توی این نوشته قراره پا به دل تاریخ بذاریم. اونم درست توی شهری که همه ما اون رو به عنوان یه شهر مذهبی میشناسیم! منظورم شهر قم هست! توی این نوشته قراره درباره یکی از باستانی‌ترین مناطق ایران زمین که در نزدیکی قم قراره داره صحبت کنیم. این منطقه قره تپه باستانی قمرود نام داره.

اگه عاشق تاریخ هستی و دلت میخواد سرزمین‌‌های باستانی رو از نزدیک تماشا کنی تا آخر این نوشته همراه مجله گردشگری سفربازی باش چون دقیقا این نوشته خودش یه سفر به دل تاریخ به حساب میاد و قصد داریم چندین هزار سال برگردیم عقب و از تمدن‌های عجیب و جالب ایرانی صحبت کنیم که دونستن اون‌ها برای هر ایرانی مایه افتخارهه.

با این توصیفات حتما کنجکاو شدی که توی این تپه چه خبره،‌ نه؟ بیا تا یه نگاهی بهش داشته باشیم.

همه چیز درباره قره تپه باستانی قمرود

قره تپه باستانی قمرود

داستان قره تپه باستانی قمرود به هزاره ۴ قبل از میلاد مسیح برمیگرده! یعنی یه حساب دو تا دوتا چهار تا اگه بکنیم متوجه میشیم داستان مال حدود ۶ هزار سال پیشه! واقعا عدد کمی نیست! توی شیش هزار سال پیش در شمال قم تمدنی وجود داشته که امروزه ما اون رو قره تپه باستانی قمرود میشناسیم.

توی کتاب‌های باستان شناسی اگه یه سرک بکشی میتونی یه سری اطلاعات راجع به این تپه باستانی به دست بیاری. توی کتابی که میر عابدین کابلی نوشته اومده که: «منطقه مورد بررسی ما شامل دو بخش هست که به وسیله رودخانه قمرود یا اناربار به دو بخش تقسیم شده. ( اینجا فعلا درباره ویژگی‌های جغرافیایی این تپه توی کتاب صحبت میشه) عموما ساحل راست یا بخش شرقی را قمرود و بخش غربی را البرز مینامند!»

در ادامه توی این کتاب عنوان شده که برای اولین بار در سال ۱۳۶۷ باستان شناس‌ها برای کاوش این منطقه سرو کله‌شون پیدا شده!

برای اینکه بتونن این تپه باستانی رو به خوبی کاوش کنن یه برنامه ۵ ساله تنظیم میشه که در طی فصل‌های بهار و پاییز صورت میگرفته! احتمالا دلیل انتخاب این فصل‌ها هم آب و هوای قم بوده که توی تابستون و زمستون احتمالا کار کاوش‌گرها رو یکم سخت میکرده و شرایط رو براشون طاقت‌فرسا!

در طی این برنامه ۹۳ تا اثر پیدا میشه که کهن‌ترین اون‌ها به دروه فرا پارینه سنگی و جدترینشون هم به عصر قاجار میرسه! پوشش دادن یه همچین بازه زمانی‌ای واقعا بی‌نظیره و آدم از اوج عظمت این تپه در عحب میمونه.

شاید برات جالب باشه که بدونی این آثاری که داریم درباره‌اش صحبت میکنیم چهارتا ظرف سفالی و وسیله ساده نیست! بعضی از آثاری که توی قره تپه باستانی قمرود یافت شده شامل قلعه‌ها، کارونسراها، پل‌ها، بند‌ها، میل‌ها، تپه‌ها و محوطه‌ها میشده.

از آثار پیدا شده در قره تپه باستانی قمرود

محوطه‌های باستانی توی این منطقه تقریبا پراکنده هست و در یکجا تمرکز نداره. این موضوع یعنی اینکه در سراسر منطقه در دوره‌های زمانی مختلف افرادی ساکن بودن اما تمرکز اون به یک میزان نبوده و بعضی جاها طرفدارهای بیشتری داشته و بعضی جاها کمتر.

به خاطر این ویژگی باستان‌شناس‌ها تونستن وضعیت محیط زیستی این بخش از ایران رو در طی حدو ۱۲ هزار سال شفاف کنن! بر اساس این اطلاعات در دوره پارینه سنگی پایانی، منطقه البرز محل تردد انسان‌های زیادی بوده! البته با توجه به وجود ساوه رود همراه با درختان گز و سایر درخچه‌های وحشی میشه وضعیت آب و هوایی خوبی رو توی اون دوره برای این منطقه متصور بود.

جالبه که بدونی حتی امروزه هم این منطقه جزو منطقه‌های حفاظت شده ایران به حساب میاد چون از نظر شکار غنی هست و یه شکارگاه خوب به حساب میاد و تنوع حیوانی بالایی داره.

منطقه قمرود در دوران تاریخی بارها مورد توجه قرار گرفته و جمعیت زیادی در اون ساکن بوده. مثلا در دوره ساسانی مشاهده شده که خیلی‌ها به این منطقه رجوع کردن. حتی در دوره اسلامی هم این جریان ادامه دار میمونه و در سده‌های آغازین اسلام جمعیت بالایی در این منطقه سکنی پیدا میکنن.

جالبه که بدونی این سکونت زیاد طولانی نمیشه چون درست وسط همین جایی که ما امروزه ازش به عنوان یه منطقه تقریبا خشک یاد میکنیم، رودخانه قم طغیان میکنه و هر چیزی اونجا بوده رو میبره زیر آب و باعث میشه خیلی‌ها مجبور به جابه‌جایی بشن. هر چند که این منطقه بعد از این اتفاق خالی از سنکه نمیشه.

چون باستان شناس‌ها آثاری از دوره صفویه و همینطور قلعه‌هایی از این حکومت پیدا کردن که خودش نشون دهنده این هست که هنوز هم قره تپه باستانی قمرود بین مردم طرفدارهای خودش رو داشته.

این آبادانی حتی تا دوره قاجار هم ادامه ویدا میکنه و امروزه هم به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی در ایران فعاله!‌

در سال ۱۳۹۸ با حمات سازمان میراث فرهنگی استان قم ساختارهای معماری کاوش شده قره تپه باستانی قمرود توسط داود صدق پور مرمت شد.

این بنا در سال ۱۳۷۷ به ثبت در فهرست آثار ملی ایران میرسه.

قره تپه باستانی قمرود دقیقا کجا قرار گرفته؟

قره تپه باستانی قمرود

حالا که با این تپه باستانی آشنا شی و داستانش رو شنیدی احتمالا دوست داشته باشی یه سری بهش بزنی تا ببینی این حجم از تاریخ دقیقا کجا اون پنهان شده و چه آثاری رو میشه از نزدیک دید؟

برای جواب به این سوال باید بگیم که قره تپه باستانی قمرود در شمال شرقی شهر قم قرار داره. این منطقه از دهستان‌های بخش مرکزی شهرستان قم محسوب میشه که مرکز اون هم روستای قمرود هست. فاصله قره تپه باستانی قمرود از شهر قم حدود ۲۰ کیلومتره که مسیر زیاد طولانی‌ای نیست و جاده‌ای که به اون منتهی میشه آسفالت هست و جاده خوبیه!

چه فصلی برای دیدن شهر قم بهتر از سایر فصول هست؟

اگه قصد سفر به شهر قم رو داری خوبه که حتما توی یکی از فصل‌های خوش آب و هوای سال به این منطقه سفر کنی. به نظر ما بهتره که کلا بیخیال تابستون بشی و تابستون‌ها رو بذاری برای منطقه‌های خنک ایران، بهترین فصل برای دیدن شهر قم فصل بهار و پاییز هست. توی این فصل‌ها قرار نیست خورشید سوزان و آب و هوای گرم و یا حتی زیادی سرد اذیتت کنه! همه چی معتدل و دل چسبه و باعث میشه یه خاطره خوب برات رقم بخوره.

سخن پایانی

امیدوارم که از خوندن ای نوشته لذت برده باشی و اطلاعات خوبی درباره قره تپه باستانی قمرود دستگیرت شده باشه. کشور ایران دیدنی‌های باستانی و تاریخی بسیار زیادی رو در دل خودش جا داده که همه این‌ها نشونگر تمدن و شکوه ایران زمین هست و خواهد بود. تنها نکته‌ای که درباره این آثار باید رعایت بشه این هست که در حفظ اون‌ها کوشا باشیم و سعی کنیم عاملی برای تخریب اون‌ها نباشیم.

اگه دوست داری با سایر دیدنی‌های شهر قم آشنا بشی میتونی به مجله گردشگری سفربازی یه سر بزنی و از اونجا درباره این شهر مذهبی اطلاعات بیشتر کسب کنی تا اگه یه روزی قصد سفر به این شهر رو داشتی، بتونی به خوبی برنامه‌ریزی کنی.

راستی اگه قره تپه باستانی قمرود از نزذیک دیدی خوشحال میشیم که نظرات و خاطرات خودت رو برامون زیر همین نوشته بنویسی.