جشن زنبقهای وحشی، مردادگان
ایران سرزمین جشنهای باستانی ارزشمندیه که هر کدوم به بهانه ستایش بخشی از جهان هستی برگزار میشن. در کنار تمام جشنهای باستانی مختلفی که در ایران هست، ۱۲ جشن سالانه مهم هم برگزار میشه. این ۱۲ جشن سالانه به مناسبت همنام شدن روز و ماه برگزار میشن. دلیل این همنام شدن در تقویم باستانی ایران، نامگذاری روزها بوده که در ادامه مفصل برات توضیح میدم. یکی از این جشنهای دوازدهگانه، جشن مردادگان یا مرداد روز هست. مردادگان تو هفتمین روز از پنجمین ماه سال، مرداد، برگزار میشده. تاریخ دقیق این جشن تو تقویم باستانی، هفتمین روز از ماه مرداد و در تقویم امروزی، سومین روز از مرداد هست؛ دلیل این اتفاق هم تفوت تعداد روزهای ماهها تو نیمه اول و دوم ساله که تو تقویم باستانی در نظر گرفته نمیشد. اگه دلت میخواد در مورد هدف و آداب و رسوم این جشن بیشتر بدونی، همراهم باش.
ریشهی مرداد روز از کجا میاد
تو دوران ایران باستان، چیزی به اسم تقویم جلالی وجود نداشت. در گاهشمار ایرانی هر سال ۳۶۵ روز و ۱۲ ماهِ سی روزه داشت. پنج روز علاوهبر این ۱۲ ماه درنظر میگرفتن که به اون گنجه دزدیده میگفتن. اسم ماهها همین اسمهایی بود که امروز همه میشناسیم اما هفته وجود نداشت! پس چجوری روزها رو از هم تشخیص میدادن؟! زرتشتیها اعتقاد جالبی داشتن که هر روز از ماه یک فرشتهی نگهبان داره. به این ترتیب ۳۰ فرشته با اسمهای متفاوت رو مسئول روزها میدونستن. هر روز به اسم یک فرشته شناخته میشد. هرمزد، بهمن، اردیبهشت، شهریور، سپندارمذ، خرداد، امرداد، دی به آذر، آذر، آبان، خور، ماه، تیر، گوش، دی به مهر، مهر. سروش، رشن، فروردین، ورهرام، رام، باد، دی به دین، دین، ارد، اشتاد، آسمان، زامیاد، مهراسپند و انیران روزهای ماه بودن. همونطور که میبینی، هفتمین روز ماه، امرداد نام داره. امردادگان یا مرداد روز، تو این تاریخ ثبت شده!
فرشتهی جاودانگی و نگهبان گیاهان
اما ببینیم که هدف از جشن گرفتن امرداد چیه؟ امرداد اسم یکی از فرشتگانه که به فرشته جاودانی و بیمرگی ازش یاد میشه. جشن امرداد یا جشن نیلوفر برای بزرگداشت صفت جاودانگی و زوالناپذیری اهورامزدا برگزار میشه. اما این اعتقاد هم وجود داره که امرداد در عالم جسمانی نگهبان نباتات و روییدنیهاست. به همین دلیل در این روز مردم به همراه خانواده به طبیعت، کنار چشمهها و گیاهان اطراف میرفتن و به ستایش این بخش از عالم هستی مشغول میشدن.
به کنار چشمهسارها میرفتن و دعا و نیایش میکردن؛ تا امرداد حافظ گیاهان و نباتات زمین باشه و از بیماری و مرگ اون ها رو حفظ کنه. و اعتقاد داشتن تمام نعمتهایی که در این ماه بهشون داده میشه، قابل تقدیر و سپاسگزاری هستن. نعمتهایی مثل فراوانی میوه، طبیعت سبز، وفور آب و آبشار در اثر آب شدن برفها، رویش گلهای زیبا و … . در ایران باستان هر کدوم از جشنها با یک گل زیبا یادآوری میشدن. گل زنبق نماد اصلی مردادگانه.
سفر در مرداد روز به وسعت ایران
مردادگان مثل خیلی از جشنهای باستانی دیگه، تو مناطق مختلف ایران با رسومات مخصوص برگزار میشن. شاید فکر کنی که جشنهای باستانی ایران بیشتر برای هموطنان زرتشتی اهمیت داره. اما باید بگم که این جشنها تو مناطق مختلفی برگزار میشن. اگه تا امروز تو یکی از این جشنهای ۱۲گانه شرکت نکردی، امسال میتونه فرصت مناسبی باشه که این کار رو انجام بدی. در کنار اهداف مختلف، تمام جشنهای باستانی ایران یک هدف واحد دارن؛ اون هم عمیق شدن اتحاد بین مردمه. جمع شدن مردم در کنار هم برای بزرگداشت یک اتفاق، شادی عمومی و وحدت ملی. در همین راستا، میتونی به یکی از مناطق ایران سفر کنی و در کنار هموطنان دیگه این روز رو جشن بگیری. در کنار گشت و گذار در شهر و بازدید از جاذبههای گردشگری منطقه، با آداب و رسوم جشنهای باستانی مردم اونجا هم آشنا بشی. حالا ببینیم تو مرداد روز کجاها میتونیم بریم؟
مرداد روز رو کنار آبگرم لاریجان جشن بگیر
مردم مازندران ید طولایی در برگزاری جشنهای باستانی به شیوه خودشون دارن. طبیعت تو مازندران یکی از نعمتهای ارزشمندیه که همیشه باید قدردانش باشیم. مردادگان هم که بهانهای برای ستایش و قدردانی طبیعته، فرصت مناسبی برای مازندرانیهاست تا برای بزرگداشت اون جشن برپا کنن. منطقه لاریجان شهرستان آمل، یکی از مناطق ایرانه که هر سال جشن مردادگان رو بسیار باشکوه برگزار میکنن. تو این روز مردم در شهر گزنک جمع میشن، آواز و شعرهای محلی میخونن، شیرینی و خوراکیهای محلی تدارک میبینن و این روز رو جشن میگیرن.
اما رفتن به لاریجان تو این روز، در کنار شرکت در جشن مردادگان، مزایای دیگهای هم داره. اگه میخوای مردادگان رو کنار مردم مهموننواز لاریجان جشن بگیری، برای روزهای بیشتری برنامهریزی کن؛ چون قطعا دلت نمیخواد از سر زدن به جاذبههای طبیعی این منطقه بینصیب بمونی. ارتفاعات لاریجان یکی از جاذبههای طبیعی و جذاب این منطقهست. قله دماوند که نماد ایرانه، قله پاشوره، قلعه ملک بهمن و رشته کوه البرز. اگه اهل کوهنوردی هم هستی که میتونه بهترین فرصت برات باشه تا کمی با طبیعت باشکوه خلوت کنی و آرامش پیدا کنی. آبشارهای خروشان و زیبای شاهاندشت، ناندل و پردمه هم دیدنیهای دیگهای هستن که خوبه بهشون سربزنی. اما محبوبترین بخش ماجرا، رفتن به چشمههای آبگرم معدنی لاریجانه. چشمههایی که علاوهبر تفریح، خواص درمانی دارن. برای اقامت هم که دیگه جای نگرانی نیست! اقامتگاههای بومگردی محلی منتظرتن!
نصف جهان رو در مرداد روز ببین
از زمانهای قدیم زرتشتیان زیادی در اصفهان زندگی میکردن. همین قضیه دلیلی برای برگزاری مردادگان در این شهر زیباست. اصفهان یکی از شهرهای توریستی و بسیار زیباست که بخشی از فرهنگ و تمدن ایران رو در خودش داره. با وجود مکانهای تاریخی، اماکن گردشگری و جاذبههای متفاوت، با سفر به این شهر انگار نصف جهان رو گشتی!
تو روز مردادگان، مردم اصفهان معمولا در یکی از تالارها یا همایشگاههای این شهر دور هم جمع میشن؛ با خوندن شعرهای قدیمی، داستانهای اساطیری و خوردن شیرینی این روز رو جشن میگیرن. بهت پیشنهاد میکنم تو این روز در کنار مردم مردادگان رو جشن بگیری و بعد خودت رو به یک بریونی فرد اعلا دعوت کنی!
مردادگان با طعم فالودهی شیرازی
شرکت در مردادگان اونم تو زادگاه حافظ و سعدی، صفای دیگهای داره. شیراز که مهد شعر و ادب ایرانه، میتونه یکی از بهترین شهرها برای برگزاری جشنهای باستانی باشه. برای رفتن به شیراز بهانههای زیادی وجود داره؛ اما سفر به شیراز تو چنین روزی، یه فرصت عالیه. مردم شیراز تو مرداد روز معمولا تو یکی از پارکهای این شهر دور هم جمع میشن و مرداد روز رو جشن میگیرن. شعرخوانی قطعا یکی از مراسم ثابت این جشنه. شاید بعدش هم سری به حافظیه و سعدیه بزنن و ارادتشون به این دو شاعر بزرگ رو تجدید کنن.
شاید تو مرداد ماه دیگه خبری از بوی خوش بهارنارنجی که بهار شیراز به همراه داره، نباشه؛ اما محصولاتش بیصبرانه انتظارتون رو میشکن. لذت نوش جان کردن فالوده شیرازی خوش طعم در حین قدم زدن تو باغ ارم، جایزه سفر به شیراز تو این فصله. بعد از اون میتونی سری به بازار وکیل بزنی و برای خودت و دوستان سوغاتیهای بینظیر تهیه کنی. بعد از گشت و گذار دیگه وقت شامه! به نظرم برو سراغ غذاهای محلی که تو بهترین رستورانهای این شهر میتونی پیداشون کنی. موقع برگشت، عرق بهارنارنج و نسترن فراموش نشه لطفا!
تو مرداد روز بزن به دل کویر
اما میرسیم به مرکز اصلی ایران باستان. اشتباه نکن منظورم از نظر جغرافیایی نیست! کرمان و یزد از قدیم محل زندگی تعداد زیادی از هموطنان زرتشتی ماست. با وجود آتشکدهها و معابد زرتشتی، نمیشه از اهمیت جشنهای باستانی تو این مناطق غافل شد. مردم یزد و کرمان تو این روز در یکی از معابد یا آتشکدهها دور هم جمع میشن و بزم برپا میکنن. شعرخوانی، آواز و ساز و نیایش از مراسم ثابت این جشنهاست. انتقال آئین و مراسمات به نسلهای بعدی، از اهداف مهم مردم در این جشنهاست. به همین خاطر حضور پر رنگ کودکان و نوجوانان در این جشنها خیلی پررنگه.
برای رفتن به یزد یا کرمان، به شدت توصیه میکنم یکی از اقامتگاههای بومگردی محلی رو برای اقامت انتخاب کنی. تجربه حضور در محیط این اقامتگاهها و اون حس اصیلی که منتقل میکنن، توصیف نشدنیه. اگه زمان بیشتری برای سفر در نظر بگیری، یمتونی به یکی از کویرهای اطراف هم سر بزنی و آسمان شب کویر رو ببینی. تو عظمت و تاریکی کویر غرق بشی و روحت رو تازه کنی.
مردادگان لب کارون و گل بارون
مردادگان یعنی ستایش طبیعت؛ آب یکی از چهار عنصر مورد ستایش ایرانیان باستان و مایه حیات موجودات زمینه. پس چه بهانهای بهتر از این برای ستایش این مایه ارزشمند. اهوازیای خونگرم، مرداد روز رو به همون گرمی و مهربونی خودشون برگزار میکنن. جشن مردادگان تو اهواز با مراسمهای مختلفی همراهه. از خوندن شعر و داستان گرفته تا صحبت درباره اهمیت طبیعت و راهکار برای حفظ اون. رود کارون یکی از پراهمیتترین بخش طبیعت جنوب ایرانه که اهوازیا ارادت خاصی بهش دارن. تو این روز از اهمیت کارون گفته میشه، تلاش برای حفظ و نگهداری گیاهان مهم این منطقه مثل نخل که نماد منطقهست. در انتهای مراسم هم معمولا به صورت نمادین درخت میکارن. با این کار فرهنگ حفظ منابع طبیعی هم رواج داده میشه.
هرچند که جشن تو اهواز به اندازه کافی روح آدم رو تازه میکنه اما شمابعد از جشن، از فلافل لشگرآباد غافل نشو. میتونی یه سری هم به بستنی فروشی ملاثانی بزنی تا طعم اصیل بستنی سنتی با شیر تازه گاومیش رو تجربه کنی. تو گرمای اهواز حسابی میچسبه!
سخن آخر
برای قدردانی از طبیعت در این روز بزرگ؛ خوبه که به طبیعت بریم و با کاشتن درخت و گیاهان سبز، به حیات طبیعت روح تازه بدیم. سفربازی از همه شما میهمانان عزیز دعوت میکنه تا در این روز به طبیعت نگاه ویژهای داشته باشید و مراقبت کنید.