برخی بناهای تاریخی در اصفهان داستان‌هایی پشت سر خود دارن که در عین جذابیت‌های تاریخی، قصه‌هایی از زندگی واقعی مردم در روزگاران کهن رو توصیف می‌کنن. برخی از اون‌ها با داستان زندگی مردم در روزگار فعلی هم تداعی دارن و اینجاست که وقتی می‌گن مردم تاریخ نمی‌خونن وگرنه اتفاقات مشابه رخ نمی‌داد، یعنی چی. تاکستان ملک التجار در اصفهان یکی از مکان‌های تاریخی در نصف جهانه که شنیدن داستانش می‌تونه بسیار جذاب و عبرت‌آموز باشه. داستان این بنا و تاکستان قدیمی به دوران نادرشاه بر می‌گرده که در ادامه براتون تعریف خواهم کرد.

ماجرای تاکستان ملک التجار در اصفهان چیست؟

اگه در روزهای محرم به اصفهان رفته باشید، کوچه و خیابان‌های این شهر نیمه مذهبی رو پر از دسته‌های عزاداری خواهید دید. تا اینجا فرقی با دیگر شهرهای کشور رو مشاهده نخواهید کرد، اما اگر سری به کوچه پس کوچه‌های قدیمی شهر بزنین، بنایی تاریخی رو در اونجا می‌بینین که مراسم عزاداری در اون با دیگر جاهای اصفهان متفاوت خواهد بود.

دعا و راز و نیاز در مکان‌هایی که خلوص نیت در اون‌ها بیشتره، انرژی مثبت بیشتری رو هم آزاد می‌کنه، در نتیجه همراهی و خلوص نیت در اون بالاتره و حس همدلی بیشتری ایجاد می‌کنه. تاکستان ملک التجار در اصفهان هم داستانی داره که دونستن اون می‌تونه جذابیت این مکان رو در ذهن شما بیشتر کنه.

داستان تاکستان ملک التجار در اصفهان

قصه این بنای تاریخی به دوران نادرشاه بر می‌گرده. قضیه از این قراره که بعد از حمله افغان‌ها به ایران نادرشاه مالیات‌های سنگینی رو برای مردم در نظر می‌گیره و هر کس توان پرداخت این مالیات رو نداشت، به ناچار خونه و زندگی‌ش رو از دست می‌داد. این ماجرا مردم رو تحت فشار گذاشته بود و مردمی که تازه از زیر فشار حمله افغان‌ها جون سالم به در برده بودن، طاقت پرداخت چنین خراج سنگینی رو نداشتن.

 

 

در همین دوران مرد ثروتمندی به نام حاج ملک که در بحرین تجارت و کسب و کاری داشت، به زادگاه خودش در اصفهان بر می‌گرده. وقتی وضعیت زندگی مردم رو می‌بینه، درآمد حاصل از باغ انگور بزرگی رو که داشته به عنوان خراج مردم به دولت پرداخت می‌کنه و به این دلیل تاکستان ملک التجار از همان روزگار نزد مردم عزیز می‌شه. در واقع حاج ملک در اون روزگار سخت، ناجی مردم می‌شه و امید به زندگی رو بین مردم شهر پرورش می‌ده. 

تغییر مالکیت باغ انگور ملک التجار اصفهان

مدتی بعد حاج ملک این تاکستان رو به یکی از نوادگان خود با نام محمد ابراهیم خان مشهور به ملک التجار واگذار می‌کنه. ملک التجار هم تصمیم می‌گیره از این ملک و درآمد اون برای انجام کارهای خیر و ادای نذری استفاده کنه. ابتدا بنای بزرگی در اون می‌سازه و در دهه اول محرم و دهه آخر صفر مراسم عزاداری و پخت نذری برگزار می‌کنه. همچنین در ماه رمضان سفره افطاری برای افراد بی بضاعت پهن می‌شد. در عین حال اگر کسی دوست داشت می‌تونست مراسم عروسی عزیزانش رو در این باغ و بنا برگزار کنه و در عین حال عواید حاصل از فروش تاکستان هم به بچه‌های یتیم می‌رسید.

این داستان تا انقلاب ۵۷ ادامه داشت تا اینکه بعد از انقلاب این ملک به دست سازمان اوقاف افتاد و البته که ارائه نذری و وقف این بنا برای مردم همچنان ادامه پیدا کرده است. تنها مورد اینکه در جریان پهن شدن خیابان‌ها، بخش زیادی از تاکستان در معبر خیابان افتاد و تنها ساختمان این ملک باقی مونده است. مراسم نذری و روضه خوانی در دو دهه اول محرم و آخر صفر همچنان در این خانه برگزار می‌شه. به غیر از اون مردم در تمام طول سال می‌تونن از این بنا بازدید کنن. 

تاکستان ملک التجار

معماری تاکستان ملک التجار در اصفهان

تاکستان ملک التجار مکانی تاریخی و فرهنگی مهمی‌ست که به دلیل معماری سنتی ایرانی و چشم انداز سرسبزش شناخته شده است. این تاکستان از معماری سنتی باغ ایرانی پیروی می‌کنه که اغلب با نام باغ به معنای هماهنگی بین طبیعت و سازه‌های ساخته شده اشاره داره. معماری این بنا دارای دیوارهای آجری یا گچبری، مشبک‌های چوبی و درگاه‌های قوسی به سبک ایرانیه. گنبدها، طاق‌ها و فضاهای آینه‌دار در ساخت و ساز این بنا مهم بوده‌اند. کانال‌های آب برای ایجاد فضایی خنک و همچنین آبرسانی به درختان از دیگر ویژگی‌های معماری تاکستان ملک التجار خواهد بود.

در حالی که باغ‌های انگور در ایران به‌طور سنتی تصاویری از کشاورزی و شراب‌سازی را تداعی می‌کنند، این مکان خاص به عنوان مرکزی برای آیین‌های عزاداری اهمیت مذهبی و فرهنگی پیدا کرده است. در واقع این تاکستان و بنای داخلی اون به کانونی برای جوامع شیعه تبدیل شد تا در مجالس عزاداری به یاد وقایع کربلا و امام سوم شیعیان شرکت کنند.

تعزیه خوانی

مراسم تعزیه خوانی یکی دیگه از مراسمی‌ست که در دهه محرم در این بنا برگزار می‌شه. تعزیه نوعی تئاتر مذهبیه که وقایع عاشورا رو بازسازی می‌کنه. این هنر پرفورمنس یک بخش کلیدی از فرهنگ عزاداری ایرانیان رو نشون می‌ده و برای بازی در نقش‌های امام حسین، خواهرش زینب افرادی انتخاب می‌شدند که در نزد مردم از ارج و قرب زیادی برخوردار بودن. همچنین نقش‌هایی هم برای دشمنان امام حسین، لشکریان یزید هم وجود داشت که برخی دیگر از بازیگران اون رو اجرا می‌کردن. تعزیه به خاطر تأثیر عاطفی قدرتمندش شناخته شده و عمیقاً در حافظه فرهنگی شیعه جا افتاده.

 

 

مشارکت مردم در مراسم و جو جامعه

تاکستان ملک التجار علی‌رغم اینکه مکانی برای کشاورزی به شمار می‌رفت، محل تجمع تعداد زیادی از عزاداران از مردم محلی و حتی سایر مناطق ایران به شمار می‌ره. در طول مراسم با استفاده از بنرهای مشکی، پرچم‌های مذهبی و تزئینات روز عاشورا، فضا دگرگون می‌شه. تاکستان در روزهای محرم و صفر به یک مرکز معنوی تبدیل می‌شد که در اون تمام تمرکز بر بزرگداشت امام حسین قرار می‌گرفت.

سخن آخر در مورد تاکستان ملک التجار

همون طور که از اول مقاله براتون توضیح دادم، قداست و ارج و قرب این بنا به روزهایی برمی‌گرده که مردم در سختی و تنگنای اقتصادی زندگی می‌کردن و یک ناجی مردم رو از این وضعیت نجات می‌ده. گویی مردم برای ادای دین به ناجی خود در تمام این سال‌ها حضور در این خانه و کمک به ایتام رو ادامه داده‌اند. مالک این بنا بانی امر خیری در این زمینه شد و در تمام سال‌ها عواید و درآمد حاصل از این باغ انگور رو در راه خیر صرف کرد.

یکی از دلایل ارج و قرب داشتن این بنا در تمام این سال‌ها، حال خوبیه که از این کارهای خَیّرانه در بین مردم رواج پیدا کرده و تا به امروز این ایمان و همبستگی جمعی ادامه داشته. بازدیدکنندگان از این مجموعه می‌تونن نه تنها زیبایی‌های معماری سنتی ایرانی، بلکه چشم‌انداز وسیع‌تر فرهنگی و تاریخی اصفهان، یکی از زیباترین شهرهای ایران رو نیز کشف کنند.

بهترین هتل های شهر اصفهان

اگر عازم سفر به اصفهان هستید، می توانید به راحتی یکی از ۱۰ هتل زیر را برای اقامتی آسوده و راحت انتخاب نمایید:

آیا این مطلب مفید بوده؟

میانگین امتیازات ۴ از ۵
از مجموع ۴ رای