پرشورترین شهرهای ایران در ماه محرم را می توان موضوعی عنوان کرد که هر سال با اومدن ماه محرم در نظر مردم ایران جلوه می کند، در این ماه بیرق عزای امام حسین (ع) تو گوشه و کنار شهرهای ایران به چشم می خورن؛ بیرقی که از دل اون اگرچه صدای عزا و سوگ میاد اما پیام اون «آزادگی و عشق» هست. این پیام مشترک، در جای جای ایران به شکل ها و آیین و رسوم مختلف و جالب توجهی، به مردمان همون منطقه بیان و انتقال داده می شن.

خیلیا هستن که برای تماشای این آداب زیبا راهی شهرهای دیگه می شن تا از نزدیک مراسم ها رو تماشا کنن. حتی تو این ماه گردشگران خارجی هم برای دیدن مراسمای عزاداری امام حسین (ع) به ایران سفر می کنن.

قدمت عزاداری برای امام حسین (ع) به روز شهادت ایشان در روز یازدهم محرم سال ۶۱ هجری برمی گرده؛ روزی که اهل بیت (ع) و قوم بنی هاشم برای شهدای کربلا سوگواری کردن.

اگرچه سنت های عزاداری ماه محرم تو شهرهای ایران متنوع هست اما یکسری شباهت هایی هم به هم دارن. مثلا برپایی خیمه ها و دسته های عزاداری، تعزیه خونی، گردوندن علم و نخل یا پخت غذای نذری و توزیع اون بین مردم از مواردی هستن که تو مناطق مختلف کشور اجرا و به نمایش گذاشته می شن برای همین ‌مروری بر آیین و رسوم محرم مثل شام غریبان خادمان بارگاه رضوی تو مشهد، چاووش خوانی ‌آرانی ها، طشت گذاری آذری ها، گل مالی لرها تو استان ها و شهرهای ایران خالی از لطف نیست.

نقل قول ها و نوشته ها درباره اینکه برگزاری مراسم محرم تو گذشته های خیلی دور تا الان چطوری برگزار می شده و چه کسایی اجراش می کردن و به چه شکل، زیاده. یکی از روایت ها اینه که اولین عزاداری تو مدینه رو ام سلمه، همسر پیامبر (ص) برگزار کرده؛ می گن وقتی اهل بیت وارد مدینه شدن، عزاداری ها اونقدر اوج گرفت که عمر بن سعد این اتفاق رو به یزید خبر داد و وجود حضرت زینب (س) رو هم تحریک آمیز دونست.

مراسم ماه محرم؛ از آل بویه تا قاجار

طبق همین روایت ها، برپایی گسترده مراسم محرم البته به شکل سازمان یافته رو می شه به دوران آل بویه نسبت داد که با دستور و حمایت حکومت در بغداد انجام شد.

این وسط این رو هم بگیم که سلاطین سلجوقى هم احترام زیادی برای ائمه قائل بودن و اون زمان عزاداری برای امام حسین (ع) و یاران ایشون تو بغداد و شهرهاى ایران ممنوعیتی نداشته. با این توضیح که با روی کار آمدن مغول ها، شکل و محتوای روضه ها تغییر می کنه و شیعیان فرصت مناسبی برای برگزاری برنامه های مذهبی به دست آوردن.

می گن اصطلاح مداحی و روضه خونی تو دوره تیموری رواج پیدا کرده و مردم می تونستن در ملاء‌عام به منقبت خونی ائمه اطهار (ع) بپردازن.

مراسم محرم از آل بویه تا قاجار

با اومدن حاکمان در دوره صفوی و بنیان نهاده شدن مذهب شیعه به عنوان دین رسمی کشور، عاشقان اهل بیت (ع) به راحتی در مدح ائمه، امام حسین (ع) و شهدای کربلا شعر می سرودن. این وضعیت تا دوره افشاریه و زندیه‌ ادامه پیدا می کنه البته نادرشاه عزاداری ها رو محدود می کنه. براساس همین رویات ها تعزیه خونی در زمان حکومت کریم خان زند آغاز می شه.

می رسیم به دوره قاجار؛ دورانی که تو ماه محرم خیابون های شهر سیاه پوش می‌شدن و شاهان قاجار مراسم عزاداری رو برگزار می کردن.

یکم که بیایم جلوتر متوجه میشیم که «تکیه‌ دولت» تو سال ۱۲۴۸ هجری شمسی به دستور ناصرالدین شاه ساخته میشه که در نوع خودش یک کار بزرگ بوده. تو این دوره تاریخی ایران یکسری کارها تو ماه محرم مرسوم بوده مثل قمه زنی، زخم زنی، شمایل کشی، سنگ زنی و شمع آجین بدن.

اما بروز و ظهر رسم مشهوری مانند شام غریبان از دوره مظفرالدین شاه اتفاق افتاد و البته عزاداری های ماه محرم، به ماه صفر هم کشیده شد. تو دوره رضاخان یکسری محدودیت هایی برای اجرای مراسم عزاداری ماه محرم اعمال شد تا جایی که سال ۱۳۱۴ هجری شمسی به طور کلی برپایی دسته های عزاداری ممنوع شد. جالبه بدونین تخریب بنای تکیه دولت تو همین زمان رقم خورد.

برگزاری مراسم منوط به اخذ مجوز

نکته جالب دیگه اینکه برگزاری برنامه روضه خونی تو خونه و بین زن ها به اواخر دوره پهلوی مربوط می شه، برای همین خطیبان زن به مرور زیاد می شن. اما چون همین برنامه ها و مراسم، فرصت مغتنمی برای روحانیون بوده تا تو همین مراسم عزاداری مخالفت خودشون رو با شاه بیان کنن برای همین قانونی اجرا می شه که هر کسی میخواد مراسم عزاداری ماه محرم برگزار کنه باید مجوز بگیره.

تا اینجا متوجه شدیم که تو هر بازه تاریخی برگزاری مراسم ماه محرم فراز و نشیب های خودش رو داشته. حالا می رسیم به دوره پس از پیروزی انقلاب اسلامی. هیئت های مذهبی دقیقا تو همین دوره شکل می گیرن و مراسم عزاداری دستخوش تغییرات زیادی میشن.

در واقع، تو چند دهه اخیر، عزاداری برای امام حسین (ع) اونقدر متفاوت میشه که برخی مراجع در اواخر دهه ۷۰ شمسی بهش انتقاد وارد می کنن که ظاهرا بین جوون ها مرسوم میشه؛ انتقاد هم به این قضیه بوده که مفاهیم غلوآمیز درباره اهل بیت و واژگان نامناسب درباره این رویداد مذهبی، به مردم ارایه میشه. این وسط گاهی چهره های سرشناس هم تلاش می کردن تا ورود خرافه ها به نقل قول هایی از واقعه عاشورا رو منع کنن.

بعد از این همه بالا و پایین شدن ها و کش و قوس درباره نحوه برگزاری مراسم عزاداری حالا ماه محرم به شکل های متفاوت و مختلفی در شهرهای مختلف ایران برگزار می شه تا جایی که مثلا مراسم حسینیه اعظم زنجان یک جاذبه‌ گردشگری مذهبی محسوب میشه. سفربازی تو این متن میخواد به شهرهای مختلف ایران سری بزنه تا آداب و رسوم ماه محرم رو معرفی کنه.

مراسم حسینیه اعظم زنجان

زنجانی ها تو برگزاری مراسم عزاداری برای امام حسین جزو شهرهایی هستن که آیین مختص به خودشون رو برای این مناسبت اجرا می کنن. حسینیه اعظم زنجان تو برگزاری این برنامه مشهوره که مراسم شون قدمتی به اندازه یه قرن داره.

مراسم باشکوه محرم در شهر زنجان

هر سال تو این حسینیه تو روز هشتم محرم معروف به «یوم العباس» به یاد سقای دشت کربلا، عزاداری بزرگ و باشکوهی برپا میشه تا جایی که مراسم عزاداری این حسینیه در سال ۱۳۸۷ تو فهرست میراث معنوی کشور ثبت شد. در واقع، عنوان بزرگ ترین تجمع عزاداران امام حسین (ع) تو ایران به این دسته عزاداری منتسب شده که تو این برنامه صدها هزار نفر از شهروندان و گردشگران مذهبی  شرکت می کنن. جالبه بدونین که تو این دسته ها نه علم کشی می کنند و نه از زنجیر‌زنی و طبل و دهل رایج در دسته‌های عزاداری خبری هست. تو حین برگزاری این مراسم، به یاد دستان بریده قمر بنی هاشم (ع)، هزاران قربانی در مسیر دسته حسینیه، ذبح یا به مسجد اهدا میشن.

آذری ها؛ دسته‌های «شاخسی، واخسی»

آذری ها هم مراسم خاص ماه محرم خودشون رو دارن که دو تا آیین «طشت گذاری» و دسته‌های «شاخسی، واخسی» از معروف ترین این هاست که همراه با با مرثیه ها و آداب خاصی برگزار میشه؛ هر سال آذری ها و گردشگران زیادی برای تماشای ایرن آداب و رسوم راهی مراسم میشن که می تونه در نوع خوشون جالب و دیدنی باشه.

دسته های عزاداری «شاخسی، واخسی» که یعنی «شاه حسین، وای حسین»، بنا به سنت دیرینه آذربایجانیان، هر سال از دهه آخر ماه ذی ‌الحجه، فعالیت خودش رو شروع می کنه. نحوه اجرا هم به این شکل هست که دسته های عزاداری شاخسی واخسی، از چند روز مونده به ماه محرم، شب ها تو حسینیه ها و مسجدها تشکیل میشه و با حضور عزاداران، تو صف هایی طولانی و زنجیروار، راهی کوچه و خیابان میشن و مرثیه ها و اشعار مذهبی رو در رثای سالار شهیدان و یارانش می خونن.

مراسم شاخسی، واخسی آذری ها

نحوه اجرای مراسم هم به این شکل هست که اول مردم دایره وار یا قطاری حرکت می کنن بعد از یک چوب مخصوص برای این سوگواری استفاده می کنن که عزاداران اون رو از زمین تا فرق سر خودشون می برن، تو همین لحظه یه عده فریاد «شاخسِی» (شاه حسین) سر می دن و گروه دیگه با صدای بلند «واخسِی» (وای حسین) میگن. جالبه بدونین این حرکت به نشانه جنگ یاران امام حسین (ع) با لشکر یزید هست. بعدش هم مردم پا‌های خودشون رو هماهنگ به زمین می کوبن و چوب رو پایین میارن.

این آیین تو ظهر عاشورا و پس از تموم شدن عزاداری ظهر عاشور به اوج خودش میرسه که عزاداران، با ذکر «شاخسی، واخسی» و بعد از سپری کردن یک مسیر طولانی در نهایت خودشون رو به خیمه های به آتش کشیده شده می رسونن و به سوگ واقعه می شینن.

یزد و حرکت آرام نخل

مردم سرزمین بادها و بادگیرها هم سوگواری خاصی رو برگزار می کنن که همین باعث شده تا هر سال گردشگران زیادی تو ماه محرم راهی یزد بشن. آیین تخل برداری مشهورترین سنت یزدی ها تو روز عاشوراست. تو این شهر نخل رو به شکل تابوت سیدالشهدا (ع) یا نمادی از یکی از شهدای کربلا درمیارن؛ نخلی از جنس چوب و به شکل برگ درخت یا سرو که هیچ شباهتی به درخت نخل نداره اما به این نام خونده میشه. این برنامه با سینه زنی، ‌روضه خونی و پخش غذاهای نذری همراه هست.

روضه خون ها ذکر مصیبت می خونن. نخل، آرام آرام حرکت می کنه و پارچه ها و دستمال های رنگی و منگوله های آویخته بر اون، به لرزه درمیان. در غروب عاشورا و پس از گردوندن نخل، مراسم شام غریبان برگزار می شه و در نهایت، نخل رو به جایگاه خودش تو میدان یا حسینیه برمی گردونن. بعدش هم متولی نخل تزیینات نخل رو از هم جدا می کنه، با این توضیح که پوشش سیاه نخل‌ تا آخر محرم یا صفر باقی می مونه.

مراسم محرم در یزد

نکته دیگه که سفربازی باید بهش اشاره کنه این هست که مراسم نخل برداری از ویژگی های منحصر به فرد محرم و عزاداری تو یزد هست که با همکاری و همیاری شهروندان یزدی در تمام مراحل مراسم، از کمک مالی و تهیه چوب و وسایل دیگه اون گرفته تا کمک تو تزیین و علم کردن و حمل اون تو روز عاشورا برگزار میشه.

همکاری تو برپایی این برنامه تا جایی پیش میره که مراسم آذین بندی و آماده کردن نخل ها برای ایام عزاداری ماه محرم با یک فراخوان، بسیج همگانی اهل محل و مردم مناطق مختلف انجام میشه؛ بعضی ها تو یزد و حوالی اون، درختان خودشون رو وقف می کنن تا در زمان کهنسالی اون ساقه‌هاش رو صرف مرمت نخل بکنن.

تهران و سیاه پوشی

تهرانی ها از قدیم برای عزاداری ماه محرم اهمیت ویژه ای قایل بوده اند و آداب و رسوم خاصی را برای روزهای محرم را به جا می آورند اما در سال های اخیر برخی از رسوم مردم تهران در محرم از سمت مراجع شیعی منع شده است و به ندرت میشه اثری از اون ها رو در ایام محرم و صفر پیدا کرد.

مراسم محرم در تهران، امامزاده چیذر – ۷ مرداد ۱۴۰۱

در قدیم تهرانی ها حتی اگه در مضیقه مالی هم بودن تا برای ماه محرم لباس سیاه عزا بخرن‌ یک یا چند لباس رو با جوهر رنگ می کردن تا برای ماه محرم مناسب باشه. حتی بعضی ها هم لباسشون رو می فروختن و به جاش، لباس نو سیاه می خریدن.

«سیاه پوشی» یکی از رسوم مردم تهران تو محرم هست که از همون روزهای اول یا حتی چند روز قبل از شروع محرم انجام میشه. البته فقط سیاه پوشی رسم تهرانی ها نیست چون تزیین مسجدها و تکایا با پارچه هایی به رنگ مشکی هم جزیی از آیین این منطقه از ایران هست تا حال و هوای محرم رو به پایتخت بدن.

 از سینه زنی تا شله مشهدی

یکی از مقاصد گردشگری مذهبی تو روز و شب های ماه محرم بی شک مشهد هست؛ شهری که شما می تونین تو این ایام تعداد زیادی از هیات های حسینی رو که زنجیرزنی و سینه زنی می کنن رو یه جا و در مجاورت حرم امام رضا (ع) تماشا کنین.

تو مشهد همه عزاداری ها به بارگاه رضوی ختم می شه. تو روزهای تاسوعا و عاشورا خیابون های منتهی به حرم یعنی خیابون تهران، چهارراه شهدا و خیابان طبرسی پر از جمعیت عزادار و دسته های سینه زنی و زنجیرزنی هست که از چهار طرف حرم مطهر، محدودیت های ترافیکی ایجاد می کنن. حتی هیات های عزاداری شهرهای دیگه از دور و نزدیک مثل تبریز، شیراز، اصفهان و حتی بندرعباس هم تو ماه محرم به مشهد میرن. رسم مشهور و دیدنی تو مشهد مراسم شام غریبان تو حرم امام رضا (ع) هست. تو این مراسم همه خادمان حرم دور تا دور یکی از بزرگ ترین صحن ها شمع به دست می ایستن و یک نفر وسط صحن نوحه می خونه. مردم هم با خادم ها همراهی می کنن و شمع به دست می گیرن. یک سینی بزرگ هم وسط صحن میذارن که با شن پر شده و شمع های روشن رو تو اون فرو می ‌کنن.

مراسم محرم در مشهد

نون قاق، چای شیرین (برای صبحانه)، شله مشهدی و شربت از نذری های خیلی معروف مشهد تو ماه محرم هست. همچنین ظهر عاشورا در مراسمی تو میدون طبرسی مشهد خیلی ها خیمه آتش می زنن. پس از اون نماز ظهر عاشورا تو چهارراه شهدا خونده میشه.

کار دیگه ای که تو مشهد در ایام محرم انجام میشه این هست که پرچم های آستان قدس رضوی در مراسمی به هیات های مذهبی اهدا می شه. در این مراسم پرچم متبرک آستان قدس رضوی طی آیینی به هیئات مذهبی سراسر ایران اسلامی اهدا میشه. در دست داشتن پرچم مزین به نام علی بن موسی الرضا (ع) در پیشاپیش دسته های عزاداری یا نصب این پرچم تو حسینیه ها و تکایا، عطر و شمیم رضوی رو در آیین های عزاداری اباعبدالله (ع) و شهدای کربلا منتشر می کنن. تو آخرین روز ماه ذی الحجه پرچم گنبد و پوشش ضریح حرم امام رضا تو مراسم خاصی با حضور خادم های حرم و مرثیه سرایی و عزاداری تعویض میشه.

بیرجندی ها و شعرخوانی در دور علم

در روستاهای بیرجند در استان خراسان جنوبی هم آیین زیبایی در ماه محرم برای عزاداری برگزار می شه که یکیش مراسم حسن حسین نام داره. این مراسم تو دهه اول محرم اجرا میشه. تو این آیین، وقتی عزاداران دور علم می چرخن دست چپ شون رو روی دوش فردی که پهلوشون هست میذارن و با دست راستشون تو حین چرخیدن دو بار به سینه و دو بار به پای خودشون می ‌زنن و یک نفر که معمولا بزرگ روستا هست، اشعاری رو می خونه. قسمت اول این ابیات توسط مداح یا ذاکر و قسمت دوم رو عزاداران یا همون افرادی که دور علم می چرخن تکرار می کنن.

محرم در بیرجند

سقاخونه هایی برای توزیع شربت در آبادان

تو گوشه دیگه ای از ایران یعنی آبادان عزاداری محرم هر سال با نوحه خونی و دسته های عزاداری و زنجیرزنی اجرا میشه. تو آبادان یک ماه سیاه پوشی برای امام حسین تموم شهر رو تحت تأثیر خودش قرار میده به طوری که تو اون روزها پیر و جوون در هیئت‌های عزاداری شرکت می کنن و حال و هوای شهر رنگ دیگه ای به خودش می گیره.

مراسم محرم در آبادان

سیاه پوشی جزیی از آداب آبادانی ها هم هست. مردمان این خطه خوزستان از شب قبل از محرم لباس سیاه تن شون می کنن و همه مساجد، تکایا و حسینیه ها رو سیاه پوش می کنن. تو خیلی از کوچه ها و خیابون های شهر، ایستگاه ها و سقاخونه هایی راه‌اندازی میشه و جوونا با چای، شربت و شیر از مردم پذیرایی می کنن.

در طول ماه محرم خیلی از عزاداران و مردم تو خونه های خودشون یا تو مساجد غذای نذری می پزن و بین مردم پخش می کنن. آش رشته، شله زرد، انواع غذاهای محلی و خورش های مجلسی مثل خورش قیمه و خورش سبزی از مرسوم ترین انواع نذری مردم آبادان تو ماه محرم هست.

اهواز؛ پهن کردن سفره غذا و برپایی خیمه

کمی آن طرف تر در اهواز رسمی که در ایام محرم توسط حاجت مندان برگزار می شود سفره حضرت ابوالفضل (ع) و سفره حضرت رقیه (س) هست که با توسل به باب الحوائج برای استجابت دعا و شفای بیماران پهن می کنن. ‌آش، شله زرد، نان و پنیر و شیرینی در این سفره وجود داره و آخر سر هم دعا، نیایش و روضه خونده می شه و خوردنی ها رو به همراه پارچه های سبز تبرک شده بین مهمون های سفره تقسیم می کنن.

مراسم محرم در اهواز

شب هشتم ماه محرم هم مراسم سینی حضرت قاسم (ع) برگزار میشه، پارچه سبز روی اون میکشن و آجیل مشکل گشا، شمع، گلاب، حنا، شیرینی و میوه رو تو سینی میذارن، سینی رو روی سر میذارن و عزاداری میکنن، هر کسی هم که حاجتی داشته باشه نذر می کنه تا اگه حاجتش روا شد سال بعدش یک سینی آماده کنه. تو این ایام خونه هایی که روضه دارن با نصب یک پرچم سیاه یا سبز در بالای خونه خودش و باز گذاشتن در منزل، برای دعوت از عزاداران اعلام آمادگی می کنن، تو خیابون ها هم خیمه های رنگی و سیاه رو به یاد عاشورا برپا می کنن.

در شهرهای دیگه خوزستان هم مثل شادگان، خرمشهر و دشت آزادگان، مردم از چند روز قبل از رسیدن ماه محرم خودشون رو آماده می کنن، به دیوارها پارچه سیاه می زنن و سنج و دمام‌ زدن رو تمرین می کنن.

گل مالی لرها با قدمتی چند هزار ساله

شاید شما درباره مراسم گل مالی لرها برای عزاداری تو ماه محرم شنیده باشین. این آیین جزو میراث ملی کشور هست که‌ قدمت اون به دوران پیش از اسلام برمی گرده و تاریخی چند هزار ساله داره. مردم لرستان، این مراسم رو در مواقع فوت عزیزترین افراد خودشون انجام می دن که یکی از این موارد، در روز عاشورای حسینی و عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) هست که تدارک اون از روز قبل از عاشورا آغاز میشه.

برای اجرای اون، عزاداران تو روز تاسوعا در مقابل خیمه ها و تکیه های شهر، حوضچه های بزرگ و کوچکی با آجر درست می کنن. سپس خاک نرم و الک شده رو در اون می ریزن و با گلاب نذری مخلوط می کنن. دورتادور این حوضچه ها با گلاب تزیین میشن و مردم برای طلب حاجت خود، اطراف اون شمع روشن می کنن.

مراسم گل مالی لرها در محرم

برخی از عزاداران هم به خاطر نذرشون، نیمه شب وارد حوضچه های گل میشن به طوری که تمام سر و صورت خودشون رو آغشته به گل می کنن. بعضی ها هم فقط سر و صورت و دو کتف و شانه خودشون رو گل می زنن و در کنار شعله های آتش می ایستن تا گل خشک بشه. عزارادان حالت گل آلود خودشون رو تا ظهر عاشورا حفظ می کنن.

بعد عزاداری شروع میشه و مردم با خوندن این اشعار سینه زنی می کنن: «این بدن از کیست که سر ندارد، عزیز زهرا است کفن ندارد، زاده زهرا است، عزیز زینب بی کس و یاور صحت ندارد.»

چایینه خوانی زنان ایلامی

جالبه بدونین که مردها تو ایام سوگواری ماه محرم نقش پررنگی دارن اما تو ایلام زنان هم فعال هستن؛ اون ها رسم «چایینه» رو اجرا می کنن که بسیار ویژه هست. از جمله این چایینه ها میشه به چایینه حضرت قاسم (ع) در روز هفتم، چایینه حضرت عباس (ع) در روز هشتم، چایینه امام حسین (ع) در روز دهم و چایینه روز اربعین حسینی اشاره کرد. «چایینه» به معنای ذکر مصیبت بر مصائب یاران امام حسین (ع) هست که این چایینه خونی رو زنان استان ایلام در ماه محرم با سوز و گداز خاصی انجام می دن.

چاییه خوانی زنان در ایلام

ابیانه و لباس سنتی در شب های محرم

ابیانه به عنوان مقصد گردشگری محبوب بین ایرانی ها و خارجی ها تو ایام سوگواری برای امام حسین (ع) هم دیدنی هست. خانه‌های خشتی، کوچه‌های باریک و قدیمی و فضای سنتی حاکم بر کل روستا، ابیانه را به یکی از شاخص‌ترین مکان‌های توریستی ایران تبدیل کرده است.

مراسم محرم در ابیانه

مردم ابیانه همیشه لباس سنتی می پوشن حتی تو ایام ماه محرم و عزاداری امام حسین، باز هم مردم همون لباس سنتی خودشون رو می پوشن و جمعیتی حدود چهار هزار نفر تو این مراسم شرکت می کنن.

اصل مراسم عزاداری تو ابیانه از شب تاسوعا با آیین ذاکری شروع میشه؛ آئینی که به خوندن ذکر مصیبت در این شب اشاره می کنه. فردا صبح هم نوبت مراسم پرسه هست. اهالی روستا حرکت خودشون رو از جلوی روستای امامزاده شروع می کنن و به خونه های افرادی که تو سال گذشته عزیزی رو از دست دادن، سر می زنن. صاحبان عزا هم در حد توان خودشون از اون ها پذیرایی می کنن.

مراسم های مختلفی تو روز تاسوعا و تا غروب عاشورا ادامه پیدا می کنه. از جمله این آیین ها میشه به جغجغه زنی، نخل گردانی، شاداگردانی، طلوع خوانی و شام غریبان اشاره کرد. در مدت برگزاری مراسم، از مردم با غذای نذری، چای و خرما پذیرایی می شه.

علم گردانی از سنت های قدیمی تفرش

اما در تفرش هم مراسم ماه محرم خاص و ویژه هست؛ علم گردانی از سنت های قدیمی تفرش هست که در روز اول محرم برگزار میشه. علم، چوب بلندی هست که پارچه ای سیاه به دور اون پیچیده شده و قبه ای گنبدی شکل یا سرپنجه ای از جنس برنج به نشانه انگشتان بریده حضرت ابوالفضل العباس (ع) بر بالای اون نصب میشه. بعد کل علم رو با پارچه های رنگی تزیین می کنن.

علم گردانی، مراسم محرم در تفرش

خونواده هایی که علم دارن، آخرین شب ماه ذی حجه رو با برپایی عزاداری و دعا در منزل شان گرامی میدارن و در روز اول محرم، مردم محله به در خانه های صاحب علم می رن و با نوحه و چاوشی خونی، علم ها رو به حسینیه ها منتقل می کنن. برای علم گردانی، یک نفر علم رو نگه می داره و عزاداران در هنگام مداحی، به سینه زنی می پردازن. قربانی گوسفند و توزیع نذورات و بدرقه عزاداران با اسفند دود، از جمله برنامه های این مراسم هستن. این آیین‌ ۳۰۰ ساله تو روستای هزاوه اراک هم از اول تا دهم محرم با شور خاصی برگزار میشه.