمان تأمین میکردیم، بنابراین به میراث فرهنگی اعلام کردیم اگر اینطور باشد که خودمان خانه را مرمت میکنیم و چه نیازی به میراث فرهنگی داریم؟»
تزیین خانه به جای ترمیم و حفاظت
او همچنین اظهار کرده بود: «خانواده ما این خانه را که متعلق به زمان تولد آقا بوده بدون هیچ توقعی در اختیار میراث گذاشت و انتظاری جز مواظبت از آن نداشت، اما از حدود هشت سال پیش متوجه شدیم که خانه در حال نشستکردن است، به همین دلیل با میراثفرهنگی تماس گرفتیم و بعد از یکسال میراثفرهنگی یک پیمانکار معرفی کرد که این پیمانکار هم به جای انجام کارهای اساسی، شروع به تزئین خانه کرد و مشکل اصلی خانه هم حل نشد.»
فرزند آیتالله طالقانی در بهمن ماه سال ۱۴۰۰ نیز درباره این خانه گفته بود: «قرار بر این بود که منزل زادگاه آیتالله طالقانی توسط فرمانداری و اداره میراث فرهنگی شهرستان طالقان تعمیر شود، اما متاسفانه پس از چهار سال پیگیری و رفت و آمد نتیجهای حاصل نشد و هیچ اقدامی صورت نگرفت و به ناچار تمام تعمیرات و هزینههای ترمیم آنجا توسط خانواده برعهده گرفته شد.»