احتمالاً شما هم تا به حال بارها اسم قنات رو شنیدین و میدونین که برای استفاده از آب های زیرزمینی، قنات حفر میشه. جالبه بدونین که قنات اولین بار توی دنیا توسط ایرانی ها ساخته شد و توی ایران قنات های بی‌شماری داریم که در دوره های مختلف تاریخی حفر شده. اما تا حالا اسم قُمِش به گوشتون خورده؟ میدونین قمش چیه؟

توی این مطلب از مجله گردشگری سفربازی تصمیم گرفتیم شما رو با قمش آشنا کنیم و یکی از جاذبه های دیدنی دزفول به نام قمش چوقابافان یا قنات تاریخی مومنان رو به شما معرفی کنیم. پس اگه دوست دارین بدونین این اصلاح چیه، تا آخر این نوشته با ما همراه باشین.

قنات تاریخی قمش چوقابافان

قمش چه معنی داره؟

چند لحظه تصور کنین برای نوشیدن یه لیوان آب خنک، توی گرمای تابستون، مجبور باشن مسافت زیادی رو طی کنین تا به یه چشمه یا رود برسین! یه کوزه سفالی رو پر از آب کنین و در حالی که عرق از سر و روتون جاریه، راهی که اومدین رو برگردین!

این دقیقا فرآیندیه که گذشتگان ما برای به دست آوردن آب انجام میدادن، مخصوصاً جاهای کویری که با کمبود آب مواجه بودن. اما از اونجایی که هر مشکلی یه راه حلی داره، حفر چاه و قنات یکی از روش های هوشمندانه برای حل مشکل آب بود. مثل قنات گناباد و فردوس به این صورت از سفره های آب زیرزمینی برای کشاورزی و زندگی استفاده میشد. حالا میخایم به شهر دزفول بریم و سراغ یکی از قنات های این شهر رو بگیریم.

قنات رنین کمانی مومنان

قمش مومنان کجاست؟

دزفول که به شهر آجری ایران معروفه، معماری اصیل و سنتی داره، به طوریکه به موزه آجری ایران شهرت پیدا کرده. این شهر، یکی از شهرهای جنوبی ایرانه که علاوه بر قنات، جاذبه های تاریخی و دیدنی های بسیار متفاوتی داره مثل آسیاب‌های آبی و آبشار شوی که دو تا از آثار باستانی این شهر هستن.

و اما قنات تاریخی مومنان، یکی دیگه از جاذبه های دیدنی این شهره که بهش قمش چوقابافان هم گفته میشه و در محله شیدانه امام رضا (ع) قرار گرفته.

آدرس قمش مومنان

برای دسترسی به قنات قمش چوقابافان، باید به شهر دزفول سفر کنین و به خیابون طالقانی برید. این قنات در قسمت جنوبی بقعه سید محمود، در محله شیدانه، کنار مسجد واقع شده. یک درب چوبی قدیمی میبینین که ورودی قناته.

مسیریابی قمش چوقابافان

چرا به این قنات، قمش چوقابافان می‌گویند؟

در گویش محلی مردم دزفول، به قنات و کاریز و یا تونل های زیر زمینی که وظیفه آبرسانی رو دارن، قمش گفته میشه. از اونجایی که این قنات توسط شخصی به نام صادق‌قلی چوقابافان، حفر شده، قنات به این نام معروف شده. البته یه روایت دیگه هم وجود داره که میگه به دلیل وجود کارگاه‌های بافت چوقا، به این قنات، قمش چوقابافان گفته میشه. در حال حاضر این قنات به نام‌های قمش چوقابافان یا عبابافان، سربطاق چوقابافان و قنات مومنان شناخته میشه.

قمش مومنان، گنجی تاریخی

برای دیدن قنات قمش چوقابافان، باید از ورودی این قنات به نام «سَربِطاق»، عبور کنین. در گویش محلی دزفول به مسیر دسترسی به آب، سربطاق میگن. این ورودی ها هم سطح زمین هستن و بعد به صورت اریب و با زاویه ۴۵ درجه، عمیق میشن و به آب میرسن.

بعد از ورودی، باید ۷۴ پله رو به پایین طی کنین تا به قنات برسین. چیزی که شما رو متعجب میکنه، دیدن فضایی رنگین کمانی و نسیم بسیار خنکی که به سمت شما در وزشه!

قنات قمش چوقابافان

وقتی داخل قنات رو به جلو حرکت میکنید، مجسمه هایی از مردا و زن ها میبینید که کوزه و مشک به پشت دارن و در حال برداشتن آب هستن.

مجسمه های زنان و مردان قنات تاریخی مومنان

این قنات در عمق ۵۰ متری زمین قرار گرفته و طولش به ۸۱۰۰ متر میرسه. تا به حال ۳۰۰ متر از این قنات خاک برداری شده و برای بازدید گردشگرای داخلی و خارجی به نمایش گذاشته شده. جالبه بدونین این قنات در گذشته آب آشامیدنی مورد نیاز ۱,۲۰۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی منطقه رو از ۴۰۰ سال پیش تأمین می‌کرده.