کشور عزیز ما از زمان‌های دور مهد آیین‌ها، مراسم و جشن‌های باشکوه بوده. همواره ایران و ایرانی را در جهان با نام جشن‌های آیینی می‌شناختن. در طی نیم قرن اخیر و به خاطر پاره‌ای از مصادیق، این جشن‌ها کمرنگ‌تر شدن و جای خود را به مراسم مذهبی دادن. با همه این‌ها جایگاه جشن و شادمانی همواره در بین ایرانیان ارج نهاده شده. در این مطلب قصد دارم چند نمونه از جشن ها و مراسم ایرانی را براتون توضیح بدم. شاید آشنایی دوباره با این اسامی راهی تازه برای برگزاری اون رو هم ایجاد کنه.

یکی از راه‌های شناخت فرهنگ ایرانیان، برگزاری جشن ها و مراسم ایرانی بوده است. شما در این مراسم با شیوه‌های آداب و رسوم شهرها، قبایل و قومیت‌های مختلف ایرانی آشنا می‌شید و می‌تونین اطلاعاتی در مورد تاریخچه و فرهنگ هر شهری به دست آورید. با اینکه در طی سال‌ها برگزاری این مراسم دچار تغییراتی شدن، اما شرکت یا مطالعه این جشن‌ها شما را با ماهیت این سرزمین آشنا خواهد کرد. با ما در سفربازی همراه باشید تا در مورد شیوه برگزاری این مراسم بیشتر بدونین.

تاریخچه برگزاری جشن ها و مراسم ایرانی

انواع جشن های ایران باستان و مراسم ایرانی بسیار باشکوه هستند هر کدوم می‌تونن ایده و داستانی منحصر به فرد داشته باشن. برخی از این مراسم مانند نوروز، چهارشنبه سوری، یلدا و جشن سده نام‌های آشناتری هستند و در اکثر شهرها برگزار می‌شن. یکی از علل اصلی برگزاری جشن‌های ماهانه این بود که در آن دوران هر روز از ماه نام خاصی داشت و یک روز در ماه با نام برج یکی می‌شد. در اون روز حتما جشنی برگزار می‌کردن.

جشن‌هایی مانند فروردینگان، اردیبهشتگان، خردادگان و … همه به این دلیل برگزار می‌شدن. در واقع هر جشن یک مناسبت مقدس هم در پی خود داره. بیشتر این آداب و رسوم و مراسم از آیین زرتشتی وام گرفته شدن. به اشتراک گذاشتن غذاها و نوشیدنی‌ها و دورهمی‌های دوستانه از میراث همیشگی این دین به شمار می‌ره. در واقع این اعیاد و مراسم یادگاری از آیین زرتشت به شمار می‌رن.

مهم‌ترین جشن‌های ایران باستان و فلسفه به وجود آمدن آنها

برخی از جشن ها و مراسم ایرانی در بین مردم محبوب‌تر و پرطرفدارتر هستن. چند نمونه از جشن های ایرانی باستان رو که نشان از فرهنگ و میراث این منطقه دارن براتون توضیح می‌دم. اگر برای نوروز قصد دارید سری به شهرهای شمالی بزنین، می‌تونین رزرو هتل رامسر رو از سفربازی انجام بدید.

جشن فروردگان

یسنه یا یسنا در زبان پهلوی به معنای جشن، شادی، عبادت و ستایش به شمار می‌ره. جشن نوروز یکی از جشن های ایران باستان و از هفت جشن مهم ایرانی‌ها بوده که بعد از ظهور اسلام شش تای اون‌ها از بین رفته و تنها نوروز باقی مونده. دوران امپراطوری ساسانی تمام این هفت جشن برگزار می‌شدن.

در تقویم اوستایی روز نوزدهم هر ماه با نام فروردین شناخته می‌شه. در زمان قدیم مردم معتقد بودن که روح درگذشتگان باید در جشن و شادی نوروزی در کنار خانواده باشه، به همین دلیل رسم بود که مردم سر مزار عزیز درگذشته خود برن و جشن رو کنار اون برگزار کنن. البته این مراسم هنوز هم در بین بسیاری از خانواده‌ها برگزار می‌شه. دیدن اهل قبور در پنجشنبه آخر سال یا رفتن سر مزار هنگام سال تحویل هنوز هم بین خیلی از مردم رواج داره. جشن فروردینگان در نوزده فروردین برگزار می‌شد.

در ایام نوروز رزرو هتل مشهد و سفر به مشهد مقدس بسیار جالب خواهد بود. هتل های مشهد رو از سفربازی رزرو کنید.

جشن اردیبهشتگان

برای خودم که الان دارم این مقاله رو می‌نویسم هم جالبه که بدونم هر کدوم از این روزها با چه اسامی نامگذاری شدن. مثلا روز سوم هر ماه در تقویم اوستایی با نام روز اردیبهشت نامگذاری شده. در این مراسم رسم بر این بود که مردم برای جمع‌آوری گل و گیاه به طبیعت می‌رفتن و روز بعد به نام اردیبهشتگان رو برای تجلیل از درستکاری جشن می‌گرفتن.

مردم باستان اعتقاد داشتن که روز دوم اردیبهشت مال فرشته صداقت و پاکیه. مردم با برگزاری این جشن ها و مراسم ایرانی به خود یادآوری می‌کردن که همواره صادق و درستکار باشن. از آیین‌های این جشن پوشیدن لباس سفید بود که نماد پاکی‌ست.

جشن خردادگان

ششمین روز از ماه خرداد هنگام برگزاری جشن خردادگان و یکی از جشن های ایرانی به شمار می‌ره. یکی از مهم‌ترین کارهایی که این روز انجام می‌دن رفتن به کنار رودخانه‌ها و دریاها در کنار خانواده و برگزاری مراسم دعایی در مدح اهورامزدا است. این جشن یک روز شاد مانند روز طبیعت خواهد بود.

این جشن در واقع برای گرامیداشت آب برگزار می‌شه. زیرا در دین زرتشت آب رشددهنده تمام موجودات هستی به شمار می‌ره. در این روز شست‌وشوی بدن، حفر چاه و ایجاد کانال‌های آبی جدید اولویت داره و مقدسه.

جشن تیرگان

جشن تیرگان که اسم اون رو شاید بیشتر شنیده باشین یه جشن تابستونیه که هر سال در ۱۳ تیر برگزار می‌شه. در این جشن مراسم آب‌پاشی، رقصیدن، آواز خواندن و آرزوی سالی پر از بارندگی برگزار می‌شه. در این روز غذاها و شیرینی‌های ویژه‌ای سرو می‌شه. این جشن هنوز در شهرهای یزد، کرمان، مازندران و همچنین شهر فراهان برگزار می‌شه.

جشن امردادگان

جشن امردادگان ۱۲۷ روز بعد از عید نوروز برگزار می‌شه. امردادگان در فارسی به معنای بی مرگ است. این جشن بیش از ۴۰۰۰ سال قدمت داره و زرتشتیان اون رو برگزار می‌کردن. امردادگان روز هفتم مرداد برای گرامیداشت فرشته جاودانگی و بی‌مرگی برگزار می‌شه که مسئول نگهبانی از جهان و گیاهانه.

جشن شهریورگان

مراسم شهریورگان از جشن ها و مراسم ایرانی که به نام آذر جشن هم معروفه و روز چهارم ماه شهریور برگزار می‌شه. شهریورگان روز پدر باستانی هم به شمار می‌ره و یکی از همان جشنواره‌های آبی ایرانیان بوده.

شهریورگان از نظر تاریخی مصادف با زادروز شاه داراب (داریوش) و حضرت مانی است. برخی مراسم این جشن آتش روشن کردن و به اشتراک گذاری غذاها با نیازمندانه. در تابستان با اجاره کلبه از سفربازی هر آنچه نیاز دارید دریافت کنید.

جشن مهرگان

یکی از مهم‌ترین جشن ها و مراسم ایرانی جشن مهرگان نام داره که در اوایل پاییز برگزار می‌شه. بر اساس تقویم اوستایی سال به زمستان و تابستان بزرگ تقسیم می‌شده. به همین دلیل نوروز جشن شروع گرما و مهرگان جشن شروع سرما بوده. این جشن دو روز برگزار می‌شده؛ روز ۱۶ مهر جشن خواص و بزرگان بوده و ۲۱ مهر برای عموم مردم. همچنین ۲۱ مهر روز پیروزی کاوه آهنگر و فریدون بر ضحاک ماردوش بوده.

جشن آبانگان

در ایران باستان روز دهم آبان رو جشن آبانگان برگزار می‌کردن. این جشن برای گرامیداشت الهه آب یا همان آناهیتا برگزار می‌شد. آناهیتا نماد پاکی روی زمینه. ایرانیان چهار عنصر اصلی را می‌ستودند برای همین اون‌ها رو پاکیزه می‌دونستن و به الهه‌ها نسبت می‌دادن.

جشن آذرگان

آذر به معنای آتش در فارسی امروزیه. در فرهنگ ایرانی، آتش عنصری مقدس در جهانه؛ زیرا گرما، نور و حیات تولید می‌کنه. جشن آذرگان در روز نهم ماه آذر برگزار می‌شه. یکی از مهم‌ترین آیین‌ها رفتن به آتشگاه‌ها و روشن‌کردن آتش بوده.

جشن دی‌گان (خرم روز)

نخستین روز در دی‌ماه خرم روز نام داره. دی یکی از صفت‌های پروردگار بوده و اون‌ها سردترین ماه سال رو به نام اهورامزدا نامگذاری کردن و جشن می‌گیرن. مراسم دیگان در طولانی‌ترین و تاریک‌ترین شب سال برگزار می‌شه.

جشن بهمنگان

جشن بهمنگان در دومین روز از بهمن‌ماه که به نام یکی از الهه‌های آسمانی بوده برگزار می‌شده. این فرشته زرتشتی نماد خردمندیه. همان طور که گفتیم هر بار که در تقویم اوستایی روز و ماه با هم یکی می‌شد جشن می‌گرفتن. در این روز مردم از خوردن گوشت جلوگیری می‌کردن.

جشن سپندارمذگان

مردم ایرانی همیشه جایگاه ویژه‌ای برای عشق، چه در ادبیات و چه در زندگی واقعی قائل بودن. مدت‌ها پیش از شکل‌گیری روز والنتاین روز عشق برای ابراز علاقه به زنان در ایران وجود داشته. این روز را سپندارمذگان و از جشن های ایرانی باستانی می‌نامند و روز پنج اسفند برگزار می‌شه.

در بین این جشن ها و مراسم ایرانی، برگزاری جشن نوروز، چهارشنبه سوری، جشن سده، شب یلدا و جشن نوسره از جشن‌های بزرگ دیگری بوده که برخی از اون‌ها هنوز هم در برخی شهرها برگزار می‌شه. جشن سده در روز ده بهمن برگزار می‌شه که در اهمیت نور و آتشه. زرتشتی‌ها معتقد بودن که با گرما و نور به جنگ سرما می‌رن. این جشن هنوز در یزد برگزار می‌شه.

جشن نوروز

معروف‌ترین و بزرگ‌ترین جشن های ایرانی ها که برای هر کسی آشناست نوروزه. همون طور که می‌دونین از دوران باستان این جشن در ایران برگزار می شده و یکی از زیباترین مراسم در آیین باستان به شمار می‌ره که در طی همه این سال‌ها پابرجا مونده و از بین نرفته. در واقع می‌توان گفت که خاستگاه نوروز در مناطق وسیعی در آسیا و دیگر نقاط جهانه که هر ساله جشن می‌گیرن. فصل نو شدن زمین و آغازی دوباره برای همه ایرانیان و بیشتر مردم جهان مقدسه.

جشن شب یلدا

یکی از جشن‌های مهم در تقویم ما ایرانیان، جشن شب یلدا است؛ در واقع چندین هزار ساله که ایرانیان آخرین شب پاییز رو که بهش یلدا می‌گن و بلندترین و تاریک ترین شب سال لقب گرفته تا شروع اولین اشعه های آفتاب، بیدار می ‌مونند و در کنار اعضای خانواده، فامیل و دوستان خود جشن و پایکوبی می‌کنند تا بر اندوه غیبت خورشید غلبه کنن و این نکته رو به خودشون یادآوری کنن که باز هم صبح می شه این شب و باز می شه این در.

ایرانیان از گذشته های دور تا به امروز با میوه‌هایی مانند انار، خرمالو، هندوانه، سیب، در کنار صرف آجیل و خواندن غزلی از حافظ از مهمانان خود پذیرایی می کردند.

جشن سده

جشن سده بزرگ ترین جشن آتش و از جشن­ های باستانی ایران به شمار می‌ره که هر سال ۱۰ بهمن برگزار می‌شه. در سال های دور رسم بر این بود که مردم با  همراهی هم هیزم جمع می‌کردن و بالای بام خونه‌ها یا بالای کوه آتش روشن می‌کردن. آتش در ایران همیشه نماد نور و انرژی بود.

بر اساس اسناد کهن جشن سده یک جشن مذهبی نبوده و همواره جشن آتش افروزی بوده؛ جشنی ملی که نمادی از همکاری مردم بود. آتش نماد نوری از جانب خداوند به شمار می‌ره.

در گذشته، در ایران باستان، وقتی مردم هیزم‌ها رو در یکجا جمع می‌کردن، نزدیک غروب آفتاب، موبدان سپیدپوش زرتشتی با مشعل‌هایی که تو یه دست نگه داشته بودن در کنار هم و دیگر جوانان دور خرمنی از هیزم و آتش می‌چرخیدن و نیایش می‌کردن. این مراسم هنوز هم در بین زرتشتیان برگزار می‌شه.

جشن چهارشنبه سوری

یکی از انواع جشن های ایرانی از دوران باستان تا به امروز چهارشنبه سوری بوده است. این جشن در شب آخرین چهارشنبه سال برگزار می شود. دلیل برگزاری این جشن به داستان سیاوش در شاهنامه برمی گرده. روزی که سیاوش برای اثبات پاک بودنش از میان آتش گذشت در چنین روزی بوده است. مردم ایران از زمان قدیم همواره این مراسم را پاس داشته‌اند.
ایرانیان هر سه شنبه آخر سال با برافروختن آتش و پریدن از روی آن به استقبال جشن بهاری نوروز می رن. مردم در این روز برای دفع بلا و برآورده شدن آرزوهایشان از روی آتش می پرند و برای خود آرزوی سلامتی و سالی پر از قرمزی و گرمی آتش می کنن.

جشن نوسره

همون طور که می دونین ایرانیان خدای احد و واحد رو می‌پرستیدن و باور داشتن که وجود خدا از دو عنصر متضاد تشکیل شده. تاریکی و روشنایی، بدی و خوبی، ثواب و گناه، خیر و شر عناصر متضادی هستند که همیشه متضاد و با هم در جدل هستن.
ایرانیان باستان باور داشتن برای دور کردن اهریمن باید از عناصر طبیعی مانند آتش و آب استفاده کنن تا اهریمن از زندگی اون‌ها دور بشه.  جشن نوسره دقیقا در روز ۳۵ زمستان برگزار می‌شد و پیش‌درآمدی برای جشن سده در بهمن بود. جشن سده در چهلمین روز زمستان و ۵ روز بعد از جشن نوسره برگزار می‌شه. در واقع بزرگان و روحانیان همراه با مردم در جشن نوسره، برای جشن سده آماده می شدن. جشن ها و مراسم های ایرانی پر از شور و حرارت زندگی بوده و هستن.

آیین و رسوم جشن نوسره

در این روز مردم در کنار هم جمع می‌شدن و در هر کوچه از شهر آتش برپا می‌کردن و برای دوری از اهریمن دعا و نیایش می‌کردن. یکی از دلایل آتیش روشن کردن در این روز برمی‌گرده به اینکه آریایی‌ها از سرما و تاریکی هراس داشتن و اون رو یک نمادی از اهریمن می‌دونستن. برای همین نور و گرما دلیل خوبی برای شکست اهریمن و ادامه زندگی بود. این جشن از جشن های اصیل ایرانی هنوز هم در شهرهای یزد، کرمان و مازندران برپا می‌شه.

سخن آخر

یکی دیگر از جشن های مهم ایرانیان جشن آبانگاه می باشد. فراموش نکنیم که یکی از مهم‌ترین بخش‌های هویت یک جامعه، زنده نگه داشتن مراسم، جشن های اصیل ایرانی و جشن‌های تاریخی مردمه. در زمان قدیم مردم این آیین‌ها رو گرامی می‌داشتن و هنوز هم ارزش خیلی زیادی در بین ایرانی‌ها داره. امیدواریم که هر چه بیشتر در برپایی این جشن ها و مراسم ایرانی بکوشیم و سعی کنیم به اصل خودمون برگردیم. مردمی که زمین و هر آنچه در اون آفریده شده بود، ستایش می‌کردن و برای قدردانی ازش جشن می‌گرفتن.