دریاچه گهر لرستان، فیروزه زیبایی که از دل کوه بیرون زده
ای کاش میتونستید چشمهاتون رو ببندید تا این پاراگراف رو با صدای خودم براتون بخونم و شما اون منظرهای که میخوام به تصویر بکشم رو تصور میکردید و میدید چقدر زیبایی توی این دنیاست که هنوز خیلیهاش رو نتونستید از نزدیک ببینید. مثلا براتون میگفتم آروم چشمهاتون رو ببندید و تصور کنید روی یه تکه سنگ نشستید در حالی که باد خنکی گونههاتون رو لمس میکنه و با لطافت دستی به موهاتون میکشه، روبهرو یه دریاچهی فیروزهای رنگ جوری بهتون خیره شده که مطمئنید حرفها برای گفتن داره. دورتادور دریاچه رو سرسبزی چمن و گلهای اطرافش دربرگرفته و زیبایی دریاچه رو چندین برابر کرده. درست همون جایی که نشستین، همون تکه سنگ، نقطه مقابل کوهیه که دست به کمر از این نگین فیروزهای محافظت میکنه و هواش رو داره. کوه، فقط به کمر راست کردن خودش کفایت نکرده و حالا دامنش رو تا زیر پای تو هم ادامه داده. سقف آبی آسمون با ابرای تیکه تیکه سفیده، تا بالای سر دریاچه اومده و داره خودش رو توی اون آبی فیروزهایه شفاف، آرایش میکنه. این همه قشنگی دریاچه گهر لرستان فقط میتونه باشه که تابستونا بدجور دل از مردم دیارش میبره.
توی این متن از مجله گردشگری سفربازی میخوام براتون از دریاچه گهر لرستان بگم. از اینکه این دریاچه کجاست و چطوری میتونید یه این همه زیبایی دست پیدا کنید. اینکه اگه به لرستان رفتید و دریاچه رو از نزدیک دیدید حالا وقتشه که به چه جاهای دیدنی سر بزنید. راستی، اگه اهل لرستانی یا اینکه این زیبای فیروزهای رو از نزدیک دیدی، میشه برامون بگی چی بیشتر از همه تو رو جذب کرد؟
چی شد که خداوند این زیبای بینظیر رو به لرستان هدیه داد؟
خیلی عجیبه اگه بدونید سالها دریاچهای به اسم دریاچه گهر لرستان وجود نداشت و این منطقه فقط یه سبزی بیانتها بود. شاید جایی که عشایر به اونجا کوچ میکردن و چادرهاشون رو یکییکی برمیافراشتن. جایی که چوپان، صبح زود از خواب بیدار میشد و گوسفندهاش رو راهی کوه اشترانکوه میکرد تا از تمام اون گیاههای دارویی نوشجان کنه و بعد هم با کره و خامه، اون عطر و بو رو تقدیم به آدما کنه. جایی که صدای نی توی علفزارها میپیچید و آروم آروم ستارهها خودشون رو نشون میدادن و وقت خوابیدن بود تا بلافاصله دوباره سحر با خنکای دلپذیرش، سر برسه.
اما یه روزی از همین روزا، زمین تصمیم گرفت یه خمیازه بلند بکشه و بخشی از زمین برای همیشه درش رو به روی مردم این خطه باز کرد. جایی زلزله و گسل زاگرس، جوری عمیق شکاف ایجاد کرد که آب از قعر زمین بیرون زد و این دریاچه زیبا رو به مردم هدیه داد. درسته، یه زلزله یه دریاچه شد. این نشون میده، در پس تمام اتفاقات بد زندگی همیشه تلخی و ناکامی نیست. یهجایی هم هست که اینجوری دریاچهای درست میشه که میشه قلب آدمای یه سرزمین. خلاصه اینکه الان یه دریاچه خوشگل داریم که در ارتفاع ۲۳۶۰ از زمین واقع شده و تابستونا جون میده واسه کمپ زدن و هندونه خوردن.
حیفه این طبیعت بیهمتا رو به خوبی نشناسیم
خوبه بدونید که این دریاچه چون خیلی بزرگ بوده، مردم تصمیم گرفتن اونو به دو بخش تقسیم کنن و واسه هر بخشش یه اسم جداگونه بذارن. درواقع، دریاچه گهر شامل دو بخش گهر بزرگ (کله گهر) و گهر کوچک (کره گهر) میشه. دریاچه گهر بزرگ که عرض اون بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ متره و طولش به ۱۸۰۰ متر میرسه، همون جاییه که هر سال کلی آدم رو به سمت خودش میکشونه که برن و یادگاریهای زیبایی از خودشون به جا بذارن، البته تو گوشیهاشون نه تو طبیعت.
چیزی که باعث شده این دریاچه همیشه آب داشته باشه اینه که، بارش سالانه این منطقه اغلب بهشکل برف و حدود ۵۰۰ تا ۹۰۰ میلیمتره که خوب تو فصول سرد سال، باعث یخ زدن سطح دریاچه میشه و مناظر خیلی قشنگی رو به طبیعت هدیه میده. شما فک کن، اون فیروزه قشنگ، یههو میشه عین مرواریدی که بین کوههای برنزی جاخوش کرده.
دریاچه گهر کوچیک با وسعت تقریبی پنج هکتار، حدود دو کیلومتر با گهر بزرگ فاصله داره. عمق این دریاچه بهحدی کمه که با کمی دقت میتونید ماهیهای کف اون رو ببینید. صدای شلپ شلپ کردن ماهیها کف دریاچه وقتی که با صدای جیرجیرک اون مطقه با هم ادغام میشه، یه جوری آرامش رو تو وجودتون تهنشین میکنه که خیلی بعیده تا مدتها همزدن روزگار بتونه این تهنشینی رو بیاره رو از بین ببره. اون حال خوش دریاچه گهر لرستان، حالا حالاها تو دریای وجود شما، حل و ناپدید نمیشه.
با اینکه شنا کردن توی دریاچه گهر وسوسهانگیز به نظر میرسه، اینو باید بدونید که خیلی کار خطرناکیه و میتونه منجر به مرگ بشه. به همین دلیل مدیریت مجموعه و اداره محیطزیست استان لرستان شنا کردن توی دریاچه گهر لرستان رو ممنوع کردن. سعی کنید خیلی واسه آبتنی کردن پافشاری نکنید و از همون راه دور، از تموم زیبایی که میبینید لذت ببرید. فکرش رو بکنید، اون حال خوبی که میتونید از این طبیعت زیبا دریافت کنید، با یه اتفاق ناگوار جایگزین بشه و واسه همیشه پی ذهنتون بمونه.
آب دریاچه از طریق رودخونه تاپله تامین میشه که آب شفاف و بسیار خنک اون در ابتدا به دریاچه کوچیک و در ادامه با طی مسافتی کوتاه به دریاچه گهر بزرگ میریزه. آب دریاچه گهر بزرگ هم خیلی شفافه؛ بهطوری که در بعضی جاها امکان دیدن کف آب و حتی رفتوآمد ماهیها هم وجود دارد. همین شفافیت باعث شده که آب اون توی بازتاب نور خورشید، به رنگ فیروزهای دربیاد.
آخه دقیقا این شکلیه که، آسمون یه نگاهی به آینه شفاف دریاچه گهر لرستان کرده و با خودش گفته این شفافیت یه چیزی کم داره. همون موقع، رنگ فیروزهای خودش رو به آب عاریه داده و یه نگین فیروزهای آبی خیلی خوشگل وسط کوهها درست شده. اگه بخوایم صادق باشیم باید قبول کنیم که، دریاچه گهر لرستان بیشتر زیباییش رو وامدار زیبایی آسمون اون منطقهاس که همیشه آبی و تمیزه. درست مثل ماه که نورش رو از خورشید گرفته و همیشه قدردان این سخاوته، دریاچه گهر لرستان هم با اون لبخند زیبا، سالهاست که داره بدون خستگی به پیشواز آسمون و ابرهاش میره.
دریاچه گهر لرستان توی ضلع غربی و شرقیش ساحل ماسهای داره و تو سایر قسمتای دیگه، ساحل صخرهایه. یکی از چشماندازهای خارقالعاده دریاچه رو به جنگلی پرپشته که در قسمت پایین و بالای دریاچه، جلوهای باشکوه بهش داده. حقیقتا اینه که انقدر براتون تنوع ایجاد کرده که اصلا نمیتونید شاکی باشید که جایی واسه عکس گرفتن یا نشستن نیست. دوست داشتید کنار دریاچه بشینید به راحت میتونید روی ساحل نرم و صاف سنی استراحت کنید. البته اون صخرهها هم برای عکس گرفتن، خیلی خوشگلن. من پیشنهادم اینه عکسای این منطقه رو به هیچ عنوان از دست ندید.
تا حالا یه انگشتر با نگین فیروزهای و قرمز کنار همدیگه دیدید. تا حالا پی بردید که این انگشتر با اون نگین چقدر خوشگل بوده و این ترکیب رنگ چقدر خیرهکنندهاس. پس حالا، شاید جالب باشه که بدونید، درهای فوقالعاده زیبا به اسم «دره نیگاه» در نزدیکی دریاچه گهر هست که تو فصل بهار پوشیده از شقایقهای رنگی و لالههای واژگون میشه و میتونید از چشمانداز خیرهکننده اون نهایت لذت رو ببرید. درواقع، طبیعت توی این منطقه یاقوت و فیروزه رو کنار هم به مردم لرستان هدیه داده که بدونن چقدر برای خداوند عزیز بودن.
چی شد که دریاچه گهر لرستان کشف شد و کی اونو پیدا کرد؟
گویا، روزی روزگاری بانویی انگلیسی به نام «ایزابلا لوسی بیشاپ» تو سال ۱۸۹۰ میلادی برای یه مدت زمان سه ماه، مشغول تحقیق توی این منطقه بوده و ۱۰۰۰ کیلومتر راهپیمایی کرده بوده واسه همین تحقیقاتش. اینکه این بنده خدا رو چی داشته تحقیق میکرده رو نمیدونم ولی تهش این شد که ایشون برای ما دریاچه گهر لرستان رو کشف کردن. حالا با تمام این حرفا و اینکه خیلیا معتقدن این مادمازل واسمون دریاچه رو پیدا کردن، اسناد معتبر تاریخی نشون میدن که زمینشناسی اتریشی به نام «آ-رودلر» نخستین کسی بوده که در سال ۱۸۸۸ میلادی موفق به کشف دریاچه شده. یه عبارتی، بین علما فعلا جنگی هست که انگلیس دریاچه گهر لرستان رو کشف کرده یا اینکه یه آقای اتریشی؟ حالا یه چیز دیگه هم هست آخه، اینکه قدیمیترین تصویر این دریاچه توسط ژان ژاک دومرگان، سیاح فرانسوی، در سال ۱۸۹۱ میلادی گرفته شده. این یعنی چی؟ یعنی اینکه، اصلا ممکنه کار اون دو تای قبلی نباشه و این مرد فرانسوی وقیت دل به اشترانکوه زده بوده، دریاچه رو دیده و گفته بهتره یه عکس توی این منطقه داشته باشم.
دریاچه گهر لرستان رو پیدا کردید؟ نه؟ اینجا رو بخونید
دریاچه گهر از جاهای دیدنی دوروده و توی منطقه حفاظتشده اشترانکوه و در جنوب شرق دورود در استان لرستان، به زیبایی هرچه تمامتر، خودنمایی میکنه. دریاچه دائمی گهر در سمت غربی اشترانکوه، جنوب گردنه پنبهکال و تنگه تاپاله و شمال شرق کوه سرسبز واقع شده. فاصله خرمآباد تا دریاچه گهر، ۱۲۰ کیلومتر و فاصله دورود تا دریاچه، ۳۵ کیلومتره.
البته، در صورتی که از سمت الیگودرز راهی گهر شده باشید، اول به گهر کوچیک میرسید و در ادامه مسیر و با حدود ۴۰ دقیقه پیادهروی با دریاچه گهر بزرگ در مرز شهرستان دورود مواجه میشید؛ اما اگه از طرف دورود حرکت کنید، اول دریاچه گهر بزرگ رو میبینید.
بخوام دقیقتر بهتون آدرس بدم بدونید که، استان لرستان، منطقه حفاظتشده اشترانکوه، در مرز الیگودرز، دورود و ازنا آدرس دقیق دریاچه گهر لرستانه.
به دریاچه گهر لرستان رفتیم، چه تفریحاتی میتونیم داشته باشیم
من که میگم، همین که کنار دریاچه بشینید و توی ساحل باشید خودش یه تفریح خیلی خوبه و مفرحه اصلا نیازی به کار دیگهای نیست. ولی خوب بازم مردم این منطقه همینجوری بیکار ننشستن و کلی تفریح واسه هر سلیقهای فراهم کردن.
- قلابهاتون رو ببرید که میتونید ماهیگیری کنید
توی دریاچه گهر لرستان چیزی که خیلی زیاده، ماهی قزلآلای رنگینکمان و خال قرمزه. پس یادتون باشه اگه به ماهیگیری علاقه دارید حتما باید مجوز صید ماهی رو از واحد محیطزیست غرب دریاچه بگیرید و بعد اقدام کنید واسه ماهیگیری کردن. فقط حواستون باشه خیلی به آب دریاچه وارد نشید و روی سخرهها بایستید و ماهی دلخواهتون رو بگیرید.
- لباس شنا با خودتون نبرید که نمیتونید شنا کنید
شنا کردن توی این دریاچه ممنوعه؛ چون بافت سطح خاک اون به شکلیه که شناکردن توی اون میتونه منجر به مرگ بشه؛ نمیخوام خیلی تلخش کنم ولی یکی از هموطنان در سال ۱۳۸۶ توی این دریاچه غرق شد و علیرغم جستجوهای زیاد، جسدش ۹ سال بعد و در سال ۱۳۹۵ از آب بیرون اومد.
- اگه قایق بادی دارید با خودتون ببرید واسه قایقسواری کردن
چی لذتبخشتر از اینکه روی آب شفاف این دریاچه تو قایق نشسته باشید و بتونید زیر آب رو راحت ببینید. ماهیها جوری حرکت میکنن که میبینید اونا هم از دیدن شما حسابی خوشحال هستن. قایقسواری با قایق بادی یکی از تفریحهای مفرح دریاچه گهر لرستانه که میتونید روح و روانتون رو حسابی جلا بدید. برای این منظور باید تجهیزات قایق بادی رو همراه خودتون داشته باشید.
- دوربینتون رو با خودتون ببرید که قراره کلی عکس زیبا بگیرید
شما بلوط ببینید یاد کدوم کارتون میافتید؟ منطقه دریاچه گهر پوشش گیاهی متنوعی داره و از بلوط و پسته وحشی و چنار گرفته تا انجیر، زبان گنجشک، سیب، زالزالک، کنار کهور، گلهای لاله واژگون، شقایق و لاله وحشی تاج خروسی حسابی اطرافتون دیده میشه. به خاطر همینم پیادهروی در اطراف دریاچه و لذتبردن از این طبیعت دیدنی، قطعا برایتون دلچسب و بهیادموندنیه؛ اگه یه دوربین عکاسی با خودتون داشته باشید کلی عکس خیلی زیبا میتونید بگیرید. هم عکس توی آب هم عکس توی جنگل.
- شما حتی میتونید تو این منطقه کوهنوردی کنید
کوههای اطراف دریاچه گهر لرستان شیب خیلی تندی ندارن و هر کسی با هر توانی میتونه برای کوهنوردی توی این منطقه اقدام کنه. توی کوههاش پر از گیاههای داروییه برای همینم حین راه رفتن میتونید کلی گیاه دارویی بچینید. فقط قبل از استفاده حتما اونا رو به عطاری ببرید و مشورت بگیرید. با توجه به قرارگیری دریاچه تو منطقه کوهستانی اشترانکوه، اگه علاقهمند به کوهنوردی و طبیعتگردی هستید و امکانات لازم رو در اختیار دارید، میتونید از این فرصت بینظیر نهایت استفاده رو ببرید و خاطره خوشی رو برای خودتون رقم بزنید؛ هرچند که مسیر منتهی به دریاچه، خودش یه کوهنوردی جانانه و چند ساعتهاس.
اگه به دریاچه گهر لرستان رفتید، این قسمتای شهر رو از دست ندید
اگه برای دیدن شهر لرستان به این منطقه سفر کردید، بعد از اینکه دریاچه گهر لرستان رو دیدید حتما برای دیدن این مناطق هم برنامهریزی کنید، حیفه که تا اینجا رفتید و اینجاها رو نبینید.
قلعه فلکالافلاک
قلعه فلکالافلاک یکی از پر رمز و رازترین آثار باستانی به جا مونده از دورههای مختلف تاریخیه که کاوشهای باستانشناسی و بررسی کارشناسان در طول زمان، بخشی از اسرار این قلعه رو روشن کرده. چاه قلعه فلکالافلاک مرموزترین بخش این قلعه به شمار میره. احتمال وجود قنات زیر این چاه تقویت وجود داره. این چاه یکی از معدود چاههای دستکند توی صخرههای آهکیه که آب مورد نیاز ساکنان خودش رو کاملا تأمین میکرده.
دریاچه کیو
قبلا محل این دریاچه چشمهای به نام سراب کیو بود که الان هم بخش اعظم آب کیو رو تشکیل میده. این دریاچه در دوران شهرداری علی محمد ساکی ساخته شده. علی محمد ساکی، بهسازی پتانسیلهای موجود در محل، مکانی توریستی و تفریحی در بافت شهری ایجاد کرده. ظاهر فعلی دریاچه کیو توی همون زمان و با در نظر گرفتن استانداردهای لازم ساخته شده و امکانات رفاهی چون مهمانسرای جهانگردی و شهربازی در اطراف اون درست کردن.
آبشار آفرینه
آبشار آفرینه از این نظر منحصربهفرد و خوشگله که آب اون از بین شیارهای صخرههایی پهن به پایین میریزه و تصویری رویایی خلق میکنه؛ شیارهایی که عرض آبشار رو ناپیوسته کردن. علاوه بر این، برخلاف سایر آبشارهای لرستان که اغلب فصلی هستن و فقط برای مدت کوتاهی در سال جریان دارن؛ آبشار آفرینه چهار فصله و در تمام طول سال حوضچهای پرآب داره. همچنین این آبشار یکی از پرآبترین آبشارهای ایران محسوب میشه که بهگفته مردم بومی تاکنون خشک نشده.
آبشار گریت
آبشار گریت یکی از زیباترین آبشارهای لرستان به حساب میاد که در درهای خوش آبوهوا و در میان انبوه درختان جنگلی چون بلوط، زالزالک و مو قرار داره. این آبشار در اثر عبور رودخونه ترس گریت از روی ناهمواریها به طرف رودخونه سزار به وجود اومده و از سه آبشار کوچیک و بزرگ تشکیل شده که در فاصله دو کیلومتری از یکدیگر قرار گرفتن.
غار کلماکره
داستان غار کلماکره از ابتدا تا انتها پر از رمز و رازه و روایتهای مختلفی درباره اون وجود داره. قدمت این غار به حدود ۲,۷۰۰ سال پیش برمیگرده و برخی معتقدن که این مکان، مدفن ثروت پادشاهان ساسانی بوده و یکی از مهمترین خزائن حکومتهای ایران باستان مثل هخامنشیان و ساسانیان در این غار نگهداری میشده. عدهای دیگه این غار رو مربوط به دوران نوعیلامیان و ماقبل هخامنشیان میدونن و میگن که این گنجینه، میراث یا هدایای پادشاهان متعدده.
حمام گپ خرمآباد
این حمام به وسیله چند تا پله ارتباطی از خیابون مجاور (خیابون حافظ) به سربینه مرتبط میشه که در حدود سه متر از سطح خیابون پائینتره. در گوشه شمال شرقی ورودی حمام گرم (در حد فاصل حمام گرم و حمام سرد) فضایی کوچیک با پوشش تاقی ساخته شده که بخشی از اون جهت استقرار دلاک و بخشی دیگه جهت انجام کارهای نظافتی تعبیه شده. حمام گپ (حمام آسیا) مربوط به دوره صفویهاس.
آبشار نوژیان
تماشای آبشاری بلند و زیبا در دل طبیعت بسیار دلانگیز و و دلچسبه؛ بهویژه اگه مسیری طولانی رو تا رسیدن به اون طی کرده باشید؛ اون وقت صدای شنیدن رقص بازی آب و صخره خستگی رو از تنتون بیرون میبره. یکی از مواردی که آبشار نوژیان بابت اون شهرت داره، وجود گیاهان دارویی در اطراف خود آبشار و بالای کوه تافه که باعث میشه مردم زیادی تنها به همین علت به این منطقه سفر کنن. کسانی که به این آبشار سفر میکنن، میتونن از گردشگاه جنگلی نوژیان هم دیدن کنن که بالای کوه تافه.
آبشار بیشه
آبشار بیشه یکی از آبشارهای زیبای استان لرستانه که توی منطقهای کوهستانی و در دامنههای رشته کوه زاگرس جای گرفته. این آبشار تو شهرستان دورود قرار داره. دورود از شمال با شهرستان سربند و از شمال غربی با بروجرد همسایهاس، از شرق هم به ازنا، از جنوب به الیگودرز و از غرب به شهرستان خرمآباد منتهی میشه.
آبشار ونایی
آبشار ونایی توی فاصله ۲۱ کیلومتری شمال غربی بروجرد و در دامنه ارتفاعات گرین واقع شده و از مقاصد گردشگری و جاهای دیدنی بروجرد به شمار میاد. وجود چشمهسارهای جوشان مثل «آب سفید»، «دو روزنه» و «طوطیا» توی این منطقه علاوه بر رونق کشاورزی، طراوت ویژهای رو با صدای دلنشین جویبارها در کنار عطر سبزههای بهاری و خنکی نسیم دشتها در مقابل چشم گردشگران به تصویر میکشه. روستای ونایی به عنوان زیستگاهی مناسب برای گونههای جانوری بومی منطقه محسوب میشه و از شکارگاههای مورد توجه شکارچیان و صیادان سالیان گذشته تا الان بوده.
تنگه شیرز
تنگه شیرز از زیباترین جاذبههای طبیعی کوهدشت در جوار رودخونه سیمره، بین استانهای لرستان و ایلامه. این تنگه در فاصله ۵۰ کیلومتری از شمال کوهدشت قرار داره و اطراف اون رو زیباترین چشماندازهای طبیعی پوشوندن. تنگه شیرز در میان صخرههای کوهستانی و در دل درهای عمیق قرار گرفته که جریان آب در اون باعث سرسبزی دوچندان منطقه شده.
بهترین زمان سفر به دریاچه گهر لرستان چه زمانیه؟
اواخر فصل بهار تا اواسط تابستون رو میشه بهترین زمان بازدید از دریاچه گهر دونست؛ هرچند که دریاچه شبهای سردی داره. در واقع اوایل بهار هنوز روی قلههای اشترانکوه، برف وجود داره و هوای سردی بر منطقه حاکمه؛ پس بهتره فکر سفر در این زمان رو از سرتون بیرون کنید یا حتما با تجهیزات زمستونی و آمادگی کامل عازم این منطقه بشید.
از اواسط اردیبهشت، وضعیت آبوهوایی خیلی بهتره؛ بهخصوص در اواخر اردیبهشت تا پایان خرداد که لالههای واژگون و شقایقهای رنگی زینتبخش این مسیر میشه. تابستون با اینکه بهترین زمان برای بازدید از دریاچه گهره؛ بسیار شلوغ میشه. با سردشدن هوا و بارش برف، دریاچه یخ میزنه و عملا دسترسی به این محل برای افراد غیرحرفهای دشواره و به همین دلیل کوهنوردان باتجربه اغلب در این فصل از سال، به دریاچه گهر لرستان میرن و از مناظر زیبای طبیعت سفیدپوش نهایت لذت رو میبرن.
دسترسی به دریاچه گهر لرستان با خودرو امکان نداره و مستلزم چندین ساعت کوهپیماییه. پس، برای اقامت شبانه در ساحل دریاچه باید کیسه خواب، بالش بادی و پاوربانک همراهتون باشه. از دیگر وسایل لازم برای این سفر میشه به عینک آفتابی، ضدآفتاب، لباس اضافه، حوله، مواد غذایی، کمکهای اولیه، کبریت یا فندک، نقشه یا جیپیاس، کلاه گرم، فلاسک چای، کرم دافع حشرات، چراغ قوه و… اشاره کرد.