۲۸ اردیبهشت، گرامیداشت تاریخ، موزه و میراث فرهنگی
شاید خیلی وقتها با خوندن کتابهای تاریخی و قدم زدن لابهلای برگهای تاریخ دنیا، خواستی از نزدیک باهاشون آشنا بشی. موزه همون جاییه که میتونی از نزدیک تاریخ رو لمس کنی. یکی از تفریحات و جاذبههای گردشگری محبوب تو کل دنیا، موزهگردیه. دیدن آثار تاریخی، فرهنگی و هنری مربوط به هر دوره از تاریخ یا مناطق مختلف دنیا، تجربه هیجانانگیزی میتونه باشه. اهمیت موزهها و نگهداری از آثار فرهنگی، هنری، تاریخی و … این روزها بیشتر حس میشه. نسلهای بعدی برای اینکه با سالها یا قرنهای قبل آشنا بشن، اولین انتخابشون رفتن به موزههاست. برای فرهنگسازی و معرفی اهمیت این قضیه، روزی رو به عنوان روز جهانی موزه و میراث فرهنگی نامگذاری کردن. اگه تو هم به موزهگردی علاقه داری و میخوای بیشتر با این روز آشنا بشی، تو این مقاله همراهم باش!
موزه کجاست
اما اول بیا ببینیم اصلا موزه کجاست؟ چرا مکانی رو برای نگهداری آثار میراث فرهنگی درنظر گرفتن و هدف از این کار چی بوده؟ موزه مکانی ویژه هست که تو اون مجموعهای از آثار باستانی، هنری، صنعتی و اشیا با ارزش رو نگهداری میکنن. بازدید از موزهها برای عموم مردم آزاد هست تا با این آثار و فرهنگ ادوار آشنا بشن. شورای بینالمللی موزه هم تعریفی تخصصیتر برای موزه ارائه کرده. طبق این تعریف موزه موسسهای دائمی بدون هدف مادیه. درهای اون به روی همه باز و در خدمت پیشرفت جامعه هست. هدف از تاسیس موزهها تو چند هدف واحد خلاصه میشه:
- نگهداری و نمایش آثار نسلهای قبل و انتقال اونها به آیندگان
- افزایش وحدت و تفاهم بین اقوام و ملل
- معرفی سهم هر قوم و ملت در به وجود اومدن فرهنگ و تمدن جهان
- جلوگیری از نابودی فرهنگ بومی
- ارزیابی و مقایسه تاریخ، هنر و فرهنگ زمانهای مختلف
واژه موزه از کجا اومده
هر واژهای که ما امروز استفاده میکنیم، داستانی پشت خودش داره. اما واژه موزه از کجا اومده و داستانش چیه؟ موزه تو فرهنگ لغت به معنی مجموعه آثار باستانی هست که تو یک عمارت نگهداری یا به نمایش گذاشته میشه. شورای بینالمللی ایکوم هم تعریفی از موزه تو اساسنامه خودش ارائه داده. طبق این تعریف، موزه موسسهای دائمی و بدون هدف مادی هست که درهای اون به روی عموم بازه. ولی ریشه تاریخی واژه موزه به دوران یونان باستان برمیگرده. واژه موزه از واژه یونانی “میوز” که اسم یک معبد بوده، گرفته شده. میوزها دختران ژوپیتر و خدایان علم، ادبیات، هنر، موسیقی و حجاری بودن. تو افسانههای یونانی، میوز خدای وچکی هست که وظیفه الهام بخشیدن به شاعر و هنرمند رو داره. به همین ترتیب بطلمیوس اولین موزه رو در اواخر قرن سوم قبل از میلاد تو شهر اسکندریه تاسیس کرد.
انواع موزهها رو بشناسیم
موزهها بر اساس آثاری که در اونها نگهداری و نمایش داده میشه، انواع مختلفی دارن. این دستهبندی محدودیتی نداره و همه انواع موزه رو شامل میشه. در ادامه با هم نگاهی به انواع موزه میندازیم و معروفترین اونها رو بهت معرفی میکنم.
موزه تاریخی و باستانشناسی
موزههای تاریخی و باستانشناسی دیدی تاریخی به ادوار مختلف دارن. این موزهها در واقع بیانگر سلسلهها و دورههای تاریخی در طول قرنها هستن. آثاری که تو این موزهها نگهداری میشن، در نتیجه کاوشهای باستانشناسی کشف شدن. با قدم زدن تو این موزهها انگار درواقع سفری در طول زمان خواهی داشت. تلفیقی از فرهنگ و تمدن، علم، هنر و دانش یک ملت و قوم رو میتونی تو موزههای تاریخی لمس کنی. به خاطر اهمیت بالای موزههای تاریخی، به اونها موزه مادر هم میگن. از معروفترین موزههای تاریخی، میشه به موزه ملی ایران، موزه ملی ورسای فرانسه و موزه تاریخ واشنگتن اشاره کرد.
موزه فضای باز
بعضی وقتها کاوشهای باستانشناسی به کشف آثاری منجر میشه که قابل نگهداری تو فضای بسته موزهها نیستن. به این آثار اصطلاحا آثار غیرمنقول گفته میشه که ارزش بسیار بالایی هم دارن. در نتیجه فضاهایی با امکانات مناسب برای نگهداری این آثار ایجاد میشه که امکان بازدید عموم هم فراهم باشه. این فضاها که به موزههای فضای باز مشهور هستن، کمک بزرگی به معرفی یافتههای مهم باستانشناسی میکنن. تو ایران موزههای فضای باز معروف و مهم زیادی داریم. از جمله این موزهها میشه به تخت جمشید تو شیراز یا محوطه تاریخی هگمتانه تو همدان اشاره کرد. هر کدوم از این موزهها معمولا مربوط به دوره تاریخی خاصی هستن. مثل محوطه تاریخی “بندیان” درگز تو استان خراسان که مربوط به دوره ساسانیان هست. تو کشورهای دیگه مثل چین و یونان هم موزههای فضای باز معروفی هست.
موزه مردمشناسی
موزههای مردمشناسی یکی از جذابترین انواع موزهها هستن. این موزه نمایانگر فرهنگ، آداب و رسوم، اعتقادات، نوع پوشش تو دورههای مختلف و سنتهایی که برجامعه حاکم بودنه. یکی از معروفترین موزههای مردمشناسی ایران، موزه مردمشناسی تهران و حمام گنجعلیخان کرمان هست.
کاخ موزه
کاخ موزهها بناهای تاریخی هستن که معمولا محل زندگی یا حاکمیت در ادوار گذشته بودن. این بناها معمولا بخشهای مختلفی با معماری و تزئینات خاصی دارن که بیانگر وضعیت و نحوه زندگی صاحبانش هستن. ممکنه تو کاخ موزهها اشیای تاریخی، آثار هنری مثل نقاشی، گچبریهای خاص و … دیده بشه. همونطور که گفتم، کاخ موزهها محل زندگی یا حاکمیت بودن و معمولا تو مراکز حکومتی ساخته میشدن. هدف اصلی از تاسیس این موزهها به نمایش گذاشتن آثار، بنای اصلی و عبرتآموزی از تاریخ هست. از معروفترین کاخ موزهها تو ایران میشه به مجموعه کاخهای سعدآباد تو تهران اشاره کرد. تو کشورهای دیگه و مخصوصا اروپا هم کاخ موزههای معروف زیادی هست.
موزه هنری
یکی از دلپذیرترین تجربههای موزهگردی رو میتونی تو موزههای هنری داشته باشی. آثار مربوط به اساتید بزرگ هنری که تو دورههای مختلف زندگی میکردن رو میتونی تو این موزهها پیدا کنی. این آثار مربوط به رشتههای هنری مختلف هستن و از زیباییشناسی بالایی برخوردارن. نقاشیهای ارزشمند و تاریخی، مجسمه، منبتکاری، آثار هنری فلزی و … از جمله این آثار هستن. موزههای هنری که یکی از معروفترین اونها، موزه هنرهای زیبای تهران و موزه هنرهای تزئینی اصفهان هست، بازدیدکنندههای زیادی دارن.
موزه علوم و تاریخ طبیعی
موزههای علوم و تاریخ طبیعی نوع دیگهای از انواع موزهها هستن. در کنار تحقیقات باستانشناسی، تحقیقات علمی زیادی هم در طول زمان انجام میشه. نتیجه این تحقیقات کشف گونههای مختلف گیاهی و جانوری هست که با دقت زیادی نگهداری میشن. اینکه چه گونههایی در طول زمان زیست داشتن و شاید منقرض شدن، اطلاعاتی هست که از این موزهها منتقل میشه. برای انجام این تحقیقات از ابزارها و وسایل مختلفی استفاده میکنن. مثلا شاید برات جالب باشه که بدونی پیشرفت علم و تکنولوژی در طول زمان چه کمکی به انجام این تحقیقات کرده. همه اینها تو موزههای علوم و تاریخ طبیعی نگهداری شده و به نمایش گذاشته میشن. موزه طبیعی اصفهان و موزه علوم و تاریخ طبیعی مشهد، معروفترین موزههای علوم و تاریخ طبیعی ایران هستن.
موزه محلی یا منطقهای
این موزهها و آثاری که در اونها نگهداری میشن، نشانگر فرهنگ یک منطقه خاص هستن. آثار تاریخی موجود تو موزه هم مربوط به همون منطقه خاص هست. مثل موزه شوش، تخت جمشید یا موزه توس تو خراسان.
موزه سیار
موزهگردی یکی از تفریحات جذابی هست که تلاش مسئولین اینه که همه از اون لذت ببرن. اما بعضی وقتها تو مناطقی خاص امکانات لازم برای تاسیس موزه وجود نداره. برای حل این مشکل، تصمیم گرفتن تا موزههای سیار احداث کنن. موزههای سیار معمولا تو مناطق محروم و با امکانات پایین احداث میشه. تو این موزهها فرهنگهای مختلف در معرض دید عموم به نمایش گذاشته میشه.
پارک موزه
پارک موزهها مکانهایی هستن که جاذبههای تفریحی و آموزشی، ابعاد علمی و فرهنگی و مسائل زیستی رو به نمایش میذارن. تو ایران در حال حاضر پارک موزه وجود نداره. اما تو کشورهایی مثل چین و کره شمالی دیده میشه. یکی از نکات مهم در مورد پارک موزهها، امکان بازدید عموم از اونهاست.
موزه نظامی
موزه نظامی هم همونطور که از اسمش پیداست، روند تاریخی از دید نظامی رو به نمایش میذاره. سیر تغییر و تحول سلاحهای نظامی، امکانات و تجهیزات جنگی و لباسهای نظامیان در طول تاریخ رو میتونی تو این موزهها ببینی.
موزه اندیشمندان (خانه هنرمندان)
انسانهای تاثیرگذار در طول تاریخ، از اقشار مختلف جامعه بودن. بعضی از اونها متفکرانی بودن که گاها تحولات بزرگی در جامعه خودشون ایجاد کردن. این افراد شامل هنرمندان، نویسندگان، مخترعان و مفاخر جامعه بودن. برای گرامی داشتن زحمات و ارزشهایی که برای جامعه خلق کردن موزههایی با اسم خودشون تاسیس میکردن. این موزهها معمولا بعد از درگذشت اونها، تو خونه شخصی خودشون احداث میشد. به همین ترتیب آثار ارزشمندشون، بعضی از وسایل شخصی و کار یا اتاق کار این افراد برای بازدید مردم به نمایش گذاشته میشه. هر چند این نوع از موزهها بیشتر تو کشورهای اروپایی مرسوم هست، اما تو ایران هم دیده میشه. خانه شکسپیر، نویسنده و شاعر بزرگ انگلیسی یا ادیسون مخترع معروف آمریکایی از معروفترین اونهاست. یکی از معروفترین خانه هنرمندان تو ایران، خانه استاد بزرگ موسیقی ایران، استاد ابوالحسن صباست.
روز جهانی موزه و میراث فرهنگی
به خاطر اهمیتی که میراث فرهنگی و موزهها تو زندگی انسان دارن، روزی برای گرامیداشت اونها در نظر گرفته شده. انجمنی در دنیا تاسیس شده تحت عنوان انجمن بینالمللی موزهها یا ایکوم. این انجمن از سال ۱۹۷۷، تاریخ ۱۸ ماه می میلادی (۲۸ اردیبهشت) رو روز جهانی موزه و میراث فرهنگی نامگذاری کرده. این انجمن تو شهر پاریس واقع شده و یک سازمان غیردولتی تحت نظر یونسکو هست. از ۱۳۵ کشور تو جهان که اسم ایران هم در بینشون دیده میشه، حدود ۳۵۰۰۰ نفر عضو این انجمن هستن. تو این روز که برای موزهها و کارشناسان موزه روز خاصیه، برنامههای متنوعی تدارک دیده میشه. موزههای عضو این انجمن تو این روز برنامههای جذابی برای همه مردم دارن تا اهمیت نقش موزهها رو معرفی کنن. در واقع این برنامهها با هدف تحکیم نقش موزه در تبادلات فرهنگی، غنیسازی فرهنگها و صلح بین مردم هست.
معروفترین موزه های جهان
تو دنیا موزههای زیادی هر ساله میزبان بازدیدکنندهها از سراسر جهان هستن. اما بعضی از این موزهها به خاطر اهمیت آثاری که نگهداری میکنن، محبوبیت بیشتری دارن. اینجا میخوایم با هم به بعضی از این موزهها سر بزنیم.
موزه اورسی پاریس
یکی از معروفترین موزههاتو دنیا، موزه یا گالری هنری اورسی تو پاریسه. موزه اورسی پاریس یا Musée d’Orsay، تو قسمت غربی ساحل رود سن قرار داره. ایستگاه راهآهن اورسی سابق که برای نمایشگاه جهانی ۱۹۰۰ ساخته شدهبود، امروز محل این گالری هنری تو پاریسه. تو این گالری هنری بزرگ مجموعه بزرگی از آثار هنرمندان معروف دنیا نگهداری میشه. آثار هنری امپرسیونیست و پستامپرسیونیست، استادان قدیمی و نقاشاهای قرن سیزدهم تا هفدهم میلادی از این دسته هستن. همین قضیه باعث محبوبیت و معروفیت زیاد این موزه تو دنیا شده. کمتر گردشگری هست که بعد از ورود به پاریس رفتن به این موزه رو از دست بده.
موزه متروپولیتن نیویورک
موزه معروف بعدی، موزه کلانشهری هنر یا Metropolitan Museum of Art نیویورکه. این گالری هنری تو منطقه میوزیم مایل، تو فاصله یک مایلی از خیابان پنجم نیویورک قرار داره. تو این موزه مجموعهای دائمی از آثار مربوط به آمریکا، آفریقا، آسیا، اقیانوسیه، بیزانس، مصرباستان و هنر اسلامی نگهداری میشه. همچنین مجموعه منحصربهفردی از آثار حفاریشده از منطقه تیسفون و طاق کسری تو این موزه دیده میشه. قدیمیترین دارایی این موزه، سنگ آتشزنهای با قدمت تقریبا ۷۷۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰۰ سال قبل هست که تو مصر کشف شده.
موزه لوور پاریس
حتما اسم موزه لوور پاریس رو شنیدی. محبوبیت و معروفیت این موزه به قدریه که کمتر کسی تو دنیا پیدا میشه اسم این موزه رو نشنیده باشه. موزه لوور پاریس تو قسمت شمالی رود سن بین خیابونهای ریوولی و سن قرار داره. هرم شیشهای بزرگی که تو مرکز حیاط اصلی این موزه ساخته شده، شناسایی اون رو راحت میکنه. موزه لوور پاریس مجموعهای ارزشمند از معروفترین شاهکارهای هنری دنیاست که بازدیدکنندهها رو از سراسر دنیا جذب میکنه. بعضی از معروفترین این آثار شامل:
- تابلو معروف مونالیزا، لئوناردو داوینچی
- ونوس میلو
- مجسمه معروف ابوالهول اعظم از شهر تانیس
- نقاشی معروف تاجگذاری ناپلئون و کشتی مدوسا ، اثر تئودور ژریکو
- شاهکار آزادی هدایتگر مردم، اثر اوژن دلاکروا
و شاهکارهای دیگهای که تو این موزه بزرگ نگهداری میشه.
موزه ملی چین، پکن
موزه ملی چین یکی از معروفترین موزههای دنیاست. این موزه تو قسمت شرقی میدان تیان آتمن و جنوب خیابان چانگ آن هست به طور کلی ۴۸ سالن نمایشگاه تو این موزه قرار داره. حدود ۸۲۰ قطعه هنری و تاریخی مربوط به ادوار مختلف کشور چین تو این موزه نگهداری میشه. قدیمیترین اثری که تو این موزه نگهداری میشه، گلدانی از جنس برنز هست که قدمتی سه هزار ساله داره. آثاری که تو این موزه نگهداری میشن، از هنر برنز، پشم، خطاطی، نقاشی چسنی، تندیسهای بودائی سکه و … هستن.
موزه هرمیتاژ در سن پترزبورگ
موزه هرمیتاژ یکی از موزههای فرهنگی هنری معروف دنیاست که تو شهر سن پترزبورگ روسیه قرار داره. این موزه تو سال ۱۷۴۵ و به دستور کاترین کبیر ساخته شده. ساختمانهای زیبا، معماری بینظیر و فضاسازیهای زیبای این موزه زبانزد همگان هست. از بین شش ساختمان تاریخی که تو میدان کاخ ساخته شده، کاخ زمستانی یکی از باشکوهترین ساختمانهاست. ساختمانهای دیگه شامل: هرمیتاژ کوچک، هرمیتاژ قدیمی، هرمیتاژ جدید و نئاتر هرمیتاژ هستن. تو این موزه بیشتر از سه میلیون اثر هنری نگهداری میشه. اما به دلایلی فقط یک سوم اسن آثار به نمایش گذاشته شدن. از شاهکارهای معروفی که تو این موزه به نمایش گذاشته شده میشه به آثار زیر اشاره کرد:
نقاشیهای داوینچی، رافائل، تیسین، رامبراند، روبنس، ون دایک، هالس، ونگوگ، مونه، پیکاسو، دگا، گویا، ال گرکو و …
معروفترین موزه های ایران
بعد از اینکه چندتا از معروفترین موزههای دنیا رو با هم دیدیم، خوبه که موزههای معروف ایران رو هم بشناسیم. ایران کشوری با قدمت تاریخی و هنریه که تو شکلگیری تمدنهای اصیل نقش مهمی داشته. موزههای زیادی با آثار گرانبها تو ایران هست که هر سال گردشگران داخلی و خارجی زیادی رو جذب میکنه. بیا تا چند تا از معروفترین موزههای ایران رو با هم بررسی کنیم.
موزه ملی ایران
موزه ملی ایران یکی از مهترین موزههای کشورمون هست. این موزه که تو شهر تهران قرار داره، قدمتش به بیش از ۱۰۳ سال قبل برمیگرده. اشیا و آثاری که تو این موزه نگهداری میشه، بسیار گرانبها و باقدمت هستن. حدود سال ۱۳۱۶، بنای اصلی این موزه توسط آندره گدار تو زمینی به مساحت ۱۸ هزار مترمربع احداث شد. دو بخش اصلی موزه ملی شامل موزه ایران باستان و موزه باستانشناسی و هنر اسلامیه. آثاری با قدمت بین دوازده هزار تا یک میلیون سال تو موزه ایران باستان نگهداری میشن. قدمت بعضی از این آثار به دوران پارینه سنگی برمیگرده. آدرس این موزه: تهران، خیابان امام خمینی، ابتدای خیابان سی تیر، خیابان پروفسور لورن هست.
کاخ موزه سعدآباد
کاخ موزهها که معمولا محل زندگی و حکومت درباریان بودن، از اهمیت بالایی برخوردارن. یکی از کاخ موزههای معروف ایران، کاخ سعدآباد هست. سعدآباد محل اقامت ییلاقی پادشاهان قاجار بوده و بعدها به حکومت پهلوی رسیده. تو دوره جکومت پهلوی اول ساختمانهای زیادی به این کاخ اضافه شده. علاوهبر بناها، معماری خاص و اشیا گران قیمتی که تو این کاخ نگهداری میشه، محوطه کاخ هم زیبایی چشمنوازی داره. بناهای مختلف کاخ موزه سعدآباد آیینه تمامنمای تاریخ و هنر معاصر هست که به معرض عموم گذاشته شده. در مجموع ۱۵ بنای مستقل تو محوطه سعدآباد هست که امروز هر کدوم از اونها به یک موزه تبدیل شدن.
موزه هنرهای معاصر
مهمترین و معروفترین موزه هنری ایران، موزه هنرهای معاصر هست که تو شهر تهران واقع شده. این موزه سال ۱۳۵۶ افتتاح شده و جزو برترین موزههای دنیا تو زمینه هرنهای نوگراست. شاهکارهای هنرمندهای بزرگی مثل پیکاسو، گوگن، رنوار و … رو میتونی تو این موزه پیدا کنی. همچنین آثار گرانبهای هنرمندهای ایرانی هم تو این موزه نگهداری و به نمایش عموم گذاشته میشه. تخمین زده میشه که ارزش مالی آثار نگهداری شده تو موزه هنرهای معاصر چیزی بین پنج تا ده میلیارد دلار هست. موزه هنرهای معاصر تو صلع شمالی پارک لاله تهران در خیابان کارگر شمالیه.
موزه موسیقی اصفهان
موسیقی عضو جدانشدنی از فرهنگ غنی مردم ایرانه. موزه موسیقی اصفهان تو سال ۱۳۹۴ به همت مرداد جیحونی و شهریار شکرانی، دو موسیقیدان معروف، تاسیس شد. این موزه یکی از بهترین موزههای خصوصی ایرانه. بیشتر از ۳۰۰ ساز به همراه نوای اونها تو این موزه به معرض نمایش عموم گذاشته شده. آدرس موزه موسیقی اصفهان خیابان توحید میانی، خیابان شهید قندی اصفهانه.
موزه جواهرات
موزه ملی جواهرات تو تهران، گنجینهای ارزشمند از جواهرات ملی ایران رو تو دل خودش داره. معروفترین جواهری که تو این موزه نگهداری میشه، الماس دریای نور هست. نکته جالب در مورد جواهرات این موزه اینه که تا امروز هیچ کارشناسی نتونسته ارزش مادی اونها رو تخمین بزنه. این موزه که تو ساختمان بانک مرکزی احداث شده، در ساعات محدودی از روز پذیرای بازدید عموم هست.
مشاهده اقامتگاه ها اطراف موزه نمایش موزه جواهرات روی نقشه گوگل مسیریابی موزه جواهرات با گوگل
موزهگردی با سفربازی
برای سفر به هر شهر یا منطقه تفریحات و جاذبههای گردشگری متنوعی هست که میتونی ازشون لذت ببری. یکی از تفریحات و جاذبههایی که نباید فرصتش رو از دست بدی، بازدید از موزههای اون منطقه هست. همونطور که با هم دیدیم، موزههای تاریخ مصور و نمایانگر آداب و رسوم و فرهنگ یک جامعه هستن. اگه دوست داری در طول سفرت دسترسی راحتی به این اماکن داشته باشی، با ما همراه باش. خیلی مهمه که تو سفر تو مکانی اقامت داشته باشی که به اماکن گردشگری و تفریحی دسترسی راحتی داشته باشن. ما تو سفربازی برات این امکان رو فراهم کردیم که بتونی اقامتگاههای اطراف اماکن گردشگری رو پیدا کنی. تا هم مشکل رفت و آمد نداشته باشی و هم تو زمانت صرفهجویی کنی. کافیه به بخش به سایت سفربازی بری و روی دکمه “اقامتگاه اطراف من” کلیک کنی و اقامتگاه مدنظرت رو انتخاب کنی به همین راحتی!😊