کویر شهداد کرمان فضایی سرشار از وهم و زیبایی
کویر همیشه توهم‌برانگیز بوده، خصوصا وقتی شب‌ها دل رو به دریا بزنید واردش بشید. کویر شهداد کرمان به دلیل داشتن کلوت‌هاش حسابی معروف شده و کسی اصلا نمی‌تونه منکر این قضیه بشه. وقتی توی اون جاده‌ی زیبا هستید و دارید به کویر نزدیک میشید. از همون فاصله هم کلوت‌های سربه‌فلک‌کشیده رو می‌تونید ببینید. تصور کنید که روی اون کلوتها ایستادید و دارید زیباترین عکستون رو می‌گیرید، عکسی با زمینه‌ی آسمون زیبا و صاف.
توی این متن از وبلاگ گردشگری سفربازی می‌خوام براتون از کویر شهداد کرمان بگم. جایی که با کلوت‌هاش معروف شده و قراره لوکیشن عکس‌های زیبای شما باشه. راستی، اگه به این کویر سفر کردین حتما برامون بنویسید که تجربه شما از این سفر چی بوده و اگه قرار باشه بقیه رو به رفتن به این کویر ترغیب کنید، به کدوم ویژگی اون اشاره می‌کنید.
برای شناخت کویر شهداد کرمان بهتره که اول شهر شهداد رو بشناسید.
شهداد، شهر زیبای استان کرمان
شهر شهداد
شهداد یکی از شهرهای توابع بخش شهداد شهرستان کرمان در استان کرمان ایرانه. این منطقه در ۸۷ کیلومتری شمال شرق شهر کرمان جای داره. این شهر از جنوب غرب به مناطق کوهستانی و سردسیر سیرچ از شمال شرق به مناطق کویری و گردشگری بِکر کلوت‌های شهداد و دریاچه جوان شهداد منتهی میشه. حتی، در گذشته مرکز ایالت آراتا بوده و همچنین درفش شهداد، کهن‌ترین پرچم فلزی یافت شده در ایرانه که الان توی موزه‌ی ملی ایران نگهداری میشه. در زبان فارسی شهداد به عنوان اسم پسرانه کاربرد داره و به معنای داده‌ای از سمت شاه یا هدیه شاهه. اندوهجرد از جمله شهرهای بخش شهداده که به شهر باغ‌ها معروف شده. در نزدیکی شهداد مجموعه روستاهای کوچیک زیادی وجود داره که روی هم به دهستان تکاب معروفه و به داشتن محصول سیر بنفش رنگ مرغوب شهرت پیدا کردن. توی این دهستان تعداد زیادی اقامتگاه بومگردی کویری وجود داره که برای اسکان مسافرای ایرانی و خارجی خدمات ارائه میدن.
کویر شهداد کرمان گرم‌ترین نقطه کره زمین
کویر شهداد کرمان با دمای ۷۰ درجه‌ی سانتیگراد گرم‌ترین نقطه ی کره زمینه. کویر شهداد کرمان در فاصله ۴۰ کیلومتری شمال‌شرق شهداد قرار داره. این منطقه بزرگ‌ترین اراضی طبیعی و کلوخی در دنیا محسوب میشه. پس جالبه بدونید کلوت شهداد رو به‌عنوان بزرگ‌ترین شهر کلوخی دنیا هم می‌شناسن. شهداد تا کرمان حدود ۱۰۰ کیلومتر فاصله داره. از شهداد تا خود کلوت‌های شهداد هم تقریباً ۴۰ کیلومتر فاصله‌اس. پس اگه تهران رو مبدأ حرکت خودتون قرار بدید، باید حدود ۱۲ ساعت در راه باشید تا نهایتاً به کلوت‌های شهداد برسید. کویر شهداد حدود ۱۱هزار کیلومتر وسعت داره. لازم به ذکره که قدمت این کلوتها به حدود ۲۰ هزار سال پیش می‌رسه.
بریم ببینیم کلوت به چه معناست؟
کلوت در لغت از دو بخش «کل» و «لوت» تشکیل شده. کل یا کلاته به معنی شهر یا آبادیه و لوت هم همون نام دشت لوته. کلوتها اما در واقع به بافت شهر مانندی از عوارض طبیعی و سازههای سنگی کویر لوت گفته میشه که در اثر طوفان‌های شنی، تابش شدید آفتاب و بارشهای کویری به مرور زمان در حدود ۲۰هزار سال شکل گرفتن و سیمایی شهر مانند رو سامان دادن. برای نخستین‌بار که پا به این شهر کلوخی عجیب می‌ذارید، ممکنه تصور کنید انسان در ساخت این ابرسازه‌‌ها نقش داشته اما باید بدونید که این زیبایی باشکوه ساخته معماری کویریه. زیبایی اسرارآمیز این منطقه باعث شده که جهان‌گردان و شرق‌شناسان خارجی که با فاصله زیاد از اطراف این کوهستان کویری عبور می‌کردن اون رو با نام «شهر ارواح» می‌شناختن چون که از دور به منظره‌ی شهری بزرگ با آسمان‌خراش‌ها و برج‌های بلندی شبیه بود که توی تاریکی و سکوت به سر می‌برد.
غیر از کلوت باید منتظر چه جاذبه‌ای باشیم؟
قرار نیست اگه به شهر کرمان سفر کردید و مقصدتون فقط کویر شهداد کویر بود، بقیه جاها رو نبینید و لذت نبرید. توی این بخش می‌خوام در مورد جاهای دیدنی اطرف کویر شهداد کرمان براتون بگم.
شور تنها رودخونه دائمیه که در اعماق کویر ایران جریان داره
این رود همواره در حال تغییر بستر خودش بر پهنه‌ی کویر لوت بوده و در نهایت در دل کویر آروم می‌گیره. رود شور از کوه‌های شمال غرب بیرجند سرچشمه می‌گیره و پس از طی ۲۰۰ کیلومتر مسافت، در معدن کویر شهداد به زمین می‌شینه و کوه نمکی به وجود میاره. آب این رود، از شورترین آب‌های جهانه و بیشترین املاح معدنی رو در خودش داره. از موارد جالب در مورد این رود، خشک نشدن رود در خشکسالی‌های پیاپی سال‌های اخیره. رود شور در زمان پرآبی دریاچه‌ای نمکین رو تشکیل می‌ده و در زمان کم‌آبی به دلیل ته‌نشین شدن نمک سفید بر دل کویر، جلوه‌های زیبایی رو روی شن‌ها ترسیم می‌کنه. وجود این رود در نزدیکی کلوتها و مرطوب شدن دیواره کلوتها، بر استحکام و فرسایش‌‌پذیری این بناهای طبیعی اثر مثبت گذاشته و حیات کلوتها رو تضمین می‌کنه. غلظت آب این رود به حدی بالاست که در کرانه‌های اون هیچ گیاهی رویش نمی‌کنه. عمق این رود به علت تبخیر، کمتر و کمتر میشه و در جایی آب شور به شکل دوغ در میاد و در نهایت در وسط بیابون به بلورهای زیبای نمکی تبدیل میشه.
رود شور
نمکزاری در دل کویر شهداد کرمان
در دل کویر شهداد، نمکزاری به وسعت ۱۰۰ هکتار وجود داره. در این نمکزار، مدل جوشش تخم‌مرغی وجود داره. این شکل از جوشش در تمام دنیا منحصر‌به‌فرده. موضوعی که باید بهش توجه کرد اینه که اصلا نباید به این نمکزارها دست زد یا اینکه شکل تخم‌مرغی اونا باعث بشه انقدر شیفته‌اشون بشیم که نتونیم خودمون رو کنترل کنیم، بهترین کار اینه که از دور اونارو نگاه کنیم و فقط لذتش رو ببریم. ضمن اینکه مثل اونا در دنیا خیلی کمه و ممکنه هر عملی که ما انجام میدیم باعث بشه که آسیبی به اونا وارد بشه. نباید ما کسانی باشیم که لذت دیده شدن این زیبایی‌ها توسط نسل‌های بعدی رو ازشون می‌گیریم. ما باید امانت‌دار باشیم و فقط به عکس گرفتن راضی بشیم. واقعا چرا باید آسیب رسوند به مناطقی به این زیبایی؟ شما تا حالا به این موضوع فکر کردید؟
کویر شهداد
پل‌گون‌ها اشکالی شش ضلعی در دل کویر شهداد کرمان
اطراف دریاچه نمکی کویر شهداد کرمان یه سری اشکال شش‌ضلعی تشکیل شدن که حس خیلی زیبایی رو به این منطقه میدن. محاله کسی به این کویر سفر کنه و از کنار این زیبایی به راحتی رد بشه. شش‌گوشه بودن این زیبایی اونا رو واقعا منحصر به فرد کرده. اگه به کویر شهداد کرمان سفر کردین به این زیبایی سر بزنید که قراره خوشگلی‌های این طبیعت رو ببینید. شما که دوست ندارید شانس گرفتن عکسای خوشگل رو از دست بدید.
کویر شهداد
نبکا پوشش گیاهی خاص کویر شهداد کرمان
نبکا عارضه‌ایه حاصل تعامل فرسایش بادی، خیسی منطقه و پوشش گیاهی. بدین صورت که وجود گیاه در مسیر حمل و ترانزیت فرسایشی بادی مانع ایجاد می‌کنه و همین موضوع باعث می شه پای گیاه، ماسه‌ها تجمع کنن و به مرور زمان تله‌ای از ماسه با تاجی از پوشش گیاهی ایجاد میشه. به این پوشش گیاهی، نبکا یا تلهٔ گیاهی گفته میشه.
نبکاها عموما در سطح همواری رشد می‌کنن که میزان ماسه اون متوسط و سطح آب زیرزمینی اون بالا یا رطوبت کافی برای رشد گیاه در اون فراهم باشه.
نبکا
شما وقتی به کویر شهداد کرمان سفر می‌کنید می‌تونید تفریح‌های متفاوتی رو تجربه کنید. توی این بخش می‌خوام تفریحات این منطقه رو بهتون معرفی کنم.
سافاری در کلوت‌های کویر شهداد کرمان
سافاری در زبان سواحیلی به معنای سفر ماجراجویانه است. این لغت از اواخر قرن نوزدهم در انگلستان رواج پیدا کرد. در اون زمان افرادی بودن که لباس شکارچیان رو به تن می‌کردن و راهی شکار حیوانات بزرگی چون فیل، شیر، پلنگ، بوفالو، کرگدن و اسب آبی می‌شدن. اغلب سفرها به قاره آفریقا انجام می‌شد. اونا بخش‌های مختلف بدن این حیوانات مانند عاج و پوست رو به عنوان غنیمت با خودشون به خونه می‌آوردن و به اون افتخار می‌کردن.
الان دیگه سافاری معنیش خیلی متفاوت شده. یکی از سافاری‌های معروف کشور، سافاری کویر شهداد کرمانه که باید حتما تجربه‌اش کنید.
سافاری
آفرود در کویر شهداد کرمان
این روز‌ا آفرود به عنوان یه ورزش شناخته میشه. ورزشی که هیجان‌انگیزه و هزینه بالایی هم داره. برخلاف تصور خیلی از مردم آفرود سواری ترسناک نیست و می‌تونه یه تجربه‌ی شیرین و فراموش‌نشدنی باشه. آفرود سواری حالا بخش بزرگی از جامعه‌ی ماشین‌سواران رو درگیر خودش کرده و برای برخی‌ها جدایی از اون ممکن نیست. ماشین‌های آفرود، ویژگی‌های خاص خودش رو داره و آفرود سواری بدون ماشین‌های مجهز و مناسب آسیب‌زننده‌اس و بهتره اصلا انجام نشه.
یکی از تفریحات کویر شهداد کرمان همین آفرودسواریه. اگه اینجا رفتید سعی کنید آفرودسواری رو حتما تجربه کنید و کلی هیجان رو تجربه کنید.
شاید تصور کنید آفرودسواری و سافاری در کویر شهداد یکسانه. در حقیقت هنگام سافاری، خودرو سرعت کمی داره. هدف سافاری گشت‌زنی در طبیعته. به همین خاطر خبری از سرعت بسیار یا هیجان نیست. آفرودسواری در کویر شهداد کرمان با سافاری تفاوت داره. در این تفریح شما می‌توانید هیجان رو با تمام وجود خودتون احساس کنید. برخی افراد خودروهای آفرود رو بدون راننده کرایه میدن. البته فراموش نکنید آفرودسواری به‌راحتی که تصور می‌کنید نیست. یه فرمون اشتباه باعث واژگونی خودروی شما خواهد شد. پس اگه مهارت کافی در این کار ندارید، بهتره در تورهای آفرودسواری همراه با رانندگان حرفه‌ای شرکت کنید.
موتور چهارچرخ در کویر شهداد کرمان
توی کمپ کویر شهداد کرمان، امکان کرایه‌ی موتور چهارچرخ وجود داره. موتور چهارچرخ از نظر فرمان و ظاهر، شباهت بسیاری به موتورسیکلت‌های معمولی داره. با این تفاوت که به جای دو چرخ، چهار چرخ دارن. برای استفاده از این موتورا، نیازی به مهارت رانندگی یا موتورسواری نیست. فقط کافیه تا دسته گاز رو بچرخونید و حرکت کنید. سواری این موتورها هیجان بسیاری داره. البته به یاد داشته باشید باید حتماً مسائل ایمنی رو رعایت کنید؛ چون هر وسیله‌ای که سرعت بسیاری داره، می‌تونه خطرناک باشه. هزینه استفاده از این وسیله به‌صورت ساعتی محاسبه میشه.
موتورسواری
پیاده‌روی در بین کلوت‌های کویر شهداد کرمان
هنگام پیاده‌روی در کویر شهداد کرمان باید به یه سری نکته حیاتی دقت کنید.
بهترین زمان پیاده‌روی در کویر شهداد کرمان، صبح زوده که هنوز هوا خنکه و غروب هنگامی که خورشید در آسمان حضور نداره. در اوج تابش خورشید و بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر از پیاده‌روی در این کویر بپرهیزید! اگه یه همسفر همراه، غذای کافی، هد لامپ، نقشه و یه مسیریاب دارید، شب‌های کویر هم بسیار زیبا و لذت‌بخشه. البته باید خیلی مراقب حمله حیوانات وحشی باشید.
قدم زدن در کویر
عکاسی بین کلوت‌های کویر شهداد کرمان، بی‌نظیره
عکاسی از کویر در بین تفریحات کویری مثل سافاری، شترسواری، موتورسواری، سن بوردینگ، یکی از کم‌هزینه‌ترین موارد ممکنه. البته گرچه عکاسی در کویر هزینه چندانی نداره؛ اما به همون راحتی که به نظر می‌رسه هم نیست. به طور مثال شما پیش از سفر به کویر شهداد کرمان حتما چند تا عکس کویری از زیبایی‌های این جاذبه ی طبیعی ببینید؛ اما اغلب اوقات وقتی پا به کویر می‌ذارید، به جز تپه‌های شنی متوالی چیز دیگه‌ای به چشم نمی‌خوره. انقدر که اگه هوشمندانه برخورد نکنید، به جز خستگی و کلافگی، نتیجه دیگه‌ای از عکاسی کویری به دست نمیارید. اینجا می‌خوام چند تا نکته در مورد عکاسی تو کویر بهتون بگم.
- با خودتون سه‌پایه داشته باشید
- حتما لنز مناسب ببرید
- فیلترها به شما کمک می‌کنن تا از لنزهای خودتون محافظت کنید.
- تنظیمات دوربین بسته به سبک عکاسی متفاوته؛ اما اگه هیچ تجربه‌ای در زمینه‌ی عکاسی از کویر ندارید، بد نیست نگاهی به تنظیمات پیشنهادی در اینترنت بندازید.
- ساعت طلایی عکاسی رو فراموش نکنید.
- از تکرار دوری کنید.
- روایت یه داستان در عکس به راحتی عکستون رو متمایز می‌کنه.
- از طرح و الگوی شن‌ها بگیرید تا جانوران ساکن کویر و حتی بوته‌های خاردار، از دل هر کدوم از این موارد بسته به خلاقیت و زاویه دید متفاوت شما، میشه عکسی جذاب به ثبت رسوند.
- عکس‌های خاص و برگزیده‌ی کویری در جایی غیر از کویر به ثبت نرسیده. گاهی باید صبور باشید و ذهن خودتون رو آزاد بذارید تا بتونید از دل مناظری که شبیه به هم به نظر می‌رسن، سوژه‌ی خاص خودتون رو پیدا کنید.
- باید بدونید شن‌ها اثرات بسیار مخربی روی لنز دوربین و بدنه‌ی اون دارن و لازمه که در سفرهای کویری خودتون مراقبت ویژه‌ای نسبت به وسایلتون داشته باشید
عکاسی در کویر
تماشای آسمون کویر شهداد کرمان
تماشای آسمون تاریک با میلیون‌ها ستاره، یکی از رویایی‌ترین صحنه‌هاییه که می‌تونید ببینید. دیدن این تصویر در محیط شهری ممکن نیست. وجود نورهای مصنوعی مثل چراغ خیابونا، روشنایی خونه‌ها و حتی نورهای طبیعی مثل نور ماه، از جمله مواردی هستن که مانع از تماشای زیبایی حیرت‌انگیز کهکشان میشه. به این موارد، آلودگی هوای شهری و گرد و غبار رو هم اضافه کنید.
کلوت‌های شهداد از مکان‌هایی هستن که میشه برای رصد ستارگان و تماشای آسمون شب کویرهای ایران معرفی کرد. کلوت‌های شهداد یکی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین پدیده‌های زمین‌شناسی کشورمون هستن. جدای از شگفت‌انگیز بودن کلوتها، این منطقه یکی از مهم‌ترین مناطق کویری ایران برای رصد ستارگان هم محسوب میشه و چشم‌اندازهای بی‌نظیری داره.
از لحظه‌ای که شیفت کاری خورشید تموم میشه، می‌تونید شاهد ۹۰ درصد زیبایی آسمون کویر باشید. زمانی که شب سفره سیاه خودش رو پهن می‌کنه، الماس‌هایی زیبا توی این سفره می‌درخشن. تماشای ستارگان آسمان شب کویر، می‌تونه زیباترین تجربه زندگی شما باشه. در طول شب سکوت حاکمه و ستارگان از هزاران سال نوری دورتر، به شما چشمک می‌زنن. البته یادتون باشه که در نیمه ماه‌های قمری، ماه حاکم آسمانه و به ستارگان مجال درخشیدن نمی‌ده.
آسمان کویر شهداد
چند نکته‌ی کلیدی برای سفر به کویر شهداد کرمان
سفر به کویر همیشه جذابه، برخلاف دیگر مکان‌ها که با طبیعت خاص و جذاب، مناطق گردشگری و مکان‌های تفریحی مسافران رو به خودشون جذب می‌کنن در کویر خبری از این چیزها نیست. در کویر همه چیز در ساده‌ترین حالت خودشون هستن، ولی خوب چیزی که باید بهش دقت کنید اینه که سفر به همین منطقه ساده هم قواعد خاص خودش رو داره. من تلاش کردم این نکات رو براتون بنویسم.
اولین نکته‌ای که تمام گردشگران کویر باید از اون مطلع باشن، بهترین زمان سفر به کویره. برخلاف دیگر مناطق که با رعایت برخی مسائل میشه در هر فصل سال به اونجا سفر کرد، کویر این امکان رو نداره.
در سفر به مناطق کویری بیشتر از سایر مناطق نیاز به وسایله، اما این وسایل باید با دقت زیاد انتخاب بشن تا از حمل وسایل غیرضروری و خستگی در طول مسیر جلوگیری بشه.
برای سفر کویر باید بدونید که سفر شما از کجا شروع میشه و در کجا به اتمام می‌رسه، برای رسیدن به نقطه‌ی پایان باید چه مسیری رو طی کنید و در صورت بروز مشکلاتی مانند گم کردن مسیر چه انتخاب‌هایی دارید.
از دیگر نکات مهم برای سفر به کویر که تمام گردشگران این منطقه باید از اون مطلع باشن، غذاهای قابل استفاده در کویره. هر غذایی در کویر قابل استفاده نیست و این یکی از نکات حائز اهمیته که بی‌توجهی به اون احتمال بروز بیماری‌ها و مشکلات جدی برای گردشگر رو به همراه داره.
کویر در عین آرامش و زیبایی بسیار پرحادثه و پرخطره. افرادی که قصد سفر به این منطقه رو دارن باید با مهم‌ترین خطرات اون آشنایی داشته باشن.
کویرگردی
بد نیست چند جای دیدنی نزدیک کویر رو بشناسید. غیر از کویر می‌تونید به این بخشایی که میگم هم سر بزنید.
کاروان‌سرای شفیع‌آباد
قلعه شفیع‌آباد که به دوره قاجار برمی‌گرده، در محوطه‌ای پوشیده شده با درختان نخل قرار گرفته. قلعه شفیع‌آباد محوطه گسترده‌ایه که با دیوارهای حفاظتی بلندی پوشیده شده. اتاق‌های داخلی قلعه ساده و کوچیک هستن و پنجره‌هایی برای گذر هوا و خنک شدن هوای داخل اتاق‌ها در اون ساخته شده. برای رسیدن به پشت‌بام قلعه، می‌تونید از راه‌پله‌هایی استفاده کنید. این راه‌پله‌ها خیلی باریکن اما ارتفاع هر کدوم از پله‌ها، خیلی زیاد نیست.
برج‌های دیده‌بانی و مراقبتی استوانه‌ای شکل هم در چهار گوشه قلعه قرار گرفته. از پشت‌بام بازسازی و ایمن سازی شده‌ی قلعه میشه چشم‌اندازی گسترده از دشت‌های مسطح پیرامون داشت.
این کاروان‌سرا یکی از بناهای تاریخی کلوت شهداد کرمانه. این مکان در گذشته یه کاروان‌سرای بزرگ و پرطرفدار بوده. در حال حاضر کاروان‌سرای شفیع‌آباد رو بازسازی کردن. این کاروان‌سرا یکی از اقامتگاه‌های بومگردی نزدیک به کلوت شهداد محسوب میشه.
گندم‌بریان یا ریگ‌سوخته گرم‌ترین بخش دشت لوت
گندم‌بریان یا ریگ‌سوخته گرم‌ترین بخش دشت لوت، با دمای حدود ۷۰ درجه سانتیگراد، در شهرستان راور استان کرمانه. فلاتی پوشیده از گدازه‌های تیره با وسعت تقریبی ۴۸۰ کیلومتر مربع (۱۹۰ مایل مربع) که در۸۰ کیلومتری شرق شهرراور و ۸۰ کیلومتری شمال شهر شهداد در کویر لوت در استان کرمان قرار داره. این منطقه در شرق رودخونه شور قرار داره و به دلیل گرمای بسیار زیاد هوا حیاتی در اون وجود نداره.
گندم بریان پوشیده از سنگ‌ها و گدازه‌های بازالتی سیاه‌رنگ آتشفشانیه و همین پوشش سیاه آتشفشانی موجب بالا رفتن شدید گرما در این منطقه میشه. این منطقه پست‌ترین منطقه داخلی کشور ایران هم محسوب میشه و این موضوع هم از دیگر دلایل گرمای شدید اونه.
آرامگاهی در دل کویر
آرامگاه یا آستانهٔ شاه نعمت‌الله ولی بنایی مربوط به دوره تیموریه که در شهر ماهان در استان کرمان جای گرفته. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۳۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده. اولین بنا که گنبدخانه‌اس در سال ۸۴۰ قمری و در زمان شاهرخ تیموری و آخرین توسعه اون در سال ۱۳۸۴ هجری قمری بوده، مساحت این آرامگاه ۳۵٬۰۰۰ مترمربع است.
امکانات رفاهی کویر شهداد کرمان، سفر رو براتون راحت می‌کنه!
درباره امکانات رفاهی کویر شهداد کرمان باید گفت که هیچ‌گونه امکاناتی توی این منطقه وجود نداره. اگه به‌دنبال امکانات رفاهی هستید، باید به تعداد انگشت‌شمار اقامتگاه سر بزنید.
بسیاری از مسافرا، بازدید از کلوت شهداد رو در قالب تور یه روزه قرار میدن. برخی دیگر به‌دنبال ماجراجویی بیشتر هستن. به همین خاطر اقامت شبانه رو هم به تجربه سفر خودشون اضافه می‌کنن. در این حال شما گزینه‌های متفاوتی رو برای اقامت پیش رو دارید. برخی افراد که همراه تورهای آفرود سفر می‌کنن، خودشون کمپ می‌زنن. کمپ‌زدن می‌تونه بسیار هیجان‌انگیز و خاطره‌انگیز باشه؛ اما نیاز به مهارت و تجهیزات خاص داره.
پربازدیدترین
قزن طلای تاریخی با دستگاه فلزیاب کشف شد
۱-اسفند-۱۴۰۲
باستی هیلز کجاست و چرا به این نام خوانده میشود؟
۱۲-مرداد-۱۴۰۰
کوه آوالان کردستان
۲۴-دی-۱۴۰۲
معرفی کوه صفه اصفهان
۲۳-دی-۱۴۰۲
جاهای دیدنی لنگرود که حتما باید ببینین
۸-اسفند-۱۴۰۲
