میراثی جهانی یزد که جهانی مدیریت نمیشود!
میراث جهانیِ بافت تاریخی یزد، در سالهای گذشته، با وجود بحرانها، هنوز در برنامۀسفر گردشگران خارجی جای دارد؛ اما در این میان هنوز متولیان گردشگری، به یک نکته توجه چندانی نکردهاند و آن نبودِ مدیریت همراستا با جهانی شدن این شهر جهانی است.
به گزارش سفربازی، به نقل از ایسنا، هرچند در این پنج سال اقدامات زیادی برای حفاظت از این عرصه توسط متولیان انجام شده، ولی هنوز هم تصاویر نازیبایی در این بخش از شهر یزد به چشم میآید به گونهای که بسیاری از ساکنان این بافت پویا و زندۀ تاریخی نسبت به آن گلایه دارند و هنوز هم مهاجرت اهالی اصیل آن به دیگر مناطق شهر به دلیل کاستیهای مدیریتی این منطقه به چشم میآید.
بافت تاریخی یزد این روزها علاوهبر چالشهایی مانند نبود مدیریت گردشگری، وجود بناهای تاریخی مجهولالمالک و کثیرالمالک و خطرات ناشی از آتشسوزی و رهاسازی فاضلاب، با معضل حفظ و نگهداری از بناهای تاریخی نیز مواجه است و بعضاً صحنههایی نازیبا را مقابل چشمان بیننده به نمایش میگذارد.
فقط خوشحالی برای جهانی شدن بافت و در کنار آن ورود گردشگران تنها خواستۀ بومیهای بافت تاریخی یزد نیست، بلکه در طول چند سال گذشته یکی از مهمترین خواستههای آنها امنیت، آرامش و برگشت اصالت به بافت جهانی یزد بوده و هست.
نقش افغانها در نگهداری از بافت یزد
هادی احمدی، مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناهای تاریخی، نظری متفاوت درباره حضور افراد غیربومی در بافت تاریخی یزد داشت، او ۱۸ تیر ۱۳۹۸ گفته بود: «با خروج مالکان خانههای تاریخی از بناهای خود قبل از ثبت جهانی بافت، به مرور افغانها در آن بافتها باقی ماندند و آنجا را نگاه داشتند، در واقع میتوان گفت همین نقش افغانها در بافت یزد خوب بود و نمیتوان آن را در بافت تاریخی شهر یزد فراموش کرد چون آنها بافت تاریخی یزد را نگاه داشتند.»
موضوع چالشبرانگیز حوزۀ شهری
تخریب بافتهای تاریخی معمولا یکی از موضوعات چالشبرانگیز در حوزۀ شهری در هر شهر محسوب میشود، در شرایطی مانند بافت جهانی یزد، این چالش وضعیت متفاوتتری به خود میگیرد، مانند زمانی که بحثِ ضوابط و حتی طرح معماری بناهای بافت تاریخی مطرح میشود تا منطقه، هویت مناسب بافت به خود بگیرد، اما مساله آنجاست که هنوز به یکی از نخستین موضوعات در این زمینه بیتوجهی میشود چه برسد به هویتدار کردن بافتی جهانی.
گفتنی است، بافت تاریخی یزد را در مساحت ۷۴۳ هکتار و با حریمی پنج هزار هکتاری در سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رساندند، تا ۱۲ سال بعد که یونسکو هم به جهانی شدن آن رای داد، در این فاصله ملی تا جهانی شدن یزد، مسئولان شهری و میراثی وعده و وعیدهایی دادند که در آنها فقط از شکوفایی بافت و رونق گردشگری میگفتند، اما با گذر زمان میتوان گفت چیز خاصی در بافت تغییر نکرد مگر در یک سال نخست که قرار بود همه چیز برای بافت جهانی یزد نونوار و احیا باشد، اما همهچیز کمکم به سمت فراموشی و تخریب و حتی ویرانی رفت.