فعلا قصد داریم در شهر زیبای مشهد بمونیم و یه گشت‌وگذار بیشتری رو داشته‌باشیم و ببینیم دیگه این شهر به‌شدت جذاب و معنوی چیا توش هست که ارزش دیدن داره. پس حتما این سفر رو با ما باشین چون قراره که توی این مطلب از مجله سفربازی یکی از معروف‌ترین اماکن زیارتی شهر مشهد رو بهتون معرفی کنیم که از قضا گردشگران خیلی کمتر به اون توجه میکنن.

حرم امام رضا

شاید اول که گفتیم معروف قطعا ذهن همتون به سمت حرم مطهر امام رضا (ع) رفت، ولی بعدش که گفتیم توریست‌ها کمتر بهش توجه می‌کنن پیش خودتون گفتین که منظور ما کجاست یعنی؟؟؟؟

نیازی نیست خیلی عجله کنید، ما کامل همه‌ی جزییات رو بهتون خواهیم گفت ولی به شرط اینکه تا آخرش باهامون باشین😉 پس بزن بریم.

شهر مشهد; قطب زیارتی ایران

قطعا هممون باهم هم‌نظر هستیم که مشهد قطب زیارتی ایرانه و کلی اماکن متبرک، مذهبی و معنوی رو داره. دیگه گل سرسبد همشون حرم رضوی هست که هرساله به دلیل مناسبت‌های مختلف از ایران و سایر نقاط دنیا برای زیارت میان.

اما در این مطلب ما قصدی برای معرفی حرم رضوی نداریم و میخوایم یکی دیگر از اماکن مهم زیارتی در این شهر رو معرفی کنیم. در مشهدگردی با سفربازی قطعا شما هیچ‌جایی رو از دست نمیدین و کامل براتون همه‌جا رو معرفی میکنیم.

گنبد خشتی; نیم قرن قدمت

فکر کنم تا الان شمارو خیلی اذیت کردیم چون هنوز اسم بنایی که قراره بهتون معرفی کنیم رو نمیدونین. انتظار دیگه کافیه. گنبد خشتی یکی از اماکن تاریخی با قدمت بالغ بر نیم قرنه که قطعا خیلی‌هاتون در موردش چیزی نمیدونین.

پس بیاین برای شروع یه تاریخچه از گنبد خشتی رو بهتون بگیم تا برسیم به چیزای دیگش.

گنبد خشتی

برای شروع خدمتتون بگیم که این گنبد دقیقا ۵۰۸ سال سن داره و آرامگاه امام‌زاده سید محمد هست. باتوجه به اینکه این شخص از نوادگان امام هفتم، امام کاظم (ع) هست برای عموم مردم مقدس بوده و فضای معنوی به‌خصوصی داره. البته جلوتر در بخش بعدی توضیخات بیشتری رو درخصوص اون بهتون میگیم.

خیلی شیک و مجلسی اگه بخوایم در مورد قدمت این بنا بگیم این میشه که بعد از حرم امام رضا قدیمی‌ترین بنای تاریخی در شهر مشهده.

تاریخ یک بنا; داستان گنبد خشتی

همونطور که در قسمت قبل گفتیم یکی از قدیمی‌ترین اماکن در مشهد، گنبد خشتیه. توی این گنبد آرامگاه سید محمد از نوادگان امام کاظم (ع) قرار داره و سبب شده تا یکی از زیارتگاه‌های شهر مشهد بشه. اما برای اینکه اطلاعات خودمون رو نسبت به این مکان بالاتر ببریم بیاین با تاریخ این بنا بیشتر آشنا بشیم.

باتوجه به اینکه تاریخ وفات سید محمد در سال ۸۳۲ هجری قمری بوده (هرچند بسیاری معتقدند زمان وفات دقیق وی معلوم نیست)، قدمت این مکان به زمان شاه شاهرخ تیموری در ایران برمیگرده. این بنا مدفن امیرسلطان غیاث الدین محمد بن امر طاهرالموسی هست که نسبت شریفش با هفده واسطه به امام کاظم ( ع) میرسه.

گنبد خشتی در دوران حکومت شاه عباس اول به دستور او، روی مزار «امیر سلطان غیاث الدین محمد بن امیر طاهر الموسوی» که به نام شاهزاده محمد یا سلطان محمد نیز می‌شناسیم، ساخته شده. امامزاده سلطان محمد از قرن پنجم تا نهم هجری وظیفه اداره حرم امام رضا را برعهده داشته. به‌همین دلیل هم نام ایشون یا اجدادش رو می‌تونیم روی بسیاری از آثار قدیمی و اشیاء به‌جا مانده در آستان قدس رضوی مانند کتیبه‌ها، سنگاب خوارزمشاهی، کاشی‌کاری‌های سنجری و… ببینیم. به‌طورکلی می‌تونیم بگییم که سید محمد و خاندان او در دوره‌های تاریخی مختلف از افراد قدرتمند و بانفوذ شهر مشهد بودن.

خوشبختانه به‌تازگی چون این گنبد یکی از قدیمی‌ترین اماکن در شهر مشهده، مسافران عموما شناخت خوبی ازش دارن و هرساله تعداد زیادی از اونا برای زیارت واردش میشن.

همسایه ۶۰۰ ساله امام رضا; گنبد خشتی کجاست؟

به نظرما هرچی مشهد داره از لطف و کرم امام رضا هست. حتما هم همه دیدین که اطراف حرم چقدر شلوغه و زندگی جریان داره و همه حالشون خوبه. گنبد خشتی هم خیلی شانس آورده که در مجاورت حرم قرار گرفته و میتونه خیلی راحت پذیرای گردشگران و زائرین این شهر باشه. اگه بخوایم مکان این گنبد رو بهتون بگیم، میشه در ۵۰۰ متری حرم امام رضا.

اما دقیق‌ترش برای اون دسته از مسافرین که خیلی با مشهد آشنا نیستن اینطور میشه، وارد خیابون طبرسی میشید و بعدش کوچه نوغان رو میرید داخل و نزدیک فلکه طبرسی یه گنبد خشتی کاملا مشخص و واضحه.

این گنبد از زمان‌های قدیم برای اونایی که به هنر و معماری اسلامی علاقه دارن، جذابیت بالایی داره. در زمان قرارگیری گنبد خشتی، مشهد در بخشی که بافت سنتی و تاریخی زیبایی داره، اجازه میده تا از مکان‌های تاریخی و مذهبی دیگری نیز در این شهر دیدن بکنید.

البته اگه از قدیمی‌های مشهد آدرس اینجارو بپرسین، یه کم متفاوت به شما آدرس میدن. قدیمی‌های مشهد به محله این گنبد خشتی، محله علی‌اصغری‌ها میگن که از محله‌های پایین مشهد محسوب میشه.

گنبد خشتی در یک نگاه; معماری گنبد

برای اینکه بتونید یک بازدید خیلی خوب و باکیفیت داشته‌باشین باید از معماری و ساختار یه بنا اطلاعات کافی به‌دست بیارین. اتفاقا خیلی از مسافرین این مورد رو جدی نمیگیرن و همینطوری بدون هیچگونه پیش‌فرض و اطلاعات اولیه تصمیم میگیرن یه بنای تاریخی رو ببینن.

خوشبختانه ما در سفربازی اینطوری نمیریم جلو و کامل تمام جزییات یک بنای تاریخی و مکان گردشگری رو براتون توضیح میدیم تا کاملا بهش اشراف داشته‌باشین. درخصوص این گنبد خشتی دارای قدمت هم قراره اطلاعاتی رو بگیم که بعید میدونم هیچ‌جا شنیده‌باشینش.

تمامی بخش‌های مسجد گنبد خشتی مشهد با استفاده آجر و گچ ساخته شده‌. بقعه این گنبد خشتی ۲ تا بخش خیلی مهم داره که یکیش فضای زیر گنبده که شاه‌نشین بوده و یه ورودی هشتی که قبلا هم گفتیم مال زمان تیموری هست ولی مرمت و تزیین اون توی دوتا دوره صفوی و قاجار انجام شده.

اگه میخواین وارد این بنا بشین باید از طریق دالانی مسقف که ارتفاعش حدود ۴ متره این کارو بکنین. جالبه بدونین که طول این دالان حدود ۷.۵ متره و به محوطه ضریح میرسه. درخصوص محوطه هم بهتون بگیم که حدودا فضایی ۶ در ۷ متر رو احاطه کرده و ارتفاع گنبد به ۱۵ متر میرسه. همچنین طول ضریح ۲ متر بوده و از آهن ساخته شده.

علاوه‌بر این، گنبد خشتی از ۲ پوشش تشکیل شده که درون آن را با استفاده از مقرنس کاری‌های گچی زیبا تزیین کردن. داخل ساختمان گنبد خشتی در شهر مشهد یک سرداب وجود داره که دو سنگ قبر را درون خود جای داده. روی این سرداب یک چهارطاقی به شکل مربع دیده میشه که ابعاد آن ۱۰ در ۱۰ متر و سنگ قبر نفیس و زیبایی در کف آن به چشم می‌خوره.

از خصوصیات دیگه این گنبد میتونیم به وجود دوتا کتیبه قرآنی با سوره‌های ملک و واقعه اشاره کنیم. که یکی نمای چهار طاق و دیگری گنبد را از داخل دور میزنه و گردش زیبایی از اسلیمی طلایی رنگ اونارو احاطه کرده.

خوشبختانه میراث فرهنگی حواسش به این بنا بوده و قسمت‌هایی که تخریب‌شده رو دوباره بازسازی کرده. بازسازی اساسی این گنبد به وسیله مرمت‌کاران سازمان میراث فرهنگی از سال ۱۳۷۸ هجری شمسی تا سال ۱۳۸۰ هجری شمسی تموم شد و بازدیدکنندگان الان خیلی بهتر میتونن اونو ببینن.

همچنین این اثر در تاریخ ۱۶ دی ماه ۱۳۴۵ با شماره ثبت ۶۱۶ بعنوان یکی از اثرهای ملی ایران به ثبت رسیده.

پیشنهاد خواندنی

آبشار اخلمد مشهد، ۷ آبشار تو در تو و جذاب

چه امکاناتی اطراف گنبد خشتی وجود داره؟

قطعا یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های هر فضای توریستی و گردشگری، دسترسی اونجا به سایر امکانات رفاهی برای مسافرین است. برای اینکه بتونیم مسافرین بیشتری رو به سمت اماکن باستانی کمتر دیده شده بکشونیم باید بتونیم این امکانات رو براشون فراهم کنیم.

هرچند که گنبد خشی به‌واسطه همسایگی با آقا امام رضا به امکانات خوبی مجهزه ولی شاید برای خیلی‌ها سخت باشه بخوان این همه مسیر رو برن تا از یه امکانات استفاده کنن. خوشبختانه گنبد خشتی از تعدادی امکانات رفاهی حداقلی برخورداره که تاحدودی خیال مسافرین رو راحت کرده. در جوار این گنبد بیمارستان جوادالائمه وجود داره تا اگه خدای‌نکرده اتفاقی برای مسافرین افتاد، سریع اونو به اونجا منتقل کنن.

یکی از جذابیت گنبد خشتی، وجود بازار امین به‌عنوان یک بازار سنتیه که بازدید و خرید ازش قشنگ میتونه حالتون رو خوب کنه. اگه با ماشین شخصی هم رفتین باوجود پارکینگ شبانه‌روزی فروزان نباید دغدغه داشته‌باشین که ماشین رو کجا بذارم.

اگه اهل خریدهای لاکچری‌تر هستین و میخواین یه سری هم به مرکزهای تجاری باکلاس بزنین چندتا پیشنهاد نسبتا خوب هم برای شما داریم. البته یادتون نره که هیچی بازار سنتی هر شهر نمیشه که بتونین سوغاتی‌های همون شهر رو بخرین و اینکه این مراکز خرید اندکی از گنبد دور تره ولی بازم میتونین راحت به اونجا برین.

یکی از جذاب‌ترین انتخاب‌هاتون میتونه مجتمع تجاری-نفریحی آرمان باشه. همچنین میتونین از برج معروف آلتون مشهد هم خریداتون رو انجام بدین. دیگه قطعا همتون بازار فردوسی مشهد رو میشناسین و حتما حداقل یه بار ازش خرید کردین. به‌علاوه دو مرکز خرید، زیست خاور مشهد و مجتمع تجاری خورشید هم میتونن انتخاب‌های مطلوبی باشن. هرچند اگه نگران بعد مسافتی هستین این دو مورد آخر رو بهتون توصیه نمیکنیم.

هتل آپارتمان شرق زیست

اگرم که دوست دارین همونجاها یه جا برای موندن پیدا کنین، پیشنهاد سفربازی، هتل آپارتمان شرق زیسته. البته محله نوغان که گنبد خشتی در اونجا قرار داره نزدیک ۴۴ پانسیون و مهمان‌خونه داره که پذیرای مسافرین پرتعداد هست. البته چندتا هتل هم در کنار این گنبد وجود داره که میتونین شب رو اونجا سپری کنین. طبیعی هم هست چون گنبد خشتی در جوار حرم رضوی قرار داره و به‌خاطر حجم بالای مسافر تعداد این هتل‌ها زیاده
به شما پیشنهاد میکنیم برای اسکان از هتل کوثر ناب مشهد، هتل مدینه‌الرضا، هتل آپارتمان افرا، هتل آپارتمان بشری و هتل آپارتمان زمرد یکیشو انتخاب کنین و اونجا استراحت کنین.

نکات خواندنی درباره سنگ قبر گنبد خشتی

شاید برای خیلی از شما جالب باشه که یک بنای تاریخی و آرامگاه میتونه به‌خاطر سنگ قبرش هم معروف بشه. یکی از اون آثار قطعا گنبد خشتی شهر مشهده. خوشبختانه سفربازی درخصوص اماکن گردشگری مو رو از ماست میکشه بیرون و تمامی جزییاتی که فکر میکنه به درد شما میخوره تا هرچه بیشتر از سفر به این آثار باستانی و اماکن توریستی لذت ببرین.

بیایید بحثمون رو در ارتباط با گنبد خشتی ادامه بدین و برسیم به یکی از حذاب‌ترین قسمت‌هاش که سنگ قبر موجود اونجاست. یادتونه گفتیم که درون بنای گنبد خشتی مشهد، آرامگاه شخصی به نام سلطان محمد یا شاهزاده محمد بوده. اما محل اصلی دفن این شخص در سرداب گنبد خشتی واقع شده. بااین‌حال اما بازم میتونیم در بخش کف رواق، سنگ قبر بسیار زیبایی که روی آن کتیبه‌ها و نقوش خاصی قرار داره رو ببینیم. این سنگ قبر دارای ابعاد ۱۸۳ در ۷۶ سانتیمتره و همچنین ارتفاع اون به ۷۹ سانتیمتر میرسه.

جالبه بدونین که این سنگ به‌صورت صندوقی برش داده شده و داخلش آیات قرآنی به خط کوفی و معلقی، شجره نامه کامل سلطان محمد، نقوش زیبای گل، گیاه و… حکاکی شده. یکی دیگه از جالبی‌هاش، وجود یه حاشیه بر روی سطح سنگ که داخلش سلام و صلوات بر چهارده معصوم به خط ثلث و در شش قاب حک شده.

همچنین توی بخش میانی سنگ، آیات ۱۵ تا ۱۹ سوره آل عمران در یک قاب تزیینی و به خط ثلث به شکل یه کتیبه نوشته شده. این حکاکی‌ها و نقوش زیبا در ضلع‌های جانبی سنگ‌قبر نیز بازم به‌چشم میخوره و باعث زیبایی اون شده‌. البته باید این موضوع را درنظر بگیرین که بخش‌های پایینی سنگ با زمین تماس داره و در اثر رطوبت بخش کف بنا، دچار فرسایش و خوردگی شده.

اما خوشبختانه قسمت‌های بالایی اون که سالم هست رو میتونین به‌راحتی و واضح مشاهده کنین. گفته میشه قدمت این سنگ قبر همزمان با درگذشت سلطان‌محموده و به سال ۸۳۲ هجری قمری برمیگرده.

گنبد خشتی به کجاها نزدیکه؟

دیگه داریم به انتهای سفرمون به گنبد خشتی نزدیک میشیم و آخرین اطلاعات بدرد بخور رو باهاتون به اشتراک میذاریم تا دیگه چیزی از قلم نیفته. ولی خداییش کجا رو میتونین پیدا کنین که اینقدر درخصوص یک آرامگاه کمتر شناخته شده اطلاعات بهتون بده. واقعا دم سفربازی گرم که اینقدر توی زمینه گردشگری و توریست اطلاعات داره و دم شماهم گرم که اینقدر پایه و همراه هستین و همه مطالب مارو تا آخر دنبال میکنید.

خب دیگه تعریف از خودمون بس باشه و برسیم به بخش آخر مطلب خودمون.

شاید از خودتون بپرسین که این گنبد خشتی به کجاها نزدیکه؟ سفربازی حتی برای اینم جواب داره. پس بیاید ببینیم اوضاع از چه قراره. دیگه حتما متوجه شدین که نزدیک‌ترین مکان به این گنبد، حرم امام رضا هست و شما خیلی راحت میتونین با ۱۰ دقیقه پیاده‌روی به حرم رضوی برسین.

اگه جزو مسافرینی هستین که میخواین بعد از بازدید از گنبد خشتی راهی شهر خودتون بشین و نگران رسیدن به موقع هستین باید بگیم که اصلا نمیخواد دلشوره بگیرین. چون فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد که یکی از فرودگاه‌های بزرگ مشهد و ایرانه در نزدیکی این بنای تاریخی واقع شده و خیلی راحت اگه البته ترافیک نباشه با ماشین حدودا ۲۰ دقیقه راه دارین تا برسین.

فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد

دوتا از پایانه‌های دیگه مسافربری که در دسترس شماست و خیلی دور نیست. اولیش ایستگاه راه ‌آهن مشهده که فقط ۶ دقیقه با گنبد خشتی فاصله داره و اون یکی هم که پایانه مسافربری امام رضاست که حدودا ۱۲ دقیقه با گنبد فاصله زمانی داره.

سخن پایانی

گنبد خشتی واقع در همسایگی حرم امام رضا یکی از اون بناهاست که شاید خیلی فرصت نشده بهش سر بزنین و از نزدیک بازدیدی داشته‌باشین. البته خیالتون راحت باشه، چون این گنبد خشتی در نزدیکی حرم رضوی قرار داره و خیلی راحت میتونین به اونجا برین. اگر از اون دست مسافرینی هستین که تجربه سفر به این گنبد بسیار قدیمی رو داشتین، بسی خوشحال میشیم که تجربیات خودتتون رو درخصوص بازدید از این مسجد تاریخی در بخش نظرات به ما هم انتقال بدیم تا از شما اطلاعات جدید و مفیدی یاد بگیریم.