توی این مقاله قراره به عصر قاجار سفر کنیم و در کوچه پس‌کوچه‌های میدان سرچشمه تهران قدم بزنیم تا به خونه‌ای قدیمی و متقارن برسیم! خونه‌ای که نمادی از معماری دوره قاجار به شمار میاد و مورد توجه بسیاری از گردشگران قرار گرفته. تا انتهای این مقاله با ما همراه باش تا با معماری و تاریخچه این خونه زیبا بیشتر آشنا بشیم.

سفر به شهر زیبای تهران

شهر تاریخی تهران یکی از شهرهای مورد توجه حاکمان در دوره‌های مختلف تاریخی بوده. به واسطه‌ی همین محبوبیت، ساخت‌وسازهای زیادی در این شهر انجام شد و رونق و آبادانی اونو دوچندان کرد. بسیاری از این آثار تاریخی همچنان پابرجا هستن و امروزه مورد بازدید گردشگران مختلف قرار می‌گیره. یکی از این آثار خانه قوام‌الدوله هست که در ادامه با اون آشنا میشی!

معرفی خانه قوام‌الدوله تهران

خانه قوام الدوله

خانه قوام‌الدوله تهران یکی از آثار تاریخی به یادگار مونده از عهد قاجاره که امروزه بعنوان یکی از جاذبه‌های دیدنی و جذاب، گردشگران زیادی رو راهی این دیار می‌کنه. این خونه در سال ۱۲۱۱ خورشیدی در زمان محمد شاه قاجار ساخته شده و به خانه وثوق یا خانه وثوق‌‌الدوله هم شهرت داره.

این خونه‌ی قدیمی به یکی از سران دوره قاجار به نام میرزا محمد قوام‌الدوله پسر میرزا محمدتقی آشتیانی تعلق داشت که بعدها به وثوق‌الدوله نوه‌ی میرزا محمد قوام‌الدوله به ارث رسید. البته برخی معتقدن که وثوق‌الدوله خونه رو خریداری کرد و به همین خاطر این بنا به خانه وثوق هم معروفه. این بنا از تقارنی جذاب و معماری‌ای دیدنی بهره‌مند شده که جلوه‌ای خاص به اون بخشیده.

وثوق‌‌الدوله کی بود؟!

وثوق‌الدوله یکی از افراد برجسته در تاریخ ایرانه که بعنوان یک نویسنده ازش یاد میشه. او شغل‌های مختلفی همچون مامور محاسبات مالیات آذربایجان، وزیر دارایی، وزیر خارجه، نخست وزیری و… رو عهده‌دار بود. البته وثوق در دوران کاری خودش اشتباهاتی رو مرتکب شد که اثراتی جدی بر سرنوشت مملکت گذاشت. بعنوان مثال قراردادهای مربوط به دوره مشروطه در دوران وثوق‌الدوله به امضا رسیدن. وثوق‌الدوله در سال ۱۲۹۰ در سن ۹۰ سالگی دار فانی رو وداع گفت و در قم به خاک سپرده شد.

پیشنهاد خواندنی

میدان توپخانه،‌ یادگاری از امیرکبیر

معماری خانه قوام‌الدوله تهران

خانه قوام‌الدوله بعنوان یکی از زیباترین معماری‌های محله سرچشمه به شمار میاد که توریست‌ها و گردشگران مختلفی رو مجذوب خودش می‌کنه. این مجموعه در ابتدا مساحتی حدود ۱۲هزار مترمربع رو به خودش اختصاص داده بود اما امروزه فقط بنای اون یعنی خانه اندرونی و بیرونی باقی مونده که دستخوش تغییرات زیادی هم شده.

این سرا بصورت مثلثی مابین کوچه‌های میرزا محمود وزیر، کوچه محدث و کوچه وزیری محصور و ورودی اون از کوچه محدث بوده. کوچه محدث به نام عصمت‌ السلطنه همسر محمد قوام‌الدوله معروف بوده و پارک فعلی موجود در اون بعنوان کالسکه‌ خانه در کنار خونه قوام‌الدوله مورد استفاده قرار می‌گرفته. جالبه که در مجاورت خونه، حمام قوام‌الدوله قرار داشته که در گذشته از خونه قوام‌الدوله دری به این حموم باز می‌شد.

این خوته چندین بار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته که مهم‌ترین اونها در سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۰ توسط محمد کریم‌ پیرنیا انجام شد. خونه وثوق‌الدوله بعنوان نمادی از معماری عصر قاجار شناخته میشه و همین موضوع محبوبیت این بنای تاریخی رو دوچندان کرده. این خونه در دو طبقه ساخته شده و در یک حیاط زیبا جای گرفته. طراحی حیاط و ساختمون به شکلیه که انگار بر هم منطبق‌ هستن. خانه وثوق دارای هفت در هست که این مدل یکی از قدیمی‌ترین سبک‌های ساخت و ساز در ایرانه. ساختار کلی ساختمون از آجر و چوبه و همین موضوع باعث ایجاد تقارنی جالب توجه در تمام ابعاد خونه شده.

هنر دست ایرانیان در گچبری‌ها و نقاشی‌های این بنا چشم‌نوازی می‌کنه. یک بام شیروانی و دو بادگیر در خانه قوام‌الدوله خودنمایی می‌کنه که بادگیرها مسئولیت خنک کردن فضا رو عهده‌دار شدن و بعنوان یک کولر ایفای نقش می‌کنن. محوطه‌ی حیاط با یک حوض زیبا و باغچه‌ای سنتی تزیین شده و صفای خاصی به محیط بخشیده. برای ورود به خانه باید از دو حیاط بیرونی و درونی عبور کنی و بعد از دو راه‌پله وارد ساختمون بشی. طبقه همکف ساختمون تالاری زیبا به نام تالار آینه رو در خودش جای داده که در مواقع پذیرایی از میهمانان خاص، سیاست‌مداران و مراجعین والا مقام مورد استفاده قرار می‌گرفت.

خانه قوام الدوله

تزیینات این تالار از غرب الهام گرفته شده و تصاویر زنان فرنگی بصورت کارت پستال در میان آیینه‌کاری‌ها و موتیف‌های گچبری به کار رفته. در این تالار سه ارسی، ۷ پنجره ارسی، ۳ در چوبی و ۴ طاقچه وجود داره. ارسی‌های اتاق دارای گره‌های کنده‌کاری شده، تزیینات چوبی ظریف و شیشه‌های رنگی هست که روی اون‌ها توسط هنرمندان نقاشی شده. گچبری‌های زیبا و نقاشی‌های مختلف، زیبایی این تالار رو تکمیل کردن. تالار دیگه‌ای به نام تالار تنبی یا سفرخه‌خانه در ضلع جنوبی بنا واقع شده که بخاطر موقعیت جغرافیایی و آفتاب‌گیر بودن اون، جز بخش‌های زمستون‌نشین به شمار میاد. در قسمت شمالی این تالار یک فرورفتگی وجود داره که شاه‌نشین اتاق به حساب میاد. در این تالار هم ۷ ارسی جنوبی، ۷ ارسی شمالی بصورت پنجره هستن و ۳ ارسی در میان تالار بعنوان در کاربرد دارن.

در طبقه اول دو راهرو با سه اتاق کوچکتر و در طبقه دوم دو راهرو با شش اتاق بزرگتر جای گرفتن که زیبایی ساختمون وثوق رو دوچندان کردن. این اتاق‌ها از لحاظ معماری تفاوت چندانی باهم ندارن و مشابه هم ساخته شدن. دیوارهای این اتاق‌ها با نقاشی‌هایی از گیاهان تزیینی و اسلیمی و گچبری‌های خاص آراسته شدن. بیشتر قسمت‌های این اتاق رو فرورفتگی‌های در دیوار تشکیل داده که کاربردی همچون طاقچه داره. زیرزمین ساختمان وثوق با آجرهای آبی رنگ لعاب‌داری تزیین شده که جلوه منحصربه‌فردی بهش بخشیده.

جالبه که بدونی این خونه از نظر کاربردی به دو بخش تابستون‌نشین و زمستون‌نشین تقسیم می‌شده. در فصل تابستون قسمتی از خونه رو انتخاب می‌کردن که آفتاب بصورت مستقیم نتابه و در زمستون اتاقی مورد استفاده قرار می‌گرفت که گرم‌تر از سایر نقاط بود.

خانه قوام الدوله

در وصف این بنای تاریخی میشه گفت که استادان هنرمند و معماران، کار خودشونو به بهترین شکل انجام دادن و یک شاهکار هنری خلق کردن. جالبه که بدونی وقتی این ساختمون تحت نظر سازمان حفاظت آثار باستانی دراومد چند اتاق، آشپزخونه و سرویس بهداشتی بهش اضافه شد. البته این قسمت نوساز با بافت قدیمی خانه کاملا مطابقت می‌کنه به طوری که تشخیص قسمت جدید از قدیمی کار سختیه. خانه وثوق در سال ۱۳۷۷ جز آثار ملی ایران به ثبت رسید.

آدرس خانه قوام‌الدوله تهران

این خانه تاریخی در شهر تهران، سرچشمه، خیابان امیرکبیر، کوچه میرزا محمود وزیر پلاک ۱۰۷ واقع شده. برای رسیدن به این خانه بسته به اینکه تو کدوم نقطه تهران قرار داری مسیر متفاوتی رو باید طی کنی.

مشاهده اقامتگاه اطراف خانه قوام الدوله

نمایش خانه قوام الدوله روی نقشه

مسیریابی خانه قوام الدوله تهران

جاذبه‌های دیدنی اطراف خانه قوام‌الدوله

محله‌ی سرچشمه تهران یکی از محله‌های کوچک و قدیمیه که در محدوده‌ی محله بهارستان، در منطقه ۱۲ شهرداری تهران قرار گرفته. علت نامگذاری این محله به سرچشمه، چشمه‌ی آبی بوده که در زمان قاجار در این محل از زمین بیرون می‌زده و سرچشمه‌اش در شمرون بوده. این محله‌ از ایام قدیم پر از مغازه‌های رنگارنگ و محل خرید اجناس مختلف بوده. در اون زمان از لواسانات، فشم و دماوند برای این محله بار می‌آوردن و حکم بازار رو داشته. هرچند که امروزه تغییرات زیادی کرده و به محل فروش لوازم ماشین و لاستیک و… تغییر کاربری داده.

خیلی از بناهای قدیمی ساخته شده در محله سرچشمه به همون شکل و معماری قدیمی بازسازی شدن و هنوز حال‌وهوای روزهای قدیم رو داره. خانه قوام الحضور که به خانه فرهنگ محله سرچشمه هم معروفه، دفتر سابق حزب جمهوری اسلامی محل انفجار هفتم تیر و خیابان‌های امام موسی صدر، حاج محمد یزدی، انبار گندم، قیام، ۱۵ خرداد، ایران، امین حضور و… در نزدیکی این محل واقع شدن.

سخن پایانی

امیدواریم که از خوندن این مقاله لذت برده باشی و به خوبی با خانه تاریخی قوام‌الدوله آشنا شده باشی. در سفرت به شهر تهران حتما از این اثر ارزشمند دیدن کن و یک روز خاطره‌انگیز رو برای خودت بساز.

در سفر به تهران میتونی روی کمک سفربازی هم حساب کنی! با ورود به سایت سفربازی میتونی اقامتگاه‌های مختلف رو مشاهده و محل مورد پسندت رو انتخاب و رزرو کنی.

تیم پشتیبانی سفربازی از لحظه رزرو تا آخر سفر همراهته و اگه سوالی یا نیاز به هماهنگی داشتی میتونی ازشون بپرسی.

راستی میتونی با مجله گردشگری سفربازی هم همراه بشی و با همه‌ی جاذبه‌های دیدنی شهر تهران آشنا بشی تا در سفرت به این شهر زیبا هیچ جاذبه‌ای رو از دست ندی.